Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội diễn ra ngày 6/3 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, việc phát triển nhà ở xã hội đã được bàn nhiều, nhưng hiệu quả triển khai chưa cao.
Theo Quyết định số 444/QĐ-TTg ngày 27/2/2025 của Thủ tướng Chính phủ giao chỉ tiêu số căn hộ các địa phương phải hoàn thành giai đoạn 2025 - 2030 là 995.445 căn. Trong đó năm 2025 là 100.275 căn, năm 2026 là 116.347 căn,… và năm 2030 là 271.161 căn.
Tuy nhiên, từ năm 2021 đến nay mới chỉ có 655 dự án nhà ở xã hội được triển khai, với quy mô 593.428 căn. Trong đó có 103 dự án hoàn thành, với quy mô 66.755 căn; 137 dự án đã khởi công xây dựng, với quy mô 114.618 căn; 415 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, với quy mô 412.055 căn.
Riêng năm 2024, cả nước có 28 dự án, quy mô 20.284 căn đã hoàn thành, tăng khoảng 46% so với năm 2023, tương đương khoảng 6.420 căn; 23 dự án với quy mô 25.399 căn đã được cấp phép xây dựng và khởi công xây dựng, tăng khoảng 13% so với năm 2023, tương đương 3.000 căn. Số lượng dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư là 113 dự án, tương đương 142.450 căn, tăng khoảng 101% so với năm 2023.
Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030, thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành gần 20 văn bản gồm các Nghị quyết, Chỉ thị, Quyết định, Công điện… với nhiều giải pháp, nhiệm vụ cụ thể và quyết liệt nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc.
Các địa phương cũng đã rất nỗ lực, thể hiện qua việc cả nước có 10 địa phương đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm và 5 năm; 30 địa phương ban hành kế hoạch triển khai Đề án. Các địa phương cũng đã quy hoạch 1.309 vị trí với quy mô 9.737 ha đất làm nhà ở xã hội.
Hầu hết các địa phương đều dành đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội, trong đó nhiều địa phương dành quỹ đất nhà ở xã hội tại các vị trí thuận lợi, gần các trung tâm đô thị, khu công nghiệp, đảm bảo đáp ứng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.
Thực tế, việc phát triển nhà ở xã hội đã đạt được những kết quả nhất định nhưng, nếu so với những mục tiêu hàng năm và mục tiêu chung của Đề án thì còn rất “khiêm tốn” bởi các nguyên nhân cốt lõi đã nhiều lần được đề cập đến như khó tiếp cận đất đai, thủ tục đầu tư xây dựng, tín dụng, chính sách ưu đãi…
Vậy nên, vấn đề đặt ra là cần giải quyết triệt để trăn trở mà Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu ra là đất trong tay chúng ta, tiền có thể huy động, cơ chế, chính sách, thủ tục do ta mà việc xây dựng nhà ở xã hội không chuyển biến hoặc chuyển biến rất chậm. Các doanh nghiệp chưa làm vì sao? Phải chăng vì chính quyền chưa dám giao việc? Có thể giao trực tiếp cho doanh nghiệp, không cần qua đấu thầu được không, miễn là bảo đảm công khai, minh bạch, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí…?
Các cơ quan phải đặt mình vào địa vị của người có nhu cầu để giải quyết, triển khai các công việc theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn. Các địa phương đã được giao chỉ tiêu cụ thể về xây dựng nhà ở xã hội phải coi đây là nhiệm vụ chính trị, với quan điểm lấy con người là trung tâm, là chủ thể. Con người là yếu tố quyết định với sự phát triển, mọi chính sách phải hướng đến con người - Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.
Phát triển nhà ở xã hội là một trong những động lực phát triển kinh tế - xã hội, góp phần tăng đầu tư, tiêu dùng, bảo đảm an sinh, tiến bộ và công bằng xã hội, phát triển dân số, phát triển đô thị sáng - xanh - sạch - đẹp. Đầu tư cho nhà ở xã hội là đầu tư cho phát triển của xã hội, của đất nước. Bởi vậy, như ý kiến của Thủ tướng Phạm Minh Chính thì không thể để tình trạng người có nhu cầu phải chờ 5 năm, 10 năm mới có.
