Cấp khí sạch cho người đi xe máy
ThS Văn Quốc Hữu, giảng viên Trường Đại học Giao thông Vận tải TPHCM cho biết, hiện không khí ở các thành phố lớn ô nhiễm nghiêm trọng. Các chất gây ô nhiễm không khí là nguyên nhân trực tiếp gây nhiều bệnh về đường hô hấp và có liên quan đến một số bệnh khác.
Đối với hệ hô hấp, môi trường có nồng độ CO cao sẽ gây ngạt thở, trong khi khí NO2 có thể làm giảm chức năng phổi. Nguy hiểm nhất là gây xơ hóa phổi, diễn biến thành bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư phổi... Cả hai loại khí này đều được phát thải chủ yếu từ các phương tiện giao thông.
Với số lượng hàng triệu xe máy tham gia giao thông, tương ứng với nó là hàng triệu người đang phải hít không khí ô nhiễm hàng ngày. Để khắc phục điều này, nhóm đã sáng chế thiết bị lọc không khí di động giúp người tham gia giao thông luôn có không khí sạch để thở. Cấu tạo của máy lọc không khí khá đơn giản gồm đường khí vào, đường khí ra, bơm lọc, khoang tích áp.
ThS Văn Quốc Hữu cho biết, không khí ô nhiễm sẽ được hút vào đường khí vào, đi qua khoang lọc và máy bơm, khoang tích áp và cho ra bằng đường ống. Khí sẽ được đưa vào khoang tích áp, tùy vào mức độ ô nhiễm hiển thị trên đồng hồ báo.
Theo đó, khi vận hành xe máy, người dùng sẽ bật máy lọc không khí lên. Cảm biến sẽ cho biết chất lượng không khí tại điểm đó hiển thị trên màn hình của máy. Khi xe đi vào khu vực ô nhiễm không khí, đèn báo màu đỏ sẽ sáng, khi đó người điều khiển xe sẽ sử dụng để giảm thiểu ô nhiễm tác hại lên sức khỏe.
“Núm xoay điều khiển tốc độ động cơ, khi bật lên thì động cơ sẽ bơm khí vào bình tích áp theo chiều kim đồng hồ. Không khí càng ô nhiễm nặng thì mức độ điều chỉnh bơm khí càng phải lớn (vòng tua tăng lên, khí cung cấp sẽ nhiều hơn).
Khi màng lọc bị bẩn đèn sẽ báo. Máy lọc khí sạch sẽ đưa khí lên theo đường ống dẫn khí gắn vào miệng như chiếc khẩu trang, cung cấp khí cho người sử dụng theo tiêu chuẩn không khí như trong xe ô tô, đạt tiêu chuẩn Việt Nam”, ThS Văn Quốc Hữu cho biết.
Hiện trên thị trường cũng có một số loại máy lọc không khí tạo ion âm dạng mini đeo cổ. Theo quảng cáo có thể tạo ra khoảng hơn 2 triệu ion âm/cm3 trong 1 giây mà không chứa phân tử ozone gây độc hại. Máy tạo ion âm cực nhỏ tạo ra một lượng lớn các ion tích điện âm sẽ bám vào bụi, bụi mịn PM2.5… mang điện tích dương.
Quá trình này diễn ra liên tục cho đến khi khối tạp chất đủ nặng và rơi ra khỏi bầu không khí. Vì vậy, không khí với mật độ ion âm càng cao thì môi trường sẽ càng trong sạch, ít ô nhiễm, hạn chế hấp thụ khói bụi, ô nhiễm vào cơ thể con người.
Máy có giá thành khoảng trên 3 triệu đồng/chiếc. Tuy vậy, công nghệ tạo ra ion âm chưa được chắc chắn về tính an toàn cho sức khỏe.
Chỉ 2 triệu đồng/chiếc
Sản phẩm hoàn toàn do nhóm tự nghiên cứu, thiết kế. Máy bơm tích hợp trong máy lọc khí yêu cầu về độ nén và lưu lượng khá lớn, vừa lọc khí và khử mùi do vậy vật liệu lựa chọn phải rất đảm bảo.
Qua nghiên cứu, nhóm quyết định chọn lựa vật liệu có sẵn trong nước là màng lọc than hoạt tính được cấu tạo từ than hoạt tính, có nhiệm vụ chính là khử mùi (mùi hôi, mùi thuốc lá...) và khử chất độc để giữ cho không gian sử dụng máy lọc không khí luôn sạch thoáng, không có mùi khó chịu.
Thiết kế đơn giản, nhưng cho hiệu quả cao và đặc biệt là giá thành chỉ 2 triệu đồng/chiếc khiến sản phẩm có tiềm năng thương mại hóa rất cao, phù hợp với nhu cầu của số đông người sử dụng.
ThS Văn Quốc Hữu cho biết, sản phẩm hiện tại mới chỉ có 1 đầu ống ra, sử dụng cho 1 người. Bộ buồng tích áp và máy bơm cũng khá cồng kềnh. Nhóm đang tiếp tục nghiên cứu phiên bản thương mại làm nhỏ gọn và nâng cao công suất để sử dụng cho 2 người trên xe gắn máy.
Thiết kế sẽ được nhỏ gọn tối đa, có thể cho máy vào balo đeo sau lưng, nhỏ gọn như một chiếc laptop để có thể di chuyển tiện lợi bất cứ đâu. Máy hoạt động bằng nguồn điện 12V của xe máy nên an toàn cho người dùng, không ảnh hưởng đến tiêu tốn nhiên liệu.
Bộ phận không khí sau lọc được thiết kế bằng ống dẫn gắn vào mũ bảo hiểm để người dùng sử dụng như một chiếc khẩu trang bên trong mũ, không gây bất tiện, phiền toái. Áp lực được điều tiết tạo ra không khí dồi dào để hít thở.
Một lĩnh vực khác có thể áp dụng, theo ThS Văn Quốc Hữu là các công nhân thi công sơn nước, công nhân trong môi trường không khí độc hại… Nếu được trang bị thiết bị này sẽ giảm thiểu tối đa những tại hại đến sức khỏe.
Trong khi ô nhiễm không khí vẫn đang không ngừng gia tăng, người dân cần phải tự bảo vệ sức khỏe. PGS.TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam cho rằng, các biện pháp kỹ thuật, máy móc để bảo vệ sức khỏe là cần thiết. Song nếu không có điều kiện thì cần đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt là trẻ em.
Các loại khẩu trang vải, khẩu trang y tế không thể lọc được bụi có kích thước nhỏ từ bụi mịn và bụi siêu mịn. Hạn chế ra ngoài giờ cao điểm. Vệ sinh mắt, mũi, miệng thường xuyên giúp loại bỏ các tác nhân gây bệnh. Giữ nhà cửa thoáng mát, lưu thông không khí. Bảo vệ sức khỏe từ bên trong bằng cách có chế độ ăn uống đầy đủ, bổ sung 4 nhóm dưỡng chất (chất bột, chất béo, chất đạm, các vitamin và khoáng chất).
Trẻ em là nhóm dễ bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm không khí bởi hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, sức đề kháng yếu. Do đó, cần xây dựng chế độ ăn chứa nhiều vitamin, chất khoáng, protein… Hạn chế ăn lạnh vì dễ khiến vòm họng tổn thương, tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập.
Những thói quen trên đều có thể dễ dàng áp dụng để bảo vệ cơ thể khỏi các ảnh hưởng của ô nhiễm không khí. Đừng quên giữ ấm cơ thể trong giai đoạn chuyển mùa, ngăn không cho các tác nhân gây bệnh tấn công sức khỏe của bạn.
