( Nôm na : Đạo lý không ngả nghiêng, dạy học không biết mệt mỏi, làm khuôn mẫu người thầy chân chính- Nhỏ thì học, lớn thì làm, người trẻ có nghĩa vụ như thế - Câu đối ở phòng Tiền Vãng trường THPT Nguyễn Đình Chiểu- Mỹ Tho- Tiền Giang)
Mỹ Tho có trường cụ Đồ…
Ngôi trường mang tên Cụ Đồ Nguyễn Đình Chiểu có địa chỉ 8 bis Hùng Vương, phường 1, thành phố Mỹ Tho, hiện là di tích lịch sử của tỉnh Tiền Giang nhưng “vang danh thiên hạ” do là trường công lập bản xứ được thành lập đầu tiên ở miền Nam. Và đây cũng là ngôi trường trung học phổ thông lâu đời nhất của Việt Nam đã sản sinh ra vô số những cái tên kiệt xuất ở mọi lĩnh vực (đơn cử vài nhân vật đã mất như Chủ tịch Hội đồng bộ trưởng Phạm Hùng, Chủ tịch Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam Huỳnh Tấn Phát, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Văn Hưởng, Bộ trưởng Bộ Canh nông Ngô Tấn Nhơn, Chánh án TAND tối cao Phạm Văn Bạch, nhà văn Hồ Biểu Chánh, nhà báo Nguyễn An Ninh, Thiếu tướng- Giáo sư Trần Đại Nghĩa, soạn giả Cải lương Nguyễn Thành Châu- Năm Châu…).
Trường được chính thức thành lập ngày 17/3/1879, tên ban đầu Collège de Mytho, năm 1942 đổi tên là Collège Le Myre De Villers với hiệu trưởng người VN đầu tiên là thầy Nguyễn Thành Giung và mang tên nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu từ năm 1953.
…Tuổi trăm bốn chục cơ hồ mới đây
Khuôn viên ban đầu vuông vức 25.000 m2, bao quanh bởi 4 con đường lớn, ngoài văn phòng và một phòng thí nghiệm, chỉ có dãy lầu tiền chế một tầng (sau quen gọi là Lầu Dơi do có nhiều Dơi ở khi đã quá cũ không còn sử dụng đươc và phòng Tiền vãng từng được đặt ở đây). Năm 1918 được xây thêm hai dãy lầu bề thế ở phía Bắc và phía Nam để hợp với dãy lầu Dơi thành hình chữ U có hoa cỏ, cây cối che mát và đó là hình ảnh cô đọng nhất trong ký ức của nhiều thế hệ học sinh dù từ đó về sau còn được xây dựng bổ sung thêm.
Từ năm 1924, trường đã tổ chức được đủ các lớp bậc cao đẳng tiểu học (trung học cấp 2) và được tổ chức thi để cấp bằng “Thành chung”- tương đương bằng tốt nghiệp trung học phổ thông - lúc đó là bằng cấp cao trong xã hội (Diplôme d Études Complémentaires hay Diplôme d’Études Primaire Superieur Indochinois).
Sĩ số năm học 1990 - 1991 cao nhất với trên 3.900 học sinh; từ năm học 2013 - 2014 về sau, trường giữ ổn định 45 lớp (chỉ còn cấp THPT) với tổng số khoảng 1.900 học sinh. Hiện trường đã xây mới trên khuôn viên cũ với kiến trúc mô phỏng năm 1918, có 1 trệt, 3 lầu…
Để bảo tồn di tích của Collège de Mytho, nhà trường đã giữ lại, trùng tu dãy lầu Bắc xây năm 1918 và 1 biệt thự công vụ đồng thời phục dựng 1 nhà Giáo sư cùng 2 phòng học được xây dựng từ những năm 1879
Nỗi niềm trường cổ
Cả dãy lầu Bắc xưa đã trở thành khu vực truyền thống với tầng trệt bố trí lần lượt phòng Tiền Vãng phụng thờ cụ Đồ và Thầy, Cô quá vãng, tiếp nối nét văn hóa đặc sắc trong học đường, rồi các phòng lưu trữ với sổ sách, học bạ, tài liệu, hình ảnh, học cụ, sách vở, bằng cấp, thành tích… của gần 140 năm hoạt động. Trong không khí tôn nghiêm, không gian liên thông ngăn nắp, người tham quan cảm nhận được nét trọng đạo học – tôn kính thầy, sự sâu lắng qua ngồn ngộn hiện vật xưa cũ mà không ít trong đó còn nguyên vẹn như thách thức với thời gian. Các nghi thức long trọng thường được bắt đầu từ đây.
Nghĩ rằng, một ngôi trường cổ vừa tiến lên phía trước vừa thu thập, lưu giữ kỷ niệm, lưu truyền ký ức của biết bao thế hệ học trò mà trong lòng đã xem trường là di Sản thật không dễ.
Vậy mà đã gần 140 năm rồi đó; truyền thống và tư liệu ở đây ngày lại một dày thêm.
 |
|
 |
|
 |
| Trường xưa |
 |
| Lầu bắc và lầu dơi |
