Ý định của Mỹ tại Panama đã gây ra lo ngại sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump được cho là đã yêu cầu Lầu Năm Góc cân nhắc "các lựa chọn quân sự đáng tin cậy" để đảm bảo quyền tiếp cận Kênh đào Panama , nhằm tăng cường sự hiện diện của Mỹ và hạn chế quyền tiếp cận của Trung Quốc.
NBC News đưa tin Bộ Tư lệnh miền Nam của Mỹ đang soạn thảo các chiến lược từ hợp tác với lực lượng an ninh Panama cho đến chiếm kênh đào bằng vũ lực.
Quyết định sử dụng vũ lực quân sự sẽ phụ thuộc vào việc Panama có hợp tác với Mỹ hay không. Đồng thời, nguồn tin cho hay, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã xem xét các kế hoạch và dự kiến sẽ đến thăm Panama vào tháng 4.
Xem xét lại lịch sử cho thấy các động thái đang được Washington thực hiện gần như lặp lại những gì đã được xảy ra từ cuối những năm 1980. Tổng thống George Bush cha, Bộ trưởng Quốc phòng Dick Cheney và tướng Colin Powell đã phát động một chiến dịch quân sự nhằm lật đổ nhà lãnh đạo Panama Manuel Noriega.
Ông Noriega, từng là đồng minh thân cận của Mỹ và là “tài sản của CIA” dưới thời ông Bush làm giám đốc tại cơ quan này. Tuy nhiên, ông Noriega đã mất đi sự ủng hộ khi Washington gây sức ép buộc ông phải từ chức. Để đáp lại, ông dường như đã chuyển lòng trung thành sang khối Xô Viết.
Kế hoạch thay đổi chế độ ở Panama được thông qua vào năm 1988, bắt đầu bằng việc tăng dần sự hiện diện của quân đội Mỹ tại khu vực Trung Mỹ.
Vào tháng 5 năm 1989, Tổng thống George Bush cha cáo buộc Noriega gian lận bầu cử và chấp thuận một cuộc tấn công chớp nhoáng để lật đổ ông.
Vào ngày 15 tháng 12 năm 1989, Quốc hội Panama đã thông qua một nghị quyết tuyên bố tình trạng chiến tranh với Mỹ. Một cuộc đụng độ giữa lực lượng Mỹ và Panama đã sớm dẫn đến một cuộc xâm lược.
Vào ngày 20 tháng 12 năm 1989, hơn 27.680 quân nhân Mỹ và 300 máy bay đã được triển khai đến Panama. Tổng thống Bush đã đưa ra lý do biện minh cho dân chủ, nhân quyền, sinh mạng người Mỹ, buôn bán ma túy và duy trì tính trung lập của kênh đào.
Lực lượng Mỹ đã chiếm giữ các địa điểm quan trọng, bao gồm các tuyến đường bộ dẫn tới Thành phố Panama, Sân bay Punta Paitilla và sân bay Rio Hato.
Lực lượng đặc nhiệm Bayonet đã tấn công vào trụ sở Lực lượng Phòng vệ Panama (PDF), dẫn đến sự sụp đổ của PDF và sự đầu hàng của ông Noriega hai tuần sau đó.
Kênh đào Panama được ông Trump đề cập tới việc thâu tóm từ những ngày chuẩn bị nhậm chức. Tầm quan trọng chiến lược của nó cho phép Mỹ để mắt nhằm nắm giữ những tuyến vận tải biển toàn cầu.
Chiếm khoảng 6% tổng lượng thương mại hàng hải toàn cầu và rút ngắn 8.000 hải lý trở lên (tương đương 22 ngày) thời gian di chuyển giữa Thái Bình Dương và Đại Tây Dương, Kênh đào Panama đã đóng vai trò là điểm nghẽn kinh tế và chiến lược quan trọng trong hơn một thế kỷ, phần lớn thời gian đó nằm dưới sự kiểm soát của Mỹ.
Kênh đào được mở vào năm 1914 sau một thập kỷ xây dựng do Mỹ chỉ đạo, giám sát và tài trợ - với chi phí tương đương hơn 15 tỷ đô la ngày nay.
Mỹ đã giành được quyền kiểm soát Khu vực Kênh đào Panama như một nhượng bộ vào năm 1903 sau khi công nhận nền độc lập của Panama khỏi Colombia.
Mỹ đã bảo vệ kênh đào này cho đến năm 1999 - khi nó được chuyển giao trở lại Panama theo các điều khoản của hiệp ước năm 1979, một thỏa thuận được thực hiện khi Washington lo ngại về về ảnh hưởng ngày càng tăng của Liên Xô ở Mỹ Latinh.
