Kỳ bí loại rượu đặc biệt từ quả Tam Giác Mạch ở Hà Giang

Hoa tam giác mạch nở rộ ở Hà Giang

Trong những ngày này, khi mà lễ hội Hoa tam giác mạch lần đầu tiên được tổ chức, chưa bao giờ mà những chuyến đi lên vùng Đông Bắc Việt Nam, đặc biệt là Hà Giang, lại tấp nập như thế. Mọi người đều đổ xô lên đây để ngắm nhìn hoa tam giác mạch nở rộ, những ngọn đèo uốn lượn đẹp mê hồn, những nụ cười ngây thơ của trẻ em dân tộc…

Ở Hà Giang, cứ sau vụ lúa, người dân một số xã vùng cao lại gieo trồng cây tam giác mạch. Đây là loại cây không ưa nước nên dễ sống ở vùng cao nguyên đất cằn sỏi đá. Một vụ mùa của cây kéo dài khoảng 3 tháng từ lúc gieo trồng cho đến khi thu hoạch.

Những cánh đồng tam giác mạch trải dài ven đường là nét đặc trưng tại Hà Giang. Vùng đất địa đầu Tổ quốc này như thể khoác màu áo mới mỗi khi mùa hoa tam giác mạch về. Khi mới nở hoa có màu trắng, sau đó phớt hồng và chuyển sang đỏ lúc tàn.

Có một điều thú vị là loài cây tam giác mạch khi nở hoa rất đẹp. Hoa mạch không thơm, không bền nhưng luôn khoe sắc rực rỡ, làm say lòng người.

Cây tam giác mạch có rất nhiều công dụng. Thân của cây khi còn non có thể hái về luộc để ăn như một loại rau rừng bình thường. Nó có vị hơi ngai ngái nhưng nếu ăn quen bạn sẽ nhớ về nó như loài cây đặc trưng cảu vùng đất cao nguyên Hà Giang.

Đối với hạt tam giác mạch, người dân ở đây thường lấy hạt phơi khô, sau đó xay nhỏ thành bột. Bột này dùng để làm bánh tam giác mạch vẫn thường bán ở các chợ phiên. Nhất là chợ phiên Đồng Văn và chợ phiên Mèo Vạc.

Vào mùa thu, các du khách sẽ không thể bỏ qua món ăn đặc trưng này. Bánh tam giác mạch hương vị khá lạ. Bánh dẻo như bánh nếp nhưng thơm vị mạch và ngọt đậm đà.

Ngoài ra có một món chế từ quả tam giác mạch mà không một nơi nào có được, đó là rượu tam giác mạch.

Đêm hội Rượu hoa Tam giác mạch

Tùy vào từng vùng mà người ta có cách gọi rượu tam giác mạch bằng các tên khác nhau. Như ở Xín Mần, người dân gọi rượu nấu từ tam giác mạch là rượu Cốc Pài. Nhưng ở Lũng Táo, người ta đơn thuần gọi nó là rượu tam giác mạch. Tuy tên gọi khác nhau nhưng vị của nó khó có thể lẫn với các loại rượu khác.

Thưởng thức hương vị thơm nồng của rượu ở các phiên chợ là nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Hà Giang

Thông thường, người ta pha chế theo công thứ 1 – 2. Nghĩa là, họ trộn một phần mạch với hai phần ngô. Mạch phơi khô được nấu lên như rượu gạo bình thường. Sau khi nấu, ủ men là công đoạn quan trọng nhất. Men phải được ủ đúng độ mới tạo nên hương vị nồng nồng đặc trưng của rượu mạch.

Rượu mạch khi thành phẩm không cay như rượu gạo, cũng không ngọt như rượu cần của vùng Tây Bắc. Nó là sự dung hòa giữa cái cay và nồng ấy.

Nhiều người nói rằng điều đặc biệt khi uống rượu mạch là khiến người ta không thể không say. Nhưng không phải là cái say mê mệt, vật vã mà là cái say khiến bạn chỉ muốn được say thềm lần nữa sau khi tỉnh dậy.

Những người phụ nữ bán rượu tại chợ phiên Mèo Vạc, Hà Giang (Ảnh: Louplote)

Ở Hà Giang, người dân địa phương cho biết, phải thật khéo tay và có bí quyết gia truyền trong công thức ngâm trộn thì rượu tam giác mạch mới đặc trưng mà không giống bất cứ loại rượu nào. Cũng là một cách ngâm trộn, cũng là một cách ủ men nhưng men có đạt chuẩn hay không lại do tay người ủ.

Đặc biệt hơn, đàn ông nơi đây đều biết cách chế biến loại rượu này sao cho ngon nhất và mang đặc trưng không trộn lẫn bất kỳ loại rượu nào. Còn phụ nữ chế biến thì rượu không ngon bằng.

Nằm trong chuỗi các hoạt động của Lễ hội hoa tam giác mạch Hà Giang, Đêm hội rượu hoa tam giác mạch được tổ chức vào thời gian từ ngày 13 - 15/11/2015, khiến nhiều người háo hức, mong chờ.