Từ năm 2010 trở lại đây, do tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh, mạnh mẽ, dân số thành phố Thái Nguyên tăng nhanh, nhất là trẻ em trong độ tuổi đi học mầm non và số học sinh vào lớp 1 cũng tăng theo. Trong khi đó, số trường học công lập trên địa bàn ít có sự thay đổi, dẫn đến tình trạng quá tải.
Thực trạng phát triển giáo dục trên địa bàn TP Thái Nguyên
Năm 2015, trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên hiện có 226 trường mầm non, trong đó có 196 trường đang trong tình trạng quá tải, chiếm hơn 86%. Riêng các trường tiểu học, tình trạng quá tải xảy ra chủ yếu tại thành phố Thái Nguyên với 20/34 trường, chiếm gần 59%.
Thống kê riêng trong năm học 2021-2022, thành phố toàn thành phố có 150 trường, với 2.340 nhóm lớp và hơn 74.000 học sinh ở các cấp học mầm non, tiểu học, THCS, (So với năm học 2020-2021, tăng 01 trường, tăng 91 nhóm lớp và tăng 1.028 học sinh). Tỷ lệ trường được công nhận chuẩn quốc gia đạt trên 92%, trong đó, mầm non đạt trên 87%, tiểu học đạt 100%, THCS đạt trên 91%, ngoài ra có 2/25 trường ngoài công lập đạt chuẩn quốc gia. Cùng với đó, chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục các cấp không ngừng được nâng cao và chuẩn hóa, nhất là về chuyên môn nghiệp vụ và đạo đức nhà giáo. Đến nay, TP. Thái Nguyên đang có số cán bộ, giáo viên có trình độ chuẩn và trên chuẩn đạt trên 97%. Các cán bộ, giáo viên luôn tích cực tham gia các cuộc thi do thành phố, tỉnh tổ chức, cơ bản đáp ứng về số lượng, đảm bảo cơ cấu bộ môn, đạt chuẩn trình độ đào tạo. Tổ chức bộ máy trong các nhà trường hoạt động có hiệu quả.
 |
Giờ ăn bữa trưa của các cháu Trường mầm non Sunrise Kids trong khu nhà bếp được đầu tư hơn 4 tỷ đồng luôn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và môi trường. |
Đến năm học 2022-2023, thành phố Thái Nguyên đã có 153 trường (72 trường mầm non, 44 trường tiểu học, 37 trường THCS), với 2.349 nhóm, lớp(mầm non 895, tiểu học 925, THCS 539) với tổng số 75.474 học sinh (mầm non 21.995, tiểu học 31.564, THCS 21.955). Tăng 04 trường, tăng 14 nhóm lớp, tăng 1.590 học sinh so với năm học 2021-2022.
Nhìn lại hơn 10 năm trước, tòan thành phố mới có vài trường mầm non ngoài công lập(trường tư thục)được thành lập đi vào hoạt động với số lượng các cháu mẫu giáo ít ỏi. Người dân trong thành phố còn nặng nề về quan niệm chất lượng giáo dục ở trường tư thục kém phần công lập. Vậy nên, việc duy trì, phát triển các trường học ngoài công lập rất khó khăn. Trong khi đó, các trường công lập thường xuyên quá tải về số học sinh không ngừng gia tăng hàng năm. Cơ sở vật chất của nhiều trường học công lập còn nghèo nàn, xuống cấp, trang thiết bị dạy học thì ít ỏi, thiếu thốn nhiều. Những yếu tố đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục nói chung trong một thời gian dài.
 |
Trường mầm non Quốc tế Hoa Trạng Nguyên là trường tư thục đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên và đạt chuẩn Quốc gia mức độ 2 với 10 năm liên tục có bề dày truyền thống phát triển giáo dục theo xu hướng hiện đại. |
Cô giáo Nguyễn Thị Hồng, hiệu trưởng trường mầm non Quốc tế Hoa Trạng Nguyên là người có nhiều năm công tác tại phòng Giáo dục TP Thái Nguyên, 15 năm là hiệu trưởng trường mầm non công lập và là người có thâm niên 8 năm quản lý trường mầm non tư thục đã chia sẻ: “Trước đây, đa số các trường công lập đều quá tải, có những lúc lớp học quá tải lên đến 50-60 cháu ngồi chung một lớp khiến cho công tác tổ chức, sắp xếp giảng dạy, chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ rất khó khăn. Nhưng từ khi có chủ trương, cơ chế chính sách xã hội hóa, các thành phần kinh tế tư nhân tham gia đầu tư vào lĩnh vực giáo dục đến nay thì đã không còn tình trạng quá tải ở các trường công lập nữa. Các trường tư thục đã góp phần san sẻ, gánh đỡ hàng nghìn học sinh cho các trường công lập.”
Rõ ràng, mạng lưới trường công lập chưa đáp ứng được nhu cầu gửi trẻ, các trường, nhóm, lớp mầm non, tiểu học, liên cấp ngoài công lập đã góp phần giảm áp lực cho ngành giáo dục và đào tạo. Có thể kể đến như hệ thống 4 trường mầm non Quốc tế Hoa Trạng Nguyên và 1 trường tiểu học là một điển hình. Trường được thành lập từ năm 2012, trải qua 9 năm hoạt động, với sự đầu tư khá đồng bộ về cơ sở vật chất, nhà trường đã và đang là địa chỉ tin cậy trong chăm sóc, giáo dục hơn 1.300 trẻ em.
Cô giáo Nguyễn Thị Hồng, Hiệu trưởng nhà trường cho biết thêm: “Cùng với công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, nhà trường cũng luôn chú trọng đến phát triển kỹ năng sống cho trẻ, thường xuyên cho trẻ tham gia các buổi học trải nghiệm để hình thành ý thức và sự nhận biết môi trường xã hội, qua đó được các phụ huynh tin tưởng, giao con đến học. Nhà trường được doanh nghiệp đầu tư mua sắm trang thiết bị dạy học hiện đại, triển khai nhiều gói dự án giáo dục trẻ theo các nước tiên tiến trên thế giới, đội ngũ giáo viên tận tình luôn quan tâm chú trọng đổi mới phương pháp dạy học nên đã chiếm được niềm tin của các bậc phụ huynh tin tưởng gửi con em mình đến trường. Vì thế số lượng trẻ không ngừng tăng lên qua mỗi năm học.”
 |
Một giờ học tiếng Anh thực nghiệm sinh động ngoài trời của cô và trò trường mầm non Sunrise Kids. |
Trường mầm non Sunrise Kids, phường Gia Sàng, TP Thái Nguyên được đầu tư trên 50 tỷ đồng xây dựng trên diện tích 18.000m2. Hệ thống cơ sở vật chất được sắp xếp tối ưu với phương châm đảm bảo an toàn, ưu tiên vận động cho trẻ, gần gũi với thiên nhiên môi trường khuyến khích trẻ tự lập trong các hoạt động học tập ngoài trời. Trường Sunrise Kids thiết kế những phòng học chuyên biệt: phòng Steam Lab tiêu chuẩn quốc tế, phòng học tiếng anh hiện đại với giáo viên nước ngoài trực tiếp tham gia giảng dạy. Đặc biệt, là phương pháp nuôi dạy trẻ theo phong cách Nhật Bản chú trọng đến nuôi dưỡng tâm hồn, thể chất, trí tuệ… Năm học 2022-2023, trường đang nuôi dạy gần 300 trẻ từ 18 tháng tuổi đến 5 tuổi, trung bình 15-20 cháu/lớp.
 |
Một tiết học hoạt cảnh sinh động ở trường Trường mầm non Sunrise Kids. |
Bà Nguyễn Tuyết Minh, Phó tổng Giám đốc Công ty TNHH Kim khí thương mại Quỳnh Minh, Quản lý Trường mầm non Sunrise Kids đã cho biết: Với triết lý “Tâm trong giáo dục”, doanh nghiệp đã quyết định tham gia đầu tư lớn cho hệ thống trường lớp học hiện đại nhất, đầy đủ các trang thiết bị và không ngừng mua sắm các gói dự án về giáo dục tiên tiến của nước Nhật Bản nhằm tạo ra môi trường giáo dục chuyên nghiệp phục vụ con cháu người dân Thái Nguyên. Doanh nghiệp mong muốn được đóng góp để giảm tải trong giáo dục, thúc đẩy nâng cao chất lượng dạy và học chung của TP Thái Nguyên .
 |
Trường Iris luôn đi đầu trong việc áp dụng các phương pháp giáo dục hiện đại. |
Nhận thấy giáo dục mang tính quyết định đến tương lai của thế hệ trẻ, Công ty CPTM Thái Hưng đã tập trung đầu tư xây dựng môi trường giáo dục có tên gọi IRIS với mong muốn thể hiện trách nhiệm xã hội lớn lao trong việc xây dựng cộng đồng, phát triển xã hội và con người ở tầm sâu và rộng, mang những giá trị nhân văn về tri thức đến cho cộng đồng các tỉnh miền núi phía Bắc, đặc biệt là tỉnh Thái Nguyên. Trường Iris nằm trong Khu đô thị Crown Villas do Công ty cổ phần thương mại Thái Hưng làm chủ đầu tư có diện tích 1,3 ha, tổng đầu tư 1.300 tỷ đồng bao gồm hơn 100 phòng học và phòng chức năng, khu thể thao….
 |
Trường Iris-Trường tư thục liên cấp chất lượng cao sở hữu cơ sở vật chất hiện đại theo chuẩn Quốc tế bậc nhất tại Thái Nguyên. |
Được đánh giá là ngôi trường liên cấp chất lượng cao theo tiêu chuẩn Quốc tế đầu tiên của tỉnh, sự ra đời của trường IRIS phù hợp với xu hướng phát triển của thời đại mới, xứng tầm với một thành phố Thái Nguyên năng động, một tỉnh Thái Nguyên phát triển bền vững trên mọi mặt: kinh tế - chính trị - xã hội.
“Chúng tôi muốn tạo cho thế hệ trẻ Thái Nguyên có một ngôi trường mà ở đó học sinh có thể phát huy hết khả năng, trí tuệ, học tập và rèn luyện với tiêu chí dạy học 5 trong 1, một môi trường mà ở đó học sinh không chỉ giỏi về kiến thức, về chuyên môn mà ở đó các em còn được phát huy hết các tài năng và ý thức trong việc rèn luyện thể lực, trí lực và hơn nữa là biết cảm thụ nghệ thuật. Và tôi tin tưởng rằng Iris school sẽ là môi trường tạo điều kiện tốt nhất cho các em có thể thể hiện hết khả năng của mình và sẽ trở thành những công dân tốt, công dân có ích cho xã hội và tiến tới là công dân toàn cầu” - Bà Nguyễn Thị Vinh, Tổng giám đốc Công ty CPTM Thái Hưng chia sẻ với phóng viên báo chí.
 |
Giờ học trải nghiệm thể dục thể thao ngoài trời của cô và trò trường Iris. |
Anh Trần Quân Trang, phường Trưng Vương chia sẻ: “Vợ chồng tôi có con gái 3 tuổi có nguyện vọng cho con học tại một trường công lập trên địa bàn phường, tuy nhiên khi tìm hiểu thấy các lớp có số lượng trẻ quá đông, các trường cũng đã hạn chế nhận hồ sơ. Sau đó, gia đình tôi đã chuyển hướng cho con đăng ký học tại một trường mầm non tư nhân, ở đây một lớp chỉ có hơn 20 trẻ, phòng học lại có camera, tiện cho việc gia đình giám sát công tác chăm sóc trẻ của nhà trường nên thấy rất yên tâm.”
Những giải pháp giảm tải và chủ động nâng cao chất lượng giáo dục TP Thái Nguyên trong giai đoạn mới
Hiện nay, trên địa bàn TP Thái Nguyên đã có 28 trường học ngoài công lập, chủ yếu là cấp học mầm non. Ngoài ra, cấp tiểu học và một hai trường liên cấp đang hoạt động rất hiệu quả.
 |
Iriser tham gia nghiên cứu dự án y sinh dưới sự bảo trợ của Viện Y học Bản địa Việt Nam. |
Hệ thống các trường này được chủ cơ sở chú trọng đầu tư đáp ứng các tiêu chí về giáo dục theo từng cấp học. Hằng năm, các trường đều được đầu tư, sửa chữa, cải tạo phòng học, khu vực bếp, khu vệ sinh đúng quy cách và an toàn, thuận tiện cho việc sử dụng trong công tác chăm sóc và tổ chức các hoạt động cho trẻ. Nhìn chung, cơ sở vật chất trường, lớp ngoài công lập đảm bảo an toàn trong việc chăm sóc, nuôi dạy trẻ, góp phần cùng hệ thống giáo dục công lập phát triển giáo dục toàn diện.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Quốc Hòa, Trường phòng Giáo dục và Đào tạo TP Thái Nguyên đã cho biết những định hướng phát triển giáo dục TP trong thời gian tới như sau: Phòng sẽ tiếp tục rà soát, tham mưu UBND thành phố quy hoạch lại mạng lưới trường, lớp học gắn với các điều kiện đảm bảo chất lượng, đáp ứng yêu cầu đổi mới Chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhất là việc khuyến khích thành lập mới các trường ngoài công lập.
Nâng cao chất lượng, chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục các cấp.Tiếp tục triển khai việc thực hiện lộ trình nâng trình độ chuẩn được đào tạo của giáo viên theo yêu cầu của Luật Giáo dục năm 2019. Tăng cường bồi dưỡng cho giáo viên về đổi mới giáo dục, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong dạy và học, chuyển biến căn bản trong đội ngũ từ dạy học “trang bị kiến thức” sang dạy học “phát huy năng lực và phẩm chất người học”.
Phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông.Tập trung làm tốt công tác giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục mũi nhọn. Tăng cường dạy học tiếng Anh, Tin học, giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, giáo dục thể chất, bảo đảm an toàn trường học. Thường xuyên giáo dục phẩm chất: “ Lễ phép, thân thiện, trung thực, trách nhiệm” để hướng tới việc giáo dục và đào tạo công dân toàn cầu, công dân số. Xây dựng các nhà trường theo mô hình “trường học hạnh phúc”.
Nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh ở mầm non, tiểu học, THCS và Hội nhập quốc tế. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số.
Tăng cường cho trẻ mẫu giáo làm quen với tiếng Anh, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tiếng Anh để nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh, tạo phong trào học tiếng Anh sôi nổi ở các trường tiểu học và THCS thông qua các hoạt động học trên mạng, thi IOE và khuyến khích học sinh thi chứng chỉ tiếng Anh quốc tế. Chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục một cách sâu rộng, đặc biệt trong việc giảng dạy và học tập, trong công tác quản lý. Hướng tới thí điểm xây dựng mô hình “trường học thông minh” ở một số trường .
Tăng cường cơ sở vật chất đảm bảo chất lượng các hoạt động giáo dục và đào tạo. Tăng cường công tác xã hội hóa giáo dục để thu hút các nguồn lực cho giáo dục, xây dựng trường học xanh - sạch - đẹp. Khuyến khích việc hình thành hệ thống các trường ngoài công lập có chất lượng cao, các trường liên cấp.
 |
Một giờ học kiến thức thực nghiệm sinh động của giáo viên và học sinh trường Iris |
Có thể thấy, với mục tiêu và những giải pháp cụ thể ngành GD&ĐT TP Thái Nguyên đã và đang góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của thành phố nói riêng và toàn tỉnh Thái Nguyên nói chung. Đồng thời, đây cũng là tiền đề tốt để ngành giáo dục thành phố tiếp tục xây dựng chiến lược con người mới, bồi đắp nguồn nhân lực, phát triển nhân tài cho địa phương.
