Cuộc sống khấm khá nhờ vào rừng
Những ngày tháng 9/2020, PV báo GD&TĐ đã đến các thôn Do, Hà Dài, Gia Rót... xã Ma Nới, huyện Ninh Sơn để ghi nhận thực tế đời sống của người dân ở nơi đây. Theo người dân, hơn 5 năm trở lại đây, họ đã không còn nghĩ đến chuyện phải leo ngược lên núi để trồng, khai thác lâm sản trái phép như trước, bởi Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ninh Sơn đã triển khai hình thức giao khoán bảo vệ rừng, trồng rừng và phát triển sinh kế gắn với bảo vệ rừng cho các tổ cộng đồng và hộ nhận khoán để trồng cây ăn quả trên gò đồi, triền núi, chăn nuôi dưới tán rừng, giúp thu nhập của họ tăng đáng kể.
Năm 2017, gia đình anh Pi Năng Minh, ở thôn Do, được Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ninh Sơn giao khoán bảo vệ 30 hécta rừng và được hướng dẫn kỹ thuật sản xuất, chăn nuôi. Mỗi năm, anh Minh nhận tiền công bảo vệ rừng 12 triệu đồng (400 nghìn đồng/hécta/năm). Sau 4 năm, anh mua hai con bò sinh sản, trồng hơn 3 hécta điều, thu nhập khoảng 40 triệu đồng/năm.
Tương tự tại các thôn Hà Dài, Gia Rót, các gia đình như: Pa Lây Huy, Tà Pố Gia, Va Ri Nhông Phong cũng nhờ nhận khoán bảo vệ rừng, nuôi bò, trồng điều, bưởi, xoài trên gò đồi, triền núi. Mỗi năm cũng đã có thu nhập ổn định khoảng 50 triệu đồng/gia đình, đời sống được cải thiện nhiều.
Cách đây hơn 10, gia đình anh Châu Văn Bóng (thôn Trà Nô, xã Phước Hà, huyện Thuận Nam) thuộc diện hộ nghèo, không có nghề nghiệp, không có nhà ở, nhiều năm dắt díu vợ con đi làm thuê vì thế cái đói, cái nghèo đeo bám mãi, con cái không được đi học.
Khoảng 5 năm trở lại đây, khi được Ban quản lý rừng phòng hộ đầu nguồn hồ Tân Giang giao khoán bảo vệ rừng (từ 15 đến 20 hécta/hộ), được kết nạp là thành viên của đội bảo vệ rừng thôn, được cấp một con bò, giúp vay vốn ngân hàng 50 triệu đồng, mua thêm bò, cừu, dê. Cải tạo đất gò đồi, triền núi dốc để làm 5 ha rẫy, khai hoang đất trồng 1 hécta lúa và trồng 1.000 m2 cỏ để chăn nuôi gia súc. Hiện nay, mỗi năm anh Bóng thu nhập gần 100 triệu đồng, có điều kiện nuôi các con đến trường.
Hiện, các tổ cộng đồng bảo vệ rừng tại xã Phước Hà đã nhận khoán bảo vệ 496 hécta rừng, kết hợp sản xuất, chăn nuôi bò, cừu dưới tán rừng, nhờ đó, hàng trăm hộ đã có điều kiện vươn lên ổn định đời sống, xây nhà mới, tích lũy vốn, mỗi năm số lượng cừu, bò được nhân lên hàng chục con.
Khoảng 10 năm trước, huyện Ninh Sơn đã tuyên truyền, vận động gần 100 hộ dân xuống núi, về sống tại vùng tái định cư thôn Lập Lá, xã Lâm Sơn. Ông Nguyễn Tiến Ðức, Bí thư Huyện ủy Ninh Sơn, cho biết: “Năm 2017, Ban quản lý rừng Krông Pha đã triển khai chương trình giao khoán bảo vệ rừng gắn với tạo sinh kế cho bà con, từ đó các thôn Lập Lá, Gòn 1, Gòn 2 đã thành lập các tổ cộng đồng bảo vệ rừng (20 hộ/tổ), đăng ký nhận khoán bình quân mỗi hộ 20 hécta. Hằng năm, trong tổng số tiền bà con được trả công bảo vệ rừng, Ban quản lý rừng Krông Pha trích ra 60% khoản tiền này để giúp bà con mua bò cái sinh sản, cấp lần lượt cho mỗi hộ một con để nuôi”.
Ông Trân Tô Ha Riết, thôn Lập Lá, xã Lâm Sơn, huyện Ninh Sơn chia sẻ: "Lúc mới về khu tái định cư thôn Lập Lá, gia đình tôi có 7 người, nhờ được nhận khoán bảo vệ rừng, được cấp bò sinh sản, trồng cỏ, cây ăn quả và làm ruộng, thu nhập hằng năm gần 50 triệu đồng. Hiện không còn sợ đói nghèo nữa".
Theo Ban Quản lý Vườn quốc gia Phước Bình, huyện Bác Ái, đã thực hiện việc giao khoán theo Quyết định 24/2012/QÐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, đơn vị đã giao khoán bảo vệ rừng cho 209 hộ thuộc chín cộng đồng dân cư thôn với gần 5.700 hécta rừng.
Từ năm 2015 đến nay, đã triển khai thực hiện hỗ trợ các cộng đồng vùng đệm cho các thôn Bạc Rây 1, Bạc Rây 2, Hành Rạc 1, Hành Rạc 2, Bố Lang và Gia É - là các thôn, bản thuộc vùng đệm của Vườn quốc gia Phước Bình, để đồng quản lý rừng đặc dụng với số tiền khoảng 800 triệu đồng thực hiện các mô hình sản xuất. Ðã hỗ trợ cho bà con hàng chục nghìn cây giống bưởi da xanh, bơ sáp, sầu riêng, chôm chôm, cây sa nhân tự nhiên...; máy bơm nước, giúp bà con sản xuất hiệu quả trên những vùng đất rẫy, đất gò đồi, đem lại thu nhập cao.
Từ số tiền tích lũy kinh phí giao khoán hằng năm, đơn vị đã mua 19 con bò cái sinh sản, 62 con lợn đen... cấp cho bà con tại tám cộng đồng thôn để phát triển sinh kế bền vững. Bên cạnh đó, qua 5 năm thực hiện các mô hình trồng xen cây ăn quả, có 19 hộ trồng 15 hécta cây bưởi da xanh, bình quân mỗi năm cho thu hoạch từ 40 đến 70 kg/cây, với giá bán ra hơn 20 nghìn đồng/kg, bà con thu lãi hàng trăm triệu đồng/hécta. Nhiều năm qua, nhờ mô hình này, xã Phước Bình đã vươn lên có thu nhập cao nhất huyện Bác Ái.
Phó Giám đốc phụ trách Ban Quản lý Vườn quốc gia Núi Chúa, huyện Ninh Hải, Nguyễn Tường Giao cho hay: “ Đã chi khoảng 960 triệu đồng, hỗ trợ 24 thôn vùng đệm thực hiện việc phát triển sinh kế của các cộng đồng dân cư tham gia bảo vệ rừng, khoanh nuôi và trồng rừng thuộc địa phận do đơn vị quản lý. Ðến nay, các mô hình nuôi bò dưới tán rừng, làm xâu chuỗi bằng hạt cây rừng, nghề đan lát cỏ tranh, đan gùi... đã từng bước khôi phục, đem lại thu nhập cao cho đồng bào các thôn Cầu Gẫy, Ðá Hang, xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải, thôn Kiền Kiền 2, xã Lợi Hải, huyện Thuận Bắc”.
Rừng được bảo vệ bền vững
Ông Ðặng Kim Cương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Thuận, cho biết: “Hiện tại, tổng số vật nuôi của người dân dưới tán rừng là gần 1.500 con bò, dê, cừu, lợn đen, số lượng vật nuôi sinh sản tăng hơn 200 con so với số lượng bà con được nhận cấp phát ban đầu.
Từ năm 2016 đến nay, tỉnh đã cấp hơn 403 nghìn tấn gạo cho 1.260 lượt hộ dân. Khi các ban quản lý vườn quốc gia, rừng phòng hộ đầu nguồn và một số dự án tài trợ, giúp bà con cây, con giống, xây dựng hệ thống nước tự chảy, trang thiết bị sản xuất đã giúp nông dân chủ động đầu tư mở rộng diện tích các loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao như: sầu riêng, măng cụt, bơ, bưởi...Giờ đây, đời sống của hàng nghìn hộ đồng bào dân tộc thiểu số nhận khoán bảo vệ rừng, hộ dân thuộc cộng đồng dân cư thôn tại các vùng đệm được nâng lên rất nhiều”.
Ngoài ra, ông Cương nói thêm, tính đến năm 2020, hơn 198 nghìn hécta rừng được bảo vệ tốt, trong đó hàng chục nghìn hécta rừng được triển khai thực hiện mô hình quản lý rừng gắn với sinh kế bền vững dưới tán rừng đã đem lại hiệu quả thiết thực, tỷ lệ trồng cây phân tán bình quân hơn 200 nghìn cây/năm. Thông qua công tác trồng rừng, bảo vệ rừng, khoanh nuôi rừng... chất lượng của rừng được cải thiện nhiều, một số khu rừng nghèo kiệt được phục hồi, trữ lượng rừng và độ che phủ rừng ngày càng được nâng lên.
Những năm qua, tiền công chi trả giao khoán bảo vệ rừng, trồng rừng đã giúp cho các cộng đồng, hộ dân có thêm nguồn thu nhập, tạo thêm việc làm, ổn định đời sống. Qua đó, nhận thức và trách nhiệm của người dân trong việc bảo vệ rừng được nâng lên, tình trạng phá rừng làm nương rẫy, khai thác lâm sản trái phép đã giảm.
Đặc biêt, những con đường nối đồng bằng với miền núi được đầu tư mở rộng cho nên việc đi lại, sản xuất, giao thương buôn bán sản phẩm của bà con sống gần rừng khá thuận lợi. Tại các xã Phước Bình, Phước Hà, Lâm Sơn... thương lái chạy xe ôtô vào tận rẫy, vườn trồng của đồng bào để thu mua các loại sản phẩm nông nghiệp như: bưởi, chuối, măng cụt...vào mùa thu hoạch, từ đó đời sống bà con tại các vùng nông thôn ngày càng sung túc, diện mạo thôn, xóm ngày càng khang trang, sạch đẹp.
Đây là bài viết tuyên trruyền về truyền thông và giảm nghèo về thông tin thuộc CTMTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016 - 2020 của Bộ TTTT
