Tham dự hội thảo, về phía Bộ GD&ĐT có Thứ trưởng Bùi Văn Ga cùng đại diện các Vụ, Cục chức năng (Bộ GD&ĐT).
Cùng dự hội thảo có Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân, bà Rena Bitter - Tổng Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại THCM , Giáo sư ĐH Chicago Ngô Bảo Châu, các chuyên gia về giáo dục đến từ Hoa Kỳ và nhiều nước khác trên thế giới.
Những đóng góp tâm huyết
Tại Hội thảo, Bộ trưởng Bộ KHCN Nguyễn Quân cho biết: Quan điểm của Bộ KH&CN trước nay luôn coi các trường ĐH là cơ sở nghiên cứu khoa học quan trọng nhất.
Vì thế, chúng tôi đặc biệt coi trọng những nghiên cứu, ứng dụng và những thành tựu khoa học được phát triển tại các trường. Tuy nhiên, việc cải cách, đổi mới vẫn chưa thật sự triệt để, nhất là về mặt quản trị.
Nhìn nhận vấn đề ở góc độ quản trị ĐH, GS Ngô Bảo Châu phân tích: Cải cách giáo dục ĐH điều quan trọng và tiên quyết nhất chính là thay đổi và cải tổ phương thức Quản trị cho các trường ĐH.
GS Ngô Bảo Châu đưa ra một số vấn đề cần giải quyết, đó là: Xây dựng nhân lực cơ sở, tuyển chọn đội ngũ giảng viên ĐH - hiện đang theo tiêu chuẩn chung công chức, không có đặc thù riêng; Các trường cần được chủ động trong việc bổ nhiệm giáo sư; Chính sách tiền lương, chính sách thu hút và đãi ngộ vẫn chưa rõ ràng...
PGS Trần Ngọc Anh – ĐH Indiana (Blooomington), hiện là Phó GS thỉnh giảng tại ĐH Havard - cho rằng: Cần minh bạch và có trách nhiệm tài chính. Người Hiệu trưởng phải có trách nhiệm với toàn bộ sự thành công của nhà trường.
TS Bùi Trân Phượng - Hiệu trưởng ĐH Hoa Sen - đưa ra những phân tích về phương thức quản trị ĐH ở VN.
GD ĐH Việt Nam đã có chiến lược, quyết tâm và định hướng tốt
Đây là nhận định của ông Tyrry White - Tham tán Hoa Kỳ tại Việt Nam. Ông chỉ rõ: Giáo dục ĐH Việt Nam đã và đang chuyển mình mạnh mẽ. Các bạn thiếu kinh nghiệm trong quản trị nhưng các bạn có chiến lược, quyết tâm và định hướng tốt.
Tôi nghĩ, để cải cách thành công, tại từng trường các bạn nên tận dụng hàm lượng chất xám thật tốt của những người đầu ngành, giàu ý tưởng. Đặc biệt là đưa những người trẻ vào quá trình cải cách giáo dục ĐH.
Công cuộc cải cách được dựng trên nền tảng tin tưởng, pha trộn giữa kinh nghiệm và tinh hoa. Tại Hoa Kỳ, chúng tôi cho các trường ĐH thiết kế chương trình đáp ứng thực tế, không chỉ mô hình cho trường ĐH, mà còn cộng đồng.
Sự ""cởi trói” ấy giúp các trường ĐH thúc đẩy thử nghiệm nền giáo dục, giúp các giảng viên lên kết với xã hội. Cớ chế ấy tạo cơ hội SV, đội ngũ GV thay đổi tư duy phát triển, đẩy mạnh cải cách nâng cao chất lượng giáo dục ĐH.
Ông Lương Hoài Nam, đại diện một doanh nghiệp, nhận xét: Sự chuyển biến của giáo dục ĐH chưa đậm nét nhưng rất rõ. Tuy nhiên, xét về phương thức quản trị nó vẫn chậm. Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng chủ yếu đến từ phương thức quản lý của chúng ta vẫn chưa thực sự đổi mới.
PGS Đỗ Quốc Anh - Học viện Nghiên cứu Chính trị Paris (Pháp) - chia sẻ: Để phát triển giáo dục ĐH phải có sự tin tưởng giữa cấp trên và cấp dưới, không chỉ là sự tin tưởng trong nội bộ, mà còn cần sự tin tưởng các cấp lãnh đạo.
Tăng sự tin tưởng trong môi trường giáo dục ĐH sẽ tác động về lâu dài, mang lại sự linh động cho các trường ĐH. Tôn chỉ tạo ra tư duy của SV và trách nhiệm với xã hội là mục tiêu mà tất cả các trường ĐH trên thế giới đang áp dụng.
Con tàu đổi mới đã được đặt vào đường ray
Dù được Bộ GD&ĐT phân cấp quản lý, nhưng nhiều hiệu trưởng vẫn rất dè dặt trong thực hiện nhiệm vụ của mình, chưa thoát được tư duy bao cấp, dẫn đến việc đổi mới, cải cách tại các trường ĐH vẫn diễn ra chậm chạp.
Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Bùi Văn Ga cho biết: Đổi mới giáo dục ĐH được xem là nhiệm vụ cấp bách của Chính phủ.
Những thành tựu đổi mới giáo dục ĐH tuy còn khiêm tốn nhưng nó đã cho thấy chúng ta đang đi đúng hướng, “con tàu” đổi mới đã được đặt vào đường ray, gia tốc nhanh hay chậm phụ thuộc vào năng lượng cung cấp cho con tàu.
Mục tiêu của giáo dục ĐH đã có sự thay đổi căn bản, chuyển từ việc cung cấp kiến thức là chính sang việc hướng dẫn, phát triển năng lực, sáng tạo của SV.
Thứ trưởng Bùi Văn Ga thẳng thắn chỉ rõ: Sự đổi mới ấy (nâng chất, đổi mới quản lý) trong những năm gần đây cho thấy chất lượng giáo dục ĐH đã có sự phân hóa rất rõ rệt từ thấp đến cao. Tuy vậy, việc nâng cao chất lượng giáo dục ĐH đại trà của Việt Nam vẫn còn rất nhiều thách thức.
Thứ nhất, sự phân tầng của các cơ sở giáo dục ĐH chưa rõ ràng, khiến các trường không xác định được mục tiêu đào tạo cụ thể.
Thứ hai, việc NCKH trong các trường ĐH chưa được xem là hoạt động bắt buộc khiến cho kiến thức của GV nhanh chóng bị lạc hậu, SV thì hẫng hụt trong xây dựng, tạo nền tảng tư duy sáng tạo nơi SV. Kế đó là việc thiếu hụt đội ngũ quản trị giáo dục ĐH giàu kinh nghiệm tại các nhà trường.
Bên cạnh việc đầu tư cho giáo dục ĐH còn thấp, tâm lý sính bằng cấp của xã hội, thái độ, động cơ học tập của SV cũng không được xác định rõ ràng…
"Từ những bất cập và hạn chế đang tồn tại, những chia sẻ thẳng thắn, trực diện của các nhà nghiên cứu, quản lý trong và ngoài nước tại Hội thảo thật sự là những đóng góp rất quý báu cho công cuộc đổi mới và cải cách giáo dục ĐH Việt Nam trong chặng đường sắp tới" - Thứ trưởng Bùi Văn Ga nhận định.
