Cuốn sách “Quá trình phát triển và sụp đổ của chế độ Ngô Đình Diệm - Ngập giữa vũng lầy”, một tác phẩm công phu của nhà báo, nhà văn người Mỹ là David Halberstam - người từng đoạt giải thưởng Pulitzer danh giá và trực tiếp đưa tin từ chiến trường Việt Nam vào những năm đầu thập niên 60 thế kỷ 20.
Với tư cách một phóng viên chiến trường của Tạp chí Time, David Halberstam đã có hơn 1 năm sống và làm việc tại miền Nam Việt Nam trong giai đoạn then chốt (từ tháng 10/1963 đến tháng 12/1964).
Dựa trên quan sát trực tiếp, tiếp xúc với nhiều nhân vật chính trị trong chính quyền Sài Gòn cũng như từ các phái đoàn ngoại giao, ông đã phác họa nên một bức tranh toàn cảnh về sự hình thành, vận hành và sụp đổ không thể tránh khỏi của chế độ Ngô Đình Diệm.
Giá trị của cuốn sách ở chỗ, sự trung thực trong giọng văn và cách tiếp cận. David Halberstam không tô hồng, không né tránh mà thẳng thắn chỉ ra những sai lầm chiến lược mang tính hệ thống của Mỹ tại miền Nam Việt Nam.
Tác giả viết: “Không một người Mỹ nào có thể trở về từ Việt Nam với cái đầu ngẩng cao và lương tâm trong sáng. Nếu có chút lương tâm, hẳn anh ta sẽ trở về nhà với một nỗi bất an sâu sắc, chưa kể đến những nỗi đau hay niềm thương cảm đối với đất nước này”.
Tác phẩm không chỉ là một bản cáo trạng với chế độ Ngô Đình Diệm hay với chính sách đối ngoại của Mỹ, mà còn là một lời khẳng định mạnh mẽ về sức sống, chính nghĩa và niềm tin tất thắng của cách mạng Việt Nam.
Halberstam từng nói rõ trong cuốn sách rằng: “Mỹ dù có vũ khí hiện đại, cũng không thể chiến thắng được tinh thần đấu tranh của lực lượng cách mạng Việt Nam nói riêng và nhân dân Việt Nam nói chung”.
Không chỉ là một khảo cứu lịch sử, cuốn sách còn là những dòng suy tư đầy trăn trở của một người Mỹ có lương tri.
Chọn xuất bản tác phẩm đúng dịp Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, NXB Chính trị quốc gia Sự thật cho ra mắt cuốn sách nhằm gửi gắm thông điệp: Sự thật lịch sử, dù đến từ một cây bút người Mỹ, vẫn cần được nhìn nhận, đối thoại và chia sẻ.
Bởi càng hiểu được cái nhìn của “người trong cuộc” như Halberstam, chúng ta càng thấy rõ vì sao cách mạng Việt Nam là tất yếu, vì sao khát vọng độc lập và lòng yêu nước không thể bị khuất phục bằng bom đạn, và vì sao, cuối cùng, chính nghĩa sẽ chiến thắng.
