RT đưa tin, Tổng thống đắc cử Donald Trump hôm 22/12 đã phát đi tuyên bố sẽ kiểm soát lại kênh đào Panama vì quốc gia này đang tính phí vận tải quá cao.
Phát biểu trước đám đông người ủng hộ ở Arizona, ông Trump đã cảnh báo Washington có thể tìm cách giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama nếu quốc gia Trung Mỹ này tiếp tục áp dụng mức phí "cắt cổ" đối với tàu thuyền Mỹ khi sử dụng tuyến đường thủy này.
Theo lời ông Trump, "các khoản phí mà Panama tính là vô lý, đặc biệt khi biết đến lòng hảo tâm phi thường mà Mỹ đã dành cho Panama", và gọi tình hình hiện tại là "một sự lừa đảo hoàn toàn".
Ông Trump cũng cho biết ông sẽ không để kênh đào rơi vào "tay kẻ xấu", cảnh báo về ảnh hưởng tiềm tàng của Trung Quốc đối với tuyến đường này. Bình luận của ông nêu bật mối lo ngại rằng một số cơ sở cảng gần kênh đào đang được các công ty Trung Quốc điều hành.
Sau sự kiện, ông đã đăng một hình ảnh trên Truth Social về một lá cờ Mỹ tung bay trên một vùng nước hẹp, với bình luận: "Chào mừng đến với Kênh đào của nước Mỹ!"
Phí đi qua kênh đào, nơi xử lý khoảng 5% thương mại thế giới, dao động từ 0,50 đô la đến 300.000 USD, tùy thuộc vào loại tàu và hàng hóa của tàu. Được xây dựng dưới sự lãnh đạo của Washington vào năm 1914, tuyến đường thương mại này đã trở nên quan trọng đối với Mỹ kể từ đó; hơn 70% hàng hóa đi qua kênh đào có nguồn gốc từ hoặc được chuyển đến quốc gia này.
Năm 1999, Mỹ đã chuyển giao toàn bộ quyền kiểm soát kênh đào cho Panama theo hiệp ước năm 1977 do Tổng thống Mỹ khi đó là Jimmy Carter ký.
Trong bài viết trên mạng xã hội trước đó, ông Trump đã gọi quyết định của ông Jimmy Carter là "ngu ngốc" bởi cho đến nay, việc trao quyền cho Panama đã khiến quốc gia này càng chịu sự ảnh hưởng của các đối tác nước ngoài mà ông Trump cáo buộc đó là Trung Quốc.
Ông Trump cũng cáo buộc Panama lạm dụng quyền kiểm soát của mình bằng cách tính phí quá mức cho Mỹ, bao gồm cả Hải quân và các tập đoàn của nước này.
"Panama cũng không được phép tính phí và mức giá quá cao cho Mỹ" - ông Trump nói.
Ông cảnh báo rằng nếu Panama không tuân thủ các nguyên tắc đạo đức và pháp lý bắt nguồn từ cái mà ông gọi là "hành động hào hiệp cho đi" này, thì Washington "sẽ yêu cầu Kênh đào Panama phải được trả lại cho chúng tôi, toàn bộ và không cần thắc mắc".
Lịch sử của kênh đào Panama bao gồm sự tham gia đáng kể của quân đội Mỹ. Năm 1989, Panama trở thành mục tiêu của một cuộc tấn công của Mỹ nhằm lật đổ Tướng Manuel Noriega, khi đó là nhà lãnh đạo trên thực tế của quốc gia Trung Mỹ này. Ông Noriega đã bị Washington truy nã vì tội buôn bán ma túy.
Lực lượng phòng thủ Panama không có cơ hội chống lại quân đội Mỹ vượt trội hơn hẳn, tạo điều kiện cho việc bắt giữ và dẫn độ ông Noriega. Mặc dù cuộc chiến diễn ra trong thời gian ngắn, Mỹ đã bị chỉ trích vì để cho dân thường thương vong, ước tính lên tới hàng trăm và thậm chí hàng nghìn người.
