Môi trường học tập đa ngôn ngữ
Triển khai mô hình “Tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai”, Trường THCS Ngoại ngữ (thuộc Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội), đã thiết kế chương trình lồng ghép tiếng Anh vào các tiết học với các hoạt động đa dạng được áp dụng như slide, bảng thuật ngữ, sản phẩm học tập song ngữ... cũng như đưa các câu hỏi tiếng Anh, bài kiểm tra, đánh giá.
Bà Nguyễn Huyền Trang - Hiệu trưởng Trường THCS Ngoại ngữ, chia sẻ: Để trường học sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai có nhiều yếu tố liên quan như: Học sinh, giáo viên tiếng Anh, giáo viên môn học khác, gia đình, đội ngũ quản lý, cộng đồng...
Tại Trường THCS Ngoại ngữ, nhà trường thực hiện nhiều hình thức để học sinh “tắm” mình trong môi trường tiếng Anh như thiết kế phiếu học tập tiếng Anh, các môn học khác thiết kế dạng song ngữ. Môn Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân xuất hiện thuật ngữ học thuật tiếng Anh; lồng tiếng Anh vào các hoạt động trải nghiệm môn Toán học, Lịch sử.
Cùng đó, mỗi trang giáo án của giáo viên sử dụng tiếng Anh. Các kiến thức Sinh học được xây dựng mô hình có tiếng Anh. Môn Vật lí với bài mạch điện có sơ đồ chú thích, poster sử dụng tiếng Anh. Giáo viên cũng khuyến khích học sinh thuyết trình bằng tiếng Anh và cộng điểm.
Với môn Văn, học sinh được hướng dẫn sử dụng slide dẫn chứng nghị luận văn học, nghị luận xã hội bằng tiếng Anh và đóng vai các chuyên gia, nhân vật trong tác phẩm để trao đổi nội dung. Trong kiểm tra đánh giá, nhà trường đưa tiếng Anh vào bài kiểm tra giữa kỳ hoặc sử dụng trích dẫn.
“Mô hình tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai xuất hiện trong mọi hoạt động của giáo viên, học sinh, kiểm tra đánh giá, trò chơi, sản phẩm của học sinh… Tuy nhiên, để làm được điều đó, chúng ta nên đặt từ những mục tiêu nhỏ, dễ làm và cần vượt qua rào cản tâm lý, tin rằng đây là định hướng đúng đắn, cần cho sự phát triển và có niềm tin chắc chắn sẽ làm được”, đại diện nhà Trường THCS Ngoại ngữ cho biết.
Cô Nguyễn Thị Mai Anh - giáo viên Trường THCS Ngoại ngữ cho biết, khi nghe nhà trường khởi động Đề án “Đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai”, cô đã lo lắng bởi mình là người “ngoại đạo”. Tuy vậy, khi bắt tay vào làm, vượt qua rào cản tâm lý, cô nhận thấy hoàn toàn có thể đưa tiếng Anh vào trong các bài giảng môn Ngữ văn mà không làm mất đi vẻ đẹp tiếng dân tộc.
Kết nối và lan tỏa
Bên cạnh phát triển mô hình “Tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai” trong phạm vi nội bộ, Trường THCS Ngoại ngữ xác định rõ vai trò tiên phong, kết nối và lan tỏa mô hình ra ngoài trường, chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ chuyên môn và nhân rộng mô hình theo cách tiếp cận linh hoạt, thực tiễn và bền vững.
Năm học 2024 - 2025, nhà trường đã phối hợp tổ chức nhiều hoạt động nhằm triển khai thí điểm mô hình tại các trường học thuộc khu vực nông thôn như: Tổ chức hội thảo chuyên đề giới thiệu tiếp cận và lộ trình triển khai mô hình “Tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai”. Thông qua hoạt động này, nhiều giáo viên từng e ngại đã trở nên chủ động hơn trong ứng dụng kỹ thuật giảng dạy tích hợp ngôn ngữ.
Chia sẻ về việc đưa tiếng Anh vào các môn học ở vùng nông thôn, cô Lê Thị Trường - giáo viên tiếng Anh Trường Tiểu học Vạn Thắng (xã Cổ Đô, Hà Nội) cho hay, khó khăn là các trường chưa được trang bị thiết bị hiện đại, một số trường còn thiếu phòng học ngoại ngữ. Ngoài ra, sĩ số lớp học khá đông, trình độ học sinh khu vực nông thôn không đồng đều. Có em được tiếp xúc với tiếng Anh từ mầm non, nhưng nhiều em lại bắt đầu từ lớp 3.
Dù vậy, ở Trường Tiểu học Vạn Thắng, việc triển khai nội dung trên cũng thuận lợi khi nhận được nhiều chính sách hỗ trợ từ Nhà nước, giáo viên các môn đều nhiệt huyết, học sinh hào hứng với mô hình này, phụ huynh đã nâng cao nhận thức khi quan tâm đến tiếng Anh nhiều hơn.
Ngoài ra, vì là trường mới xây nên được trang bị đầy đủ phòng học ngoại ngữ. Nhờ đó, năm học vừa qua, nhà trường đã tổ chức nhiều hoạt động phong phú để bồi dưỡng năng lực tiếng Anh cho giáo viên và học sinh.
“Cứ tuần cuối cùng của tháng cô trò sẽ sinh hoạt theo chủ đề. Các em được tham gia các hoạt động múa hát, kể chuyện, trò chơi, làm báo tường, phát biểu bằng tiếng Anh trong lễ khai giảng, trang trí trường, tổ chức các cuộc thi tiếng Anh...
Giáo viên còn đưa ra nhiều phương pháp giảng dạy tiếng Anh, trang bị ứng dụng để học sinh hứng thú hơn trong giờ dạy; tích cực tham gia các buổi tập huấn. Hiện tại, học sinh của trường đã tiến bộ rõ rệt và nhiều em đạt được điểm 10 môn Tiếng Anh....”, cô Lê Thị Trường kể.
Bà Nguyễn Thị Mai Hữu - Trưởng ban Ban Quản lý Đề án Ngoại ngữ Quốc gia (Bộ GD&ĐT) khẳng định, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học là một thử thách, bởi dạy tiếng Anh cho học sinh đã khó, dùng tiếng Anh để giảng dạy các môn khác trong nhà trường càng khó hơn.
Để triển khai chủ trương lớn của Chính phủ, bà Nguyễn Thị Mai Hữu cho rằng cần sự đầu tư thêm trang thiết bị dạy học, đường truyền, đặc biệt cho các trường vùng sâu, xa. Chỉ khi các địa phương, nhà trường cùng nỗ lực, chia sẻ, nước ta mới sớm có thể đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.
