Đô đốc Gary Roughead là cựu Tham mưu trưởng Hải quân Mỹ đã có bài viết trên tạp chí quân sự National Interest, cảnh báo rằng chính quyền Tổng thống Donald Trump cần phải hết sức chú ý đến ngành công nghiệp quốc phòng đang dần phụ thuộc nhiều hơn vào Trung Quốc.
Theo đó, ông Roughead cho biết: sự phụ thuộc của Mỹ vào sản xuất của Trung Quốc là rất lớn.
Ngoại trưởng Marco Rubio đã nói rằng, nếu không thay đổi hướng đi, "trong vòng chưa đầy mười năm nữa, hầu như mọi thứ quan trọng đối với chúng ta trong cuộc sống sẽ phụ thuộc vào việc Trung Quốc có cho phép chúng ta có được điều đó hay không".
Đô đốc Roughead cho rằng, điều này là đúng. Trung Quốc dường như đã trở thành một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi cung ứng toàn cầu. COVID-19 là một trường hợp điển hình và là lời cảnh tỉnh khi các nhà sản xuất Trung Quốc có thể tăng cường sản xuất vật tư y tế để đáp ứng nhu cầu.
"Mặc dù những thiếu sót trong chuỗi cung ứng y tế rất đáng lo ngại, nhưng sự vướng mắc tiềm ẩn gây tê liệt với Trung Quốc chính là nhu cầu quốc phòng và an ninh nội địa của chúng ta. Nếu sự phụ thuộc đó vẫn tiếp diễn, an ninh quốc gia của chúng ta sẽ gặp rủi ro" - ông Roughead bình luận.
Vào đầu tháng 1, Bộ Quốc phòng đã thêm hàng chục công ty Trung Quốc vào danh sách các công ty có quan hệ với quân đội Trung Quốc. Danh sách này, từ các nhà sản xuất trò chơi điện tử đến các nhà sản xuất pin, cho thấy Lầu Năm Góc đã giăng lưới rộng. Theo Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng Quốc gia năm 2024, Bộ Quốc phòng bị cấm kinh doanh với các công ty này bắt đầu từ tháng 6 năm 2026.
Ngoài Bộ Quốc phòng, Thượng nghị sĩ Rubio lúc bấy giờ, cùng với những nhà tài trợ khác, đã nhiều lần đưa ra Đạo luật Bảo vệ Không gian của Bộ Tư lệnh và Doanh nghiệp Hoa Kỳ (SPACE) để giải quyết vấn đề cạnh tranh ngày càng gia tăng trong lĩnh vực không gian.
Dự luật sẽ không cho phép NASA "mua hoặc thuê phần cứng hoặc phần mềm viễn thông hoặc thiết bị hoặc dịch vụ hàng không vũ trụ từ bất kỳ công ty viễn thông hoặc hàng không vũ trụ, công ty con hoặc chi nhánh nào có liên quan đến" quân đội Trung Quốc hoặc những bên chủ chốt trong ngành hàng không vũ trụ Trung Quốc.
Các chính sách và tuyên bố hạn chế sự phụ thuộc vào các công ty lớn của Trung Quốc hoặc các công ty liên quan đến quân đội Trung Quốc là thận trọng và hữu ích, nhưng nước Mỹ không thể chỉ tự an ủi mình bằng cách đó. Vấn đề phức tạp hơn và sẽ không được giải quyết chỉ bằng cách chặn quyền truy cập vào các sản phẩm của Trung Quốc.
Cơ sở công nghiệp quốc phòng của Mỹ đang thay đổi. Những công ty đã thành danh hoặc truyền thống đều lưu tâm đến mối đe dọa mà các mặt hàng và linh kiện có nguồn gốc từ Trung Quốc gây ra. Họ đã phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ hơn đối với các mối liên hệ trong quá khứ với Trung Quốc.
Đô đốc Roughead cho rằng, các công ty quốc phòng mới của Mỹ càng cần phải chịu sự giám sát chặt chẽ tương tự, trước khi đưa sản phẩm của mình vào kho vũ khí quốc gia.
Ví dụ, các công ty có nguồn gốc từ các ứng dụng thương mại có thể đã có chuỗi cung ứng liên kết với Trung Quốc. Họ có thể không có các quy trình và tiêu chuẩn để bảo vệ chống lại việc các linh kiện của Trung Quốc được sử dụng trong chuỗi sản xuất và cung ứng của họ.
Theo ông, ngoài quy trình và tiêu chuẩn, còn có những mối quan hệ kinh doanh thương mại sinh lợi hiện hữu cần phải được giải quyết. Ví dụ mối quan hệ kinh doanh của tỷ phú Elon Musk đang sở hữu SpaceX và Tesla có hoạt động kinh tế ở Trung Quốc.
Tesla đã sản xuất một nửa số ô tô của họ tại nhà máy ở Trung Quốc. Và công ty này cũng phải chịu sự giám sát từ chính quyền ở Bắc Kinh như việc cung cấp các thông tin hữu ích. Nước Mỹ cần hành động nhiều hơn để đảm bảo việc Tesla cung cấp các thông tin không thể giúp Bắc Kinh vô hiệu hóa các hệ thống vệ tinh Starlink của SpaceX.
Đô đốc Roughead cũng nhắc nhở Mỹ không nên tạo điều kiện cho Trung Quốc chạy đua sao chép phương tiện phóng Starship tuyệt vời mà SpaceX đã phát triển.
"Chúng ta phải có một giải pháp thay thế khả thi, đáng tin cậy và mạnh mẽ cho việc cung cấp linh kiện từ Trung Quốc. Chính quyền Trump tìm cách phục hồi ngành sản xuất của Mỹ.
Các nhà sản xuất và nhà đầu tư phải tin tưởng vào một thị trường có thể dự đoán và sinh lời cho các hệ thống an ninh quốc phòng và an ninh nội địa. Đáng buồn thay, khả năng dự đoán đó đang thiếu" - Đô đốc Roughead nhận định.
Ông cho rằng, Mỹ đang trong cuộc đua sát nút với quân đội ngày càng có năng lực của Trung Quốc.
"Với tư cách là cựu Tham mưu trưởng Hải quân và là người quan sát chặt chẽ quân đội Trung Quốc trong nhiều thập kỷ, tôi tin rằng, chúng ta không được thoải mái với khoảng cách công nghệ hiện nay. Đảm bảo Bắc Kinh không được tiếp cận các điểm vào doanh nghiệp quốc phòng của chúng ta là điều bắt buộc. Tương tự như vậy, cần khuyến khích, tạo điều kiện và tài trợ cho một đợt bùng nổ đổi mới và sản xuất quốc phòng mới và bền vững tại Mỹ" - ông Gary Roughead khẳng định.
