Vào ngày 1 tháng 5 năm 2025, Không lực Hoa Kỳ (USAF) đã bắt đầu thử nghiệm trên mặt đất hai nguyên mẫu tiêm kích không người lái như một phần của chương trình Máy bay chiến đấu hợp tác (CCA).
Sự kiện này đánh dấu cột mốc quan trọng trong sáng kiến Chiếm ưu thế trên không thế hệ tiếp theo (NGAD), nhằm mục đích tạo ra các hệ thống tiên tiến để đảm bảo ưu thế của USAF.
Các nguyên mẫu do General Atomics và Anduril Industries phát triển được đặt tên lần lượt là YFQ-42A và YFQ-44A. Tham mưu trưởng Không quân Mỹ - Tướng David Alvin đã thông báo điều này trong một bài đăng trên trang X, gọi các cuộc thử nghiệm là "bước tiến lớn" hướng tới chuyến bay đầu tiên được lên kế hoạch vào mùa hè năm 2025.
Chương trình CCA hình dung ra những máy bay chiến đấu tự động, có thể hoạt động như "cộng sự trung thành" cho các tiêm kích có người lái như F-22 Raptor, F-35 Lightning II và chiếc NGAD thế hệ thứ sáu sắp ra mắt.
YFQ-42A, dựa trên nền tảng XQ-67A của General Atomics. Trong khi đó, YFQ-44A được gọi bằng cái tên Fury từ Anduril, là máy bay không người lái đầu tiên của Không lực Hoa Kỳ mang ký hiệu "F" (tiêm kích) và "Q" (không người lái).
Theo Tạp chí Air & Space Forces, những nguyên mẫu này được thiết kế để thực hiện nhiệm vụ không đối không, mang theo thêm tên lửa để tăng hỏa lực cho máy bay có người lái trong khi vẫn duy trì khả năng tàng hình.
Các cuộc thử nghiệm trên mặt đất, bắt đầu vào tháng 5, bao gồm kiểm tra hệ thống điều khiển, phần mềm tự động và tích hợp với nền tảng có người lái. Như Tướng Alvin đã lưu ý, giai đoạn này sẽ giảm thiểu rủi ro trước chuyến bay đầu tiên và đặt nền tảng cho việc triển khai thành công CCA trong các hoạt động chiến đấu.
Cả hai công ty đều đã hoàn thành đợt đánh giá thiết kế quan trọng vào tháng 11 năm 2024, cho phép bắt đầu lắp ráp nguyên mẫu.
General Atomics nhấn mạnh rằng YFQ-42A, dựa trên dòng Gambit, sẽ cung cấp "khối lượng phải chăng" - số lượng lớn máy bay không người lái tương đối rẻ tiền có khả năng hoạt động hiệu quả trong các cuộc xung đột công nghệ cao.
Đổi lại, Anduril tích hợp hệ thống trí tuệ nhân tạo Lattice vào YFQ-44A, cho phép thu thập dữ liệu từ nhiều cảm biến để cải thiện khả năng kiểm soát.
Chương trình CCA là một phần của Dự án NGAD rộng lớn hơn, bao gồm không chỉ máy bay không người lái mà còn cả tiêm kích F-47 có người lái, cũng như các cảm biến và vũ khí mới.
Theo Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội, USAF có kế hoạch mua ít nhất 1.000 chiếc CCA, với giả định rằng mỗi máy bay chiến đấu tiên tiến trong số 500 máy bay của nước này sẽ được hộ tống bởi 2 UAV. Ngân sách nghiên cứu và phát triển năm 2025 là 557,1 triệu đô la và tổng chi tiêu đến năm 2029 ước tính là 8,9 tỷ đô la.
Việc lựa chọn General Atomics và Anduril vào tháng 4 năm 2024 là một bất ngờ, đánh bại những gã khổng lồ như Boeing, Lockheed Martin và Northrop Grumman. Điều này nhấn mạnh cam kết của Không quân Mỹ đối với sự đổi mới và thu hút những người chơi mới vào ngành công nghiệp quốc phòng.
Anduril được thành lập vào năm 2017, đã mua lại Blue Force Technologies vào năm 2023, điều chỉnh thiết kế Fury của họ cho CCA. Ngược lại, General Atomics có 30 năm kinh nghiệm chế tạo máy bay không người lái như MQ-1 Predator và MQ-9 Reaper.
Bất chấp sự lạc quan, chương trình NGAD vẫn phải đối mặt với sự không chắc chắn. Vào năm 2024, việc lựa chọn tiêm kích có người lái thế hệ thứ sáu đã bị đình chỉ, với quyết định về tương lai bị trì hoãn cho đến khi bộ trưởng Không quân mới trong chính quyền ông Trump được xác nhận.
Tuy nhiên, CCA vẫn là ưu tiên hàng đầu và Không quân Mỹ có kế hoạch bắt đầu phát triển Increment 2 vào năm 2026, có thể hợp tác với các đối tác quốc tế.
