Trước đó, vào ngày 22/12/2016 Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Mạnh Hùng đã ký Quyết định số 6015/QĐ-BGDĐT, quyết định thanh tra Công ty TNHH một thành viên Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXBGDVN).
Ở điều 1, quyết định nêu rõ: Thanh tra Công ty TNHH một thành viên NXBGDVN và một số đơn vị trực thuộc.
Nội dung thanh tra là về công tác tổ chức, cán bộ; công tác quản lý tài chính, tài sản. Thời kỳ thanh tra: Từ tháng 1/2015 đến tháng 12/2016. Trường hợp cần thiết có thể xem xét trước thời kỳ thanh tra, đến thời điểm kết luận thanh tra. Thời hạn thanh tra là 45 ngày kể từ ngày công bố quyết định.
Đoàn thanh tra gồm có 9 thành viên do ông Nguyễn Huy Bằng - Chánh thanh tra Bộ GD&ĐT làm trưởng đoàn.
Sai phạm trong công tác tổ chức cán bộ và quản lý tài chính
Theo kết luận thanh tra, NXBGDVN được tổ chức theo mô hình Hội đồng thành viên. Tuy nhiên, trong năm 2015, nhiều nội dung nghị quyết của HĐTV được ban hành không thống nhất với biên bản cuộc họp, không rõ cơ sở ban hành; một số nội dung thảo luận, được biểu quyết nhất trí 100% thông qua, ghi trong biên bản họp nhưng không được đưa vào nghị quyết của HĐTV.
Đáng chú ý, ông Mạc Văn Thiện, thời gian giữ chức Chủ tịch HĐTV đã kiêm nhiệm chức danh Chủ tịch Hội đồng quản trị và ủy viên HĐQT tại ba công ty thành viên, vi phạm Luật Doanh nghiệp.
Đối với ông Vũ Văn Hùng, khi làm Tổng Giám đốc chưa thực hiện việc ký các văn bản bổ nhiệm cán bộ theo thẩm quyền; chưa báo cáo với Bộ GD&ĐT các thiếu sót, hạn chế trong thực hiện mối quan hệ giữa HĐTV với Tổng Giám đốc.
Việc tuyển dụng, ký hợp đồng lao động, thực hiện chế độ tiền lương của NXBGDVN cũng có nhiều sai phạm. Qua kiểm tra 11 hồ sơ tuyển dụng hai năm 2015 và 2016 cho thấy, chưa thực hiện đúng quy chế tuyển dụng, bổ nhiệm.
Đối với công tác quản lý tài chính, theo kết luận thanh tra, tại thời điểm 31/12/2015, NXBGDVN có vốn đầu tư tại 54 công ty với tổng giá trị 548,4 tỷ đồng.
Trong đó, có 18 công ty (vốn đầu tư hơn 192,1 tỷ đồng) hoạt động không hiệu quả, không có cổ tức để chi trả.
Tại thời điểm 31/12/2016, NXBGDVN có vốn đầu tư tại 52 công ty, với tổng giá trị đầu tư hơn 546,5 tỷ đồng thì có 17 công ty (vốn đầu tư hơn 178,4 tỷ đồng) không chi trả cổ tức.
Như vậy, việc góp vốn đầu tư của NXBGDVN vào nhiều công ty không hiệu quả, có những công ty hoạt động thua lỗ trong nhiều năm.
Thực hiện đề án tái cơ cấu, NXBGDVN đã tăng vốn đầu tư tại một số công ty trái với quyết định của Bộ GD&ĐT. Trong đó, tăng vốn cao hơn mức được phê duyệt tại nhiều đơn vị như: Công ty cổ phần đầu tư và phát triển giáo dục Phương Nam; Công ty cổ phần Dịch vụ xuất bản giáo dục Hà Nội; Công ty cổ phần Mỹ thuật và Truyền thông....
Ngoài ra, trong công tác thoái vốn, năm 2015 theo kế hoạch phải thoái vốn tại 36 công ty, nhưng đến 31/12/2016 vẫn còn 32 công ty chưa thực hiện thoái vốn thành công. Việc thực hiện thoái vốn chậm có nguyên nhân do nội dung nghị quyết HĐTV lần thứ 9 vào năm 2015 trái với đề án đã được phê duyệt.
Nhiều dự án không trình Bộ GD&ĐT phê duyệt
Theo kết luận của Thanh tra Bộ GD&ĐT, đối với dự án đầu tư tại số 104 Mai Thị Lựu, phường Đa Kao, Quận 1, TP. HCM không trình Bộ GD&ĐT phê duyệt, chấp thuận để 2 công ty con góp vốn đầu tư kinh doanh bất động sản, không tiến hành đánh giá lại tài sản vi phạm quy định.
Phê duyệt tổng mức đầu tư dự án chưa đảm bảo tính khả thi về việc bảo toàn và phát triển vốn đầu tư theo quy định của Điều 67 Luật đầu tư năm 2005 (tại thời điểm phê duyệt dự án xây dựng tòa nhà văn phòng 10 tầng có tổng mức đầu tư 50 tỷ trong khi thời hạn được giao sử dụng đất chỉ còn 7 năm).
Giao đơn vị không có chức năng ký Hợp đồng hợp tác kinh doanh, Hợp đồng cho thuê tòa nhà; việc góp vốn, xác định tỷ lệ phân chia lợi nhuận, xác định giá thành cho thuê không rõ căn cứ, thủ tục lòng vòng, thiếu minh bạch; có nhiều vi phạm trong việc triển khai thực hiện dự án đầu tư.
Đối với dự án 187B Giảng Võ, Quận Đống Đa, TP.Hà Nội, NXBGDVN cũng không xin ý kiến Bộ GD&ĐT khi thực hiện việc chuyển nhượng phần vốn góp chi phối của NXBGDVN tại Công ty IP Việt Nam.
Cụ thể, năm 2008, NXBGDVN ký Hợp đồng nguyên tắc với Công ty Cổ phần Xây dựng Sông Hồng để hợp tác đầu tư xây dựng Dự án công trình hỗn hợp cao tầng trên toàn bộ khu đất theo Hợp đồng số 01/2008/HĐNT.
Sau đó, NXBGDVN tiếp tục ký Hợp đồng liên doanh với Công ty Cổ phần Xây dựng Sông Hồng và 02 công ty (Công ty Cổ phần Đầu tư Tài chính Giáo dục, Công ty TNHH Đầu tư và xúc tiến thương mại KAF) để thành lập Công ty Cổ phần đầu tư IP Việt Nam (Công ty IP Việt Nam) với vốn điều lệ 100.000.000.000 đồng để đầu tư xây dựng Dự án.
Dự án 187B Giảng Võ có thời gian triển khai gần 10 năm nhưng chưa tiến hành được việc khởi công công trình. NXBGDVN chưa nhận được đầy đủ số tiền 90 tỷ theo đúng thỏa thuận đã ký kết nhưng để phục vụ việc di dời bàn giao công trình NXBGDVN phải thuê dài hạn Văn phòng làm việc bằng vốn đi vay.
Đặc biệt, đối với việc cho thuê và thuê tài sản của NXBGDVN, theo kết luận của thanh tra cũng sai phạm nghiêm trọng như cho thuê cơ sở tại 81 Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội với đơn giá cho thuê 2,5 tỷ đồng/tháng, thời hạn thuê đến ngày 31/3/2020.
Cơ sở tại số 62 Hạ Long, TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu được Bộ GDĐT điều chuyển từ Công đoàn giáo dục Việt Nam và giao NXBGDVN sử dụng làm trại viết sách phục vụ ngành giáo dục.
Hiện tại, NXBGD tại TPHCM cho Công ty Cổ phần Bất động sản CT Group thuê sử dụng làm khu nghỉ dưỡng với giá 4.000 USD/tháng, thời gian cho thuê 30 năm (đến năm 2041).
Kiến nghị khắc phục sai phạm
Trước những sai phạm trên, Thanh tra Bộ GD&ĐT kết luận trách nhiệm thuộc về ông Ngô Trần Ái (nguyên Chủ tịch HĐTV, Tổng GĐ NXBGDVN); ông Mạc Văn Thiện (nguyên Chủ tịch HĐTV); ông Vũ Văn Hùng (nguyên Tổng GĐ); ông Lê Thành Anh và các thành viên HĐTV, Phó Tổng Giám đốc khác, chịu trách nhiệm về các thiếu sót, sai phạm trong phạm vi được giao trong thời gian giữ chức vụ.
Thanh tra Bộ GD&ĐT kiến nghị NXBGDVN khắc phục hậu quả, rà soát lại toàn bộ những vấn đề sai phạm trên, đồng thời chấn chỉnh quản lý chấm dứt việc thực hiện các công việc trong quản lý, điều hành trái quy định pháp luật, không đúng thẩm quyền.
Xây dựng và thực hiện đồng bộ các giải pháp để phòng chống lãng phí trong quản lý sử dụng vốn, các quỹ và tài sản trong doanh nghiệp theo quy định.
Các thành viên HĐTV, Ban Tổng GĐ, Kiểm soát viên, Kế toán trưởng trong giai đoạn từ 01/01/2015 đến 31/12/2016 kiểm điểm trách nhiệm liên quan đến thiếu sót, sai phạm nêu trong Kết luận thanh tra.
Tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý đối với các thiếu sót, sai phạm về tổ chức, cán bộ, quản lý tài chính, quản lý tài sản.
Việc kiểm điểm trách nhiệm hoàn thành trước ngày 15/9/2017.
