Điều tra độc quyền của Reuters cho thấy, bất chấp các lệnh trừng phạt và cấm vận mà phương Tây đặt ra đối với tiền mặt dollar và euro, Nga vẫn có được mặt hàng này.
Lệnh cấm xuất khẩu tiền mặt sang Nga đã được Mỹ và châu Âu áp đặt kể từ sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, được công bố vào tháng 3/2022.
Nhưng dữ liệu hải quan mà Reuters có được cho thấy, khoảng 2,3 tỷ tiền mặt gồm dollar và euro đã được chuyển đến Nga sau thời gian này. Các dữ liệu cho thấy đồng dollar và euro vẫn là công cụ hữu ích cho thương mại và du lịch của Nga.
Người Nga đã nhận được số lượng tiền mặt đồng dollar và euro khá lớn, ngay cả khi Moscow nỗ lực giảm tiếp xúc với các loại tiền tệ này.
Theo dữ liệu hải quan mà Reuters có được, tiền mặt được vận chuyển đến Nga từ các quốc gia bao gồm UAE và Thổ Nhĩ Kỳ, những quốc gia không áp đặt hạn chế thương mại với Nga.
Ông Dmitry Polevoy, Giám đốc đầu tư tại hãng cố vấn tài chính Astra Asset Management ở Nga, cho hay nhiều người Nga vẫn muốn có ngoại tệ tiền mặt để đi du lịch nước ngoài. Một số lượng nhỏ tiền mặt cho nhập khẩu và tiết kiệm trong nước.
"Đối với cá nhân, đồng dollar vẫn là một loại tiền tệ đáng tin cậy" - ông Polevoy nói với Reuters.
Nga bắt đầu coi đồng dollar và đồng euro là "độc hại" vào năm 2022 khi các lệnh trừng phạt toàn diện cắt giảm khả năng tiếp cận hệ thống tài chính toàn cầu, cản trở thanh toán và thương mại. Khoảng 300 tỷ USD dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Nga tại châu Âu đã bị đóng băng.
Vào tháng 12/2023, Mỹ đã đe dọa trừng phạt các tổ chức tài chính giúp Nga lách lệnh trừng phạt và đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với các công ty từ các nước thứ ba trong suốt năm 2023 và 2024.
Nga tăng tốc nhập khẩu tiền mặt trước cuộc xung đột Ukraine
Reuters cho hay, các tài liệu cho thấy lượng tiền mặt nhập khẩu tăng đột biến ngay trước cuộc xung đột Ukraine. Từ tháng 11/2021 - tháng 2/2022, 18,9 tỷ USD tiền giấy đã vào Nga. Đây có thể coi là bước tăng trưởng mạnh mẽ so với chỉ 17 triệu USD trong bốn tháng trước đó.
Ngân hàng trung ương Nga đã nhanh chóng hạn chế việc rút tiền mặt bằng ngoại tệ của cá nhân sau thời điểm tháng 2/2022. Chỉ có 98 triệu USD gồm tiền mặt Dollar và euro được rút khỏi Nga từ tháng 2 năm 2022 đến cuối năm 2023.
Ngược lại, dòng tiền nước ngoài chảy vào Nga cao hơn nhiều. Đơn vị khai báo ngoại tệ lớn nhất là một công ty ít người biết đến, Aero-Trade, chuyên cung cấp dịch vụ mua sắm miễn thuế tại sân bay và trên các chuyến bay. Công ty đã khai báo khoảng 1,5 tỷ USD tiền giấy trong thời gian đó.
Aero-Trade đã ghi nhận 73 lô hàng trị giá 20 triệu dollar hoặc euro mỗi lô, tất cả đều được thông quan tại sân bay Domodedovo của Moscow, một trung tâm quốc tế gần trụ sở chính của công ty. Các lô hàng được mô tả trong tờ khai hải quan là trao đổi hoặc doanh thu từ thương mại.
Theo hồ sơ hải quan, một lô hàng trị giá 20 triệu euro do Aero-Trade xử lý đã được Yves Rocher Vostok, một công ty con của tập đoàn mỹ phẩm Pháp Yves Rocher, nhập khẩu vào tháng 2 năm ngoái, hiện vẫn đang điều hành hàng chục cửa hàng tại Nga.
Ngân hàng cho vay Vitabank của Nga đã nhập khẩu 64,8 triệu USD tiền giấy từ công ty kinh doanh vàng Thổ Nhĩ Kỳ Demas Kuyumculuk vào năm 2022 và 2023. Trong cùng kỳ, Vitabank đã xuất khẩu 59,5 triệu USD vàng và bạc cho công ty Thổ Nhĩ Kỳ này.
Một người hiểu rõ hoạt động của Demas Kuyumculuk xác nhận công ty này đã tham gia vào một loạt giao dịch đổi tiền mặt lấy vàng liên quan đến Vitabank và hai công ty cho vay khác của Nga từ tháng 3/2022 - tháng 9/2023.
Daniel Pickard, Trưởng nhóm thực hành thương mại quốc tế và an ninh quốc gia tại Công ty luật Mỹ Buchanan Ingersoll & Rooney, cho biết sự gia tăng đột biến về số lượng lô hàng tiền mặt ngay trước cuộc xung đột Ukraine cho thấy một số người Nga muốn bảo vệ mình khỏi các lệnh trừng phạt có thể xảy ra.
"Trong khi Mỹ và các đồng minh đã học được tầm quan trọng của hành động tập thể trong việc tối đa hóa hậu quả kinh tế, Nga đã học được cách tránh và giảm thiểu những hậu quả tương tự" - chuyên gia Pickard nói.
Ông nói thêm rằng, dữ liệu này gần như chắc chắn đã đánh giá thấp dòng tiền và lượng tiền mặt trên thực tế được trao đổi ở Nga.
