Nhật Bản có thực sự muốn tăng số lượng du học sinh?

Tuy nhiên, nước này lại đang thắt chặt quy định đối với tuyển sinh quốc tế.

Hồi cuối tháng 4, chính quyền Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã sửa đổi quy định liên quan đến việc tuyển sinh quốc tế. Theo đó, các cơ sở giáo dục phải có quy định tuyển sinh cũng như quản lý sinh viên quốc tế phù hợp, bao gồm kiểm soát việc đi học, đi làm bán thời gian.

Nếu cơ sở đào tạo không đáp ứng yêu cầu, họ sẽ không được phép tuyển sinh quốc tế. Ngược lại, sinh viên quốc tế bị phát hiện không tuân thủ quy định của trường học sẽ bị từ chối thị thực.

Nhiều người lo ngại quy định trên sẽ hạn chế số lượng sinh viên quốc tế dự định du học Nhật Bản. Tuy nhiên, theo các chuyên gia giáo dục, Chính phủ Nhật Bản luôn tìm cách tăng số lượng sinh viên quốc tế từ những năm 1980 đến nay.

Nhà phân tích Daisuke Akimoto, làm việc tại tờ The Diplomat cho biết, vào những năm 1980, cựu Thủ tướng Nakasone Yasuhiro đã ban hành “Kế hoạch tiếp nhận 100 nghìn sinh viên quốc tế” với mục tiêu thu hút du học sinh đến Nhật Bản vào đầu kỳ thế kỷ 21. Con số 100 nghìn được coi là tham vọng nhưng phù hợp so với các nước phát triển khác.

Năm 1983, chỉ khoảng 10 nghìn sinh viên quốc tế tại Nhật Bản nhưng con số này đã tăng lên gần 55 nghìn vào năm 1995. Do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, Chính phủ Nhật Bản thừa nhận mục tiêu 100 nghìn “khó có thể đạt được trong tương lai gần”. Đến năm 2003, sau hơn 20 năm, Nhật Bản mới hoàn thành mục tiêu trên.

Từ đầu những năm 2000, chính phủ đã chú trọng không chỉ số lượng mà chất lượng sinh viên quốc tế. Năm 2008, cựu Thủ tướng Fukuda Yasuo ban hành “Kế hoạch 300 nghìn sinh viên trao đổi” nhằm tăng số lượng sinh viên nước ngoài học tập tại Nhật Bản.

Chính phủ đặt mục tiêu thu hút sinh viên nước ngoài có năng lực cao theo học đại học và sau đại học. Tuy nhiên, kế hoạch này không thể đạt kỳ vọng vì ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, trận động đất năm 2011 và khủng hoảng hạt nhân sau đó.

Sau đó, đến năm 2019, Chính phủ Nhật Bản mới đạt mục tiêu tiếp nhận hơn 300 nghìn sinh viên quốc tế. Dù vậy, sau những hạn chế không mong muốn, số lượng sinh viên quốc tế ở Nhật bản vẫn tăng tương đối đều đặn.

Dịch Covid-19 khiến con số đang trên đà tăng trưởng cao này phải chững lại. Số lượng sinh viên quốc tế đã giảm xuống còn khoảng 230 nghìn vào tháng 5/2022. Bước sang trạng thái bình thường mới, Chính phủ Nhật Bản lập tức ban hành kế hoạch tăng số lượng sinh viên quốc tế lên 300 nghìn vào năm 2027.

Có thể thấy trong lịch sử, Nhật Bản luôn thúc đẩy việc tuyển sinh quốc tế. Do đó, việc thắt chặt quy định về tuyển sinh không đi ngược với mục tiêu xuyên suốt nêu trên mà là biện pháp chống lại tình trạng sinh viên nước ngoài làm thêm bất hợp pháp và người ở lại quá hạn visa.

“Về bản chất, mục đích của quy định mới không phải là giảm số lượng sinh viên quốc tế tại Nhật Bản mà là ngăn chặn sinh viên nước ngoài vi phạm điều khoản thị thực hoặc trải nghiệm giáo dục không đạt tiêu chuẩn”, ông Daisuke phân tích.

Như vậy, khi đặt kế hoạch 300 nghìn sinh viên quốc tế đến năm 2027, Nhật Bản muốn đảm bảo cả về chất lượng lẫn số lượng mong muốn học tập và lưu trú tại nước này. Quy định mới sẽ khuyến khích các trường đại học tăng cường quản lý phù hợp đối với sinh viên nước ngoài.