Bộ phim cũng là cơ hội giúp nữ nghệ sĩ gặp lại hai người bạn cũ: “Hai nghệ sĩ tôi đóng cùng trong phim là Thương Tín và Quốc Tuấn có cuộc sống đối lập nhau hoàn toàn”.
Tình cờ trở lại, tiếp tục sáng danh
NSND Minh Châu sinh năm 1956 tại Thái Nguyên. Bà đặt chân vào nghệ thuật từ sớm với vai diễn đầu tiên năm 1976 trong phim “Bến không chồng”. Sau đó, cái tên Minh Châu liên tục tỏa sáng trong các phim: Tội lỗi và hình phạt, Cô gái trên sông, Người đàn bà nghịch cát, Bí thư tỉnh ủy… Đến nay nhắc cái tên Minh Châu người ta vẫn gắn với “người đàn bà đẹp của điện ảnh Việt”.
Chia sẻ về danh xưng này, nữ nghệ sĩ ngượng ngùng bộc bạch: “Tôi vui nhưng cũng thấy hơi ngượng vì so với những nghệ sĩ khác, tôi xấu hơn họ nhiều. Khán giả đặt cho tôi danh hiệu đó chắc là do con mắt của người xem.
Có thể, những nhân vật tôi đóng tạo ra một hình ảnh đẹp nên nhiều người ấn tượng như vậy. Trong phim “Người đàn bà nghịch cát” thì tôi đóng vai điên, xấu xí, méo mó. Hay Nguyệt trong “Cô gái trên sông” thì cũng không phải là người đẹp… Chắc là khán giả yêu quý mình nên họ mới ưu ái vậy.
Bây giờ đi ngoài phố, khán giả vẫn nhận ra tôi, nhìn thấy là họ gọi: Bà hút thuốc lào ơi… vì khán giả nhớ đến vai bà Thường trong phim “Bí thư tỉnh ủy”. Khi tôi đi chợ, nhiều người cũng nhắc đến những nhân vật trong các phim khác tôi từng đóng. Đó là niềm vui của nghệ sĩ, bởi vì khán giả phải yêu mới nhớ các nhân vật được diễn viên thể hiện”.
Vài năm gần đây, nữ nghệ sĩ ít tham gia phim ảnh. Bà tâm sự lý do bởi vì không thể theo đoàn phim mấy tháng trời được nhưng phim điện ảnh thì vẫn nhận lời. Mới đây nhất là phim “Cu li không bao giờ khóc” của đạo diễn Phạm Ngọc Lân quay hồi cuối năm 2022.
Và đầu tháng 5/2024, nghệ sĩ vui mừng khi vừa giành giải “Diễn viên xuất sắc nhất” tại Liên hoan phim Las Palmas (Tây Ban Nha) với vai chính trong phim này. Bộ phim đang được chiếu tại các cụm rạp của Hà Nội và TPHCM.
“Cu li không bao giờ khóc” xoay quanh nhân vật chính là bà Nguyện (NSND Minh Châu). Sau chuyến đi châu Âu, bà mang theo hũ tro của chồng cũ và một con cu li mà ông để lại. Giữa lúc tâm trạng rối bời, bà hay tin cô cháu gái sắp đám cưới với cậu người yêu kém tuổi một cách đường đột. Tình cờ quen biết một cậu trai trẻ, bà Nguyện rủ cậu cùng đi một chuyến thật xa, hội ngộ những người bạn thân đã nhiều năm bà không liên lạc.
Tác phẩm kể hành trình bà Nguyện giữ chặt mối dây liên hệ với quá khứ, phác họa đời sống hiện tại với những dư âm phức tạp của biến chuyển xã hội, trong góc nhìn trầm mặc, chiêm nghiệm và thơ ca.
Chia sẻ về lý do nhận lời tham gia phim của đạo diễn trẻ, NSND Minh Châu tiết lộ có mối duyên từ trước đó với Phạm Ngọc Lân.
“Tôi đã làm vài phim với đạo diễn trẻ Phạm Ngọc Lân nên lý do đầu tiên để nhận lời tham gia ‘Cu li không bao giờ khóc’ là do tình nghĩa. Và thứ hai là vì tôi luôn ủng hộ các bạn trẻ. Thấy các bạn ấy vất vả tự nhiên tôi thấy thương nên nhiều khi dù đã không muốn nhận lời mà vì thương lại đồng ý chứ không phải mình ham”, nữ nghệ sĩ tâm sự.
“Làm việc với Lân, một người trẻ mà già hơn cả những người già, đôi khi chính sự khó tính của Lân lại tốt cho tôi. Tôi phải cố gắng, ngày mai phải cố gắng hơn hôm nay và luôn phải nghĩ ra nhiều phương án diễn cho mỗi cảnh quay để đạo diễn vừa lòng. Cách làm việc của Lân rất hợp vì tôi cũng là người cầu toàn.
Có khi sau mỗi ngày quay ‘Cu li không bao giờ khóc’ về đến nhà tôi suy nghĩ tới mức không ngủ được. Cách làm việc đó như vắt kiệt sức bản thân và tôi nghĩ đạo diễn cũng như vậy. Tôi từng hỏi Lân nếu tôi không nhận vai bà Nguyện thì Lân sẽ mời ai? Bạn ấy nghĩ mãi mà không đưa ra câu trả lời trước câu hỏi quá đột ngột của tôi.
Lân nói rất ấn tượng với đôi mắt của tôi khi xem phim ‘Người thừa’ năm 12 tuổi. Vì thế sau này khi bỏ kiến trúc để theo học điện ảnh, bạn ấy nói phải mời cô Châu bằng được nên có thể nói đó là duyên nợ”, NSND Minh Châu chia sẻ thêm.
Gặp lại bạn cũ cùng những đối lập
Cũng theo nữ nghệ sĩ, “Cu li không bao giờ khóc” là cơ hội để bà gặp lại người bạn cũ - Thương Tín. “Thương Tín bằng tuổi tôi và ngày xưa là bạn của chồng cũ tôi, là ‘bạn rượu’ của nhau đấy. Vì thế, trước đây mỗi khi ra Hà Nội làm phim là ông ấy hay ở nhờ nhà chồng tôi khi đó ở Hàng Ngang - Hàng Đào.
Hồi đó Thương Tín phải nói là số 1 trong TPHCM vì rất nhiều phim chờ đợi, mời mọc. Nói chung ông ấy là một người may mắn trong nghề, ngôi sao đúng nghĩa của một thời. Bẵng đi một thời gian dài không có thông tin gì của Thương Tín, rồi đùng một cái tôi nghe tin Thương Tín bị tai biến, không hiểu sao xuống dốc kinh khủng như vậy.
Năm 2022, khi làm phim “Cu li không bao giờ khóc” ở Hà Tĩnh, tôi bảo mọi người trong đoàn phim là đừng gọi tên Minh Châu để xem ông ấy có nhận ra tôi không. Tôi hỏi Thương Tín biết ai đây không? Ông ấy nói luôn: Minh Châu. Thương lắm! Khi nói chuyện tôi thấy Thương Tín khác hẳn ngày xưa - cái thời lãng tử và bảnh bao, đi đến đâu các em ‘ngả rạ’ đến đấy”, nữ nghệ sĩ ngậm ngùi kể về người bạn cũ.
NSND Minh Châu bày tỏ vừa thương cũng vừa trách Thương Tín không biết giữ mình. “Tôi xót xa và nghĩ nhiều. Trong đoàn phim ai cũng thương ông ấy. Nhưng thực ra là Thương Tín phải trách chính mình, thực sự là như vậy. Nếu có rơi vào tình trạng như thế do bản thân Thương Tín rất nhiều.
Âu cũng là một bài học cho những người đang trên đỉnh cao mà không biết giữ gìn, sống buông thả. Thương Tín là một trong những trường hợp đáng tiếc nhất tôi từng biết, đáng tiếc đến xót xa. Hai nghệ sĩ tôi đóng cùng trong phim là Thương Tín và Quốc Tuấn có cuộc sống đối lập nhau hoàn toàn”.
Nói về diễn viên Quốc Tuấn, NSND Minh Châu chia sẻ: “Tôi với Quốc Tuấn có một tình cảm đặc biệt. Khi còn ở cùng cơ quan, chúng tôi ở trong nhóm hay chơi tennis với nhau. Chị em chơi với nhau rất lâu. Một lần tôi tình cờ xem được một chương trình trên tivi làm về Quốc Tuấn và con trai.
Quốc Tuấn nói một câu mà tôi ấn tượng mãi đó là khi mang con ra nước ngoài chữa bệnh, cuộc sống đã đẩy bạn ấy đến hoàn cảnh không còn tiền. Và khi Quốc Tuấn đã chạm đến sự khó khăn, vất vả, đau đớn đến tận cùng như vậy bạn ấy không sợ điều gì nữa. Câu nói đó của Quốc Tuấn đã chạm đến trái tim tôi.
Tôi khóc, khóc nhiều lắm. Hôm sau gặp Quốc Tuấn tôi có hỏi: “Em ơi, tại sao chị em chơi với nhau quá lâu như vậy mà em không chia sẻ gì với chị, với mọi người?”. Nhìn vào đôi mắt của Quốc Tuấn, tôi thấy bạn là một người rất kiên cường và không muốn ai đó thương hại. Tôi thực sự cảm phục và nghĩ phải làm điều gì cho bạn ấy vì tôi biết Quốc Tuấn không đồng ý nhận mọi sự giúp đỡ bởi đó là một con người đầy tự trọng”.
Mỗi người một cảnh, trái ngược với những người bạn cũ, người ta đồn rằng NSND Minh Châu giàu lắm, sở hữu nhiều nhà đất ở khắp Hà Nội. Phản hồi về thông tin này, nữ diễn viên “Bí thư tỉnh ủy” cho biết: “Họ đồn thì chịu rồi, có khi có 1 họ nói lên 10 ấy chứ. Tôi nói thật là nghề diễn viên không nuôi được mình, lương nghệ sĩ thấp lắm. Phải chắt bóp mới nuôi được con. Ai mà có chồng con hỗ trợ về kinh tế thì tốt quá, nhưng tôi thì không được vậy. Tôi cũng phải tự bươn chải một thời gian dài.
Hồi xưa lúc khó khăn nhất, tôi thường tự nhủ: Mình không được nghèo, mình phải cố gắng lên. Tôi bắt đầu vào nghề bất động sản bằng cách giới thiệu nhà cửa cho người ta, sau đó tích góp dần mới có. Số tiền từ nhỏ đến lớn, rồi mua căn này, bán đi mua căn khác.
Cái nghề này cũng là ‘bất đắc dĩ’ khi mình mua nhà này, vừa đặt cọc xong thì có người lại muốn mua căn đó, thế là tự nhiên có lãi. Tôi gặp may mắn, có lộc về đất đai. Chắc ông trời cũng thương tôi vất vả, tôi ‘sờ’ vào chỗ nào là chỗ đó ra tiền. Tôi cũng có một chút chút, đủ sống chứ không giàu có như người ta nói”.
Khi được hỏi về nguồn thu từ những lời mời tham gia đóng quảng cáo, NSND Minh Châu cho biết: “Thời của chúng tôi không bao giờ nghĩ ‘lợi dụng’ nghề để kiếm tiền. Tôi cũng được mời làm quảng cáo nhiều nhưng tôi từ chối đấy chứ. Tôi sợ nhỡ mình quảng cáo sản phẩm không tốt thì mình mang tiếng lắm.
Khán giả mắng chửi mình thì sao? Tôi chỉ quảng cáo một sản phẩm mà mình dùng rồi và thấy nó tốt. Thời gian tôi làm bất động sản, có một đơn vị mời tôi làm giám đốc kiểu ‘bù nhìn’ để giúp họ kinh doanh nhưng tôi không làm. Với hình ảnh, tiếng tăm của tôi, tôi có cơ hội làm quen với nhiều đại gia bất động sản, có thể mua đi bán lại căn hộ, đất đai để kiếm lời, để giàu nhưng tôi không làm thế”.
Chia sẻ về cuộc sống hàng ngày ở tuổi U70, NSND Minh Châu tự hào thừa nhận mình là người hiện đại vì dùng mạng xã hội như thanh niên. “Thời gian rảnh thì tôi lướt mạng Facebook, dùng Zalo hoặc nấu ăn, đi chơi với bạn. Tôi có nhiều nhóm bạn, họ chủ yếu không làm nghệ thuật nhưng cũng chia sẻ với tôi nhiều thứ.
Hàng ngày, tôi vẫn xem thời sự buổi tối để cập nhật tin tức xã hội. Ngủ dậy, tôi cầm điện thoại để xem hôm nay có gì. Ngoài ra, tôi vẫn học tiếng Anh”, bà cho biết và nói thêm, ở tuổi này chỉ mong có sức khỏe, bình yên bên con cháu, không cần tìm “người tri kỷ”.
Kể về việc thực hiện vai diễn trong phim, NSND Minh Châu thừa nhận bà từng gặp khó khăn khi tương tác với “bạn diễn” chú cu li. Người bạn đồng hành của bà Nguyện là mô hình được thiết kế kỳ công bởi các chuyên gia tại Australia. Do kích thước của con vật quá nhỏ, việc thiết kế là một thách thức, đòi hỏi thời gian kéo dài cả năm.
Bên cạnh phần máy móc bên trong tạo “khung xương” và giúp cu li có thể cử động, lớp lông của cu li được gia công từ lông của một loài chuột ở địa phương. Lúc mới gặp bạn diễn đặc biệt này, NSND Minh Châu đôi phần lạ lẫm, thiếu tự nhiên. Nhưng về sau, nghệ sĩ quen dần với người bạn đồng hành. Đạo diễn và quay phim cũng sử dụng thêm kỹ thuật quay để bổ trợ cho hình ảnh của cu li trên màn ảnh rộng.