Xét tuyển sớm là sử dụng các phương thức tuyển sinh không sử dụng điểm Kỳ thi tốt nghiệp THPT, được các trường đại học thu nhận hồ sơ và công bố kết quả xét tuyển (trúng tuyển có điều kiện) trước Kỳ thi tốt nghiệp THPT gồm: Xét học bạ THPT, điểm thi đánh giá năng lực, tuyển sinh riêng, ưu tiên xét tuyển...
Ở mùa tuyển sinh năm trước, có hơn 918 nghìn nguyện vọng trúng tuyển sớm. Tổng số thí sinh trúng tuyển sớm là gần 396 nghìn. Năm nay, Bộ GD&ĐT không ban hành quy chế tuyển sinh mới. Theo đó, các cơ sở giáo dục đại học vẫn được quyền xét tuyển sớm nếu thấy cần thiết. Ngoài ra, theo quy định của Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học, các trường đại học được phát huy quyền tự chủ trong tuyển sinh và được tổ chức đăng ký và xét tuyển sớm.
Trong bối cảnh tự chủ đại học, câu chuyện tuyển sinh được nhiều người ví như cuộc đua, với mức độ cạnh tranh cao giữa các cơ sở đào tạo. Do đó, mỗi trường đều có kế hoạch và chiến lược tuyển sinh riêng, để “chắt chiu” từng thí sinh nhằm bảo đảm đủ chỉ tiêu đào tạo. Tất nhiên, xét tuyển sớm cũng không nằm ngoài chiến lược ấy. Song, đây cũng là một trong những nguyên nhân dễ dẫn đến “việt vị” trong tuyển sinh, bởi nhiều trường nôn nóng sớm có thí sinh, nhanh chóng lấp đầy chỉ tiêu.
Hơn bao giờ hết, điều mà thí sinh phải “nằm lòng” là, kết quả xét tuyển sớm chỉ được công nhận chính thức sau khi các em đủ điều kiện tốt nghiệp THPT. Nghĩa là, thí sinh tham gia xét tuyển sớm vẫn phải đợi kết quả lọc ảo cuối cùng. Ngoài ra, thí sinh cũng cần lưu ý, nếu đã dự tuyển vào cơ sở đào tạo theo kế hoạch xét tuyển sớm, thì phải tiếp tục đăng ký nguyện vọng trên hệ thống theo kế hoạch chung của Bộ GD&ĐT.
Sau này, với những trường hợp đã được cơ sở đào tạo thông báo đủ điều kiện trúng tuyển (trừ điều kiện tốt nghiệp THPT) một nguyện vọng nhất định, thí sinh tự quyết định đặt thứ tự ưu tiên nguyện vọng khi đăng ký trên hệ thống (tùy thuộc thí sinh muốn được công nhận trúng tuyển nguyện vọng đó hay muốn mở rộng cơ hội trúng tuyển nguyện vọng khác).
Về phía cơ sở đào tạo, khi có kế hoạch xét tuyển sớm đối với một số phương thức tuyển sinh, cần tổ chức cho thí sinh đăng ký dự tuyển bằng hình thức trực tuyến hoặc trực tiếp tại cơ sở đào tạo. Lẽ tất nhiên, các trường phải thực hiện quy trình xét tuyển cho thí sinh đã hoàn thành thủ tục dự tuyển, song không được yêu cầu thí sinh xác nhận nhập học sớm hơn lịch trình kế hoạch chung.
Cũng như năm ngoái, các cơ sở đào tạo bắt buộc phải công bố và tải danh sách thí sinh đủ điều kiện trúng tuyển (trừ điều kiện tốt nghiệp THPT) lên hệ thống để xử lý nguyện vọng cùng với các phương thức xét tuyển khác theo kế hoạch chung. Bất luận là xét tuyển sớm hay muộn, thí sinh phải là nhân vật trung tâm, phải được tạo cơ hội trúng tuyển cao nhất và quyền xác định nguyện vọng ưu tiên trong số những chương trình, ngành đào tạo đủ điều kiện trúng tuyển.
Ngoài ra, sau này các trường không được quy định hoặc yêu cầu thí sinh phải đăng ký nguyện vọng 1 trên hệ thống mới được trúng tuyển; không được xét tuyển lại (tăng hoặc giảm mức điểm trúng tuyển) để loại bớt hoặc tăng thêm thí sinh cho trường.
