Theo nghiên cứu sơ bộ được trình bày tại Hội thảo Khoa học về Phòng ngừa và Dịch tễ học của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ - Các khoá học khoa học về lối sống và sức khỏe tim mạch chuyển hóa năm 2024, diễn ra từ ngày 18 – 21/3, tại Chicago, việc tiếp xúc với thuốc lá khi còn trong bụng mẹ có liên quan đến sự phát triển sau này của bệnh tiểu đường tuýp 2 khi trưởng thành.
Tiếp xúc với thuốc lá trong thời thơ ấu hoặc thanh thiếu niên cũng có liên quan đến nguy cơ cao hơn.
Những người có nguy cơ di truyền cao về mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 đặc biệt dễ mắc bệnh này.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, hút thuốc khi trưởng thành là một yếu tố nguy cơ đã biết đối với bệnh tiểu đường tuýp 2. Trên thực tế, những người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh cao hơn 30% đến 40% so với những người không hút thuốc.
Tuy nhiên, tác giả nghiên cứu chính - Tiến sĩ Victor Wenze Zhong tuyên bố trong một thông cáo báo chí rằng, người ta không biết liệu việc tiếp xúc với thuốc lá trước tuổi trưởng thành có thể ảnh hưởng đến việc một người sau này mắc phải bệnh tiểu đường tuýp 2 hay không.
Người ta cũng chưa rõ khuynh hướng di truyền đối với bệnh tiểu đường tuýp 2 có thể tương tác với việc hút thuốc như thế nào.
Mục tiêu của họ là giúp trả lời những câu hỏi này.
Tiếp xúc thuốc lá trước khi sinh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường lên 22%
Để thực hiện nghiên cứu, Zhong và nhóm nghiên cứu của ông đã kiểm tra dữ liệu từ gần 476.000 người trưởng thành từ Biobank Vương quốc Anh.
Biobank Vương quốc Anh là một cơ sở dữ liệu y tế lớn về khoảng 500.000 người trưởng thành sống ở Vương quốc Anh đã sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe thông qua Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS).
Dữ liệu thu thập được sử dụng để ước tính mối liên quan giữa phơi nhiễm thuốc lá trước khi sinh và bắt đầu hút thuốc trong thời thơ ấu (5–14 tuổi) hoặc thanh thiếu niên (15–17 tuổi) với sự phát triển sau đó của bệnh tiểu đường tuýp 2 khi trưởng thành.
Chỉ số nguy cơ đa gen được sử dụng để xác định bất kỳ tương tác tiềm ẩn nào giữa việc tiếp xúc với thuốc lá sớm của những người tham gia nghiên cứu và tính dễ bị tổn thương về di truyền của họ đối với việc phát triển bệnh tiểu đường tuýp 2.
Các nhà khoa học cũng xem xét liệu các cá nhân có các hành vi lành mạnh không - chẳng hạn như ăn uống tốt, tập thể dục, ngủ đủ giấc và kiêng hút thuốc - có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh tiểu đường tuýp 2 ở những người có nguy cơ cao hay không.
Họ phát hiện ra rằng, những người tiếp xúc với thuốc lá trước khi sinh có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 cao hơn 22% so với những người chưa bao giờ hút thuốc.
Ngoài ra, những người bắt đầu hút thuốc khi còn nhỏ có nguy cơ cao gấp đôi, trong khi những người bắt đầu hút thuốc khi ở tuổi thanh thiếu niên có nguy cơ cao hơn 57%.
Ngoài ra, những người không bắt đầu hút thuốc cho đến khi trưởng thành có nguy cơ cao hơn 33%.
So với những người có nguy cơ di truyền thấp và không tiếp xúc sớm với thuốc lá, những người có điểm nguy cơ di truyền cao có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn 330% nếu họ tiếp xúc với thuốc lá trước khi sinh, nguy cơ cao hơn 639% nếu họ bắt đầu hút thuốc khi còn nhỏ và nguy cơ cao hơn 427% nếu họ bắt đầu hút thuốc ở tuổi thanh thiếu niên.
Tuy nhiên, ở những người tiếp xúc với thuốc lá sớm và có nguy cơ di truyền cao, việc tuân theo lối sống lành mạnh khi trưởng thành dường như giảm thiểu rủi ro, giảm từ 67% đến 81%.
Tại sao thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2?
 |
Nicole Renee Sparks - Tiến sĩ, nhà nghiên cứu độc chất môi trường và là trợ lý giáo sư tại Chương trình Sức khoẻ Cộng đồng của Đại học California, Irvine thuộc Khoa Sức khỏe Môi trường và Nghề nghiệp - giải thích rằng, các cơ chế cơ bản giữa hút thuốc lá và bệnh tiểu đường là “phức tạp và chưa được hiểu rõ”.
Cô nói: “Một số nghiên cứu cho thấy nicotin và các thành phần chính khác của thuốc lá đóng vai trò mạnh mẽ trong việc thay đổi phản ứng của tế bào với insulin, gây ra tình trạng thiếu hụt iínulin.
Nếu không có insulin, cơ thể không thể kiểm soát lượng đường trong máu ở mức bình thường, do đó đẩy nhanh quá trình phát triển bệnh tiểu đường”.
Sparks lưu ý thêm rằng, giai đoạn trước khi sinh và thời thơ ấu là thời điểm quan trọng trong quá trình phát triển cơ quan và nhận thức.
Cô nói: “Việc tiếp xúc với chất độc trước khi sinh, như khói thuốc lá, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe bất lợi trong suốt cuộc đời. Điều hợp lý là các tế bào sản xuất insulin, tế bào beta (β) trong tuyến tụy, có thể trải qua những thay đổi do tiếp xúc, chẳng hạn như chết tế bào hoặc thay đổi biểu sinh dẫn đến ức chế tiết iínulin".
Sparks kết luận bằng cách nói rằng béo phì thường liên quan đến bệnh tiểu đường tuýp 2 và đã được chứng minh rằng con của những bà mẹ hút thuốc có tế bào mỡ nhiều hơn bình thường.
Làm thế nào để bỏ thuốc lá?
John Lowe - bác sĩ y khoa, chuyên gia y học về bệnh béo phì của Phòng khám Sức khỏe Restore Care, cho biết: “Bỏ hút thuốc là một thử thách nhưng nó rất quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường tuýp 2”.
May mắn thay, có một số nguồn lực khác nhau có sẵn để hỗ trợ bạn, ông nói thêm, bao gồm:
Liệu pháp thay thế nicotin (NRT). Điều này bao gồm các lựa chọn như miếng dán, kẹo cao su và viên ngậm. Họ có thể giúp kiểm soát các triệu chứng cai nghiện bằng cách cung cấp cho bạn một lượng nhỏ nicotin mà không gây ra nhiều tác hại của việc hút thuốc.
Thuốc kê đơn. Các loại thuốc như bupropion và varenicline có thể giúp giảm cảm giác thèm ăn cũng như các triệu chứng cai nghiện.
Các nhóm tư vấn và hỗ trợ hành vi. Những nguồn lực này có thể cung cấp cho bạn sự hướng dẫn và khuyến khích từ các chuyên gia được đào tạo và người cùng trang lứa của bạn.
Ứng dụng di động và chương trình trực tuyến. Các ứng dụng và chương trình trực tuyến có thể cung cấp cho bạn các kế hoạch cai thuốc, công cụ theo dõi và hỗ trợ tạo động lực được cá nhân hóa.
Lowe kết luận: “Điều cần thiết là các cá nhân phải tìm ra phương pháp bỏ thuốc phù hợp nhất với mình và tìm kiếm sự hỗ trợ từ các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, cố vấn hoặc đường dây cai thuốc”.
Ông khuyên: “Hãy nhớ rằng, bỏ hút thuốc là một hành trình và mỗi bước hướng tới cuộc sống không khói thuốc là một thành tựu đáng kể”.
Nghiên cứu sơ bộ mới đã phát hiện ra rằng, việc tiếp xúc với thuốc lá trước khi sinh, thời thơ ấu và thanh thiếu niên có liên quan đến nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường tuýp 2 cao hơn ở tuổi trưởng thành.
Ngoài ra, việc có khuynh hướng di truyền cao đối với bệnh tiểu đường tuýp 2 còn có nguy cơ cao hơn nữa.
Không rõ tại sao hút thuốc có thể làm tăng nguy cơ. Tuy nhiên, có thể việc tiếp xúc với thuốc lá bằng cách nào đó làm thay đổi cách tế bào phản ứng với insulin.
Liệu pháp thay thế nicotine và các loại thuốc như bupropion và varenicline có thể giúp bạn bỏ thuốc lá dễ dàng hơn và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Tư vấn hành vi, nhóm hỗ trợ, ứng dụng di động và chương trình trực tuyến cũng là những nguồn hữu ích.
