Theo quyết định mới đây của Bộ GTVT về mạng trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông thì từ cửa khẩu Hữu Nghị, Lạng Sơn đến Cà Mau sẽ có 36 trạm.
Đến thời điểm này đã có 7 trạm đưa vào khai thác, 4 trạm đang đầu tư, còn lại chưa đầu tư. Đây là bất cập lớn bởi trạm dừng nghỉ là công trình thuộc kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ nhằm bảo đảm an toàn cho các phương tiện và người dân tham gia giao thông.
Theo Bộ GTVT, lý do khiến việc chậm xây dựng các trạm dừng nghỉ là do ngoài chức năng phục vụ người và phương tiện tham gia giao thông, trạm dừng nghỉ là nơi có thể kinh doanh dịch vụ nên phải được cơ quan có thẩm quyền định hướng đầu tư theo hình thức xã hội hóa để tiết kiệm ngân sách Nhà nước.
Mặt khác, do các quy định của pháp luật giai đoạn trước đây về đầu tư, kinh doanh và khai thác trạm dừng nghỉ chưa đầy đủ, rõ ràng nên việc triển khai đầu tư theo hình thức xã hội hóa gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Bộ GTVT đang yêu cầu các cục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về đầu tư trạm dừng nghỉ theo hình thức xã hội hóa.
Bộ cũng đã chấp thuận và giao nhiệm vụ cho các ban quản lý dự án cùng tư vấn phối hợp với các địa phương triển khai thủ tục đầu tư, xây dựng hồ sơ danh mục dự án công trình để kêu gọi đầu tư đối với 8 trạm dừng nghỉ thuộc các dự án Mai Sơn - Quốc lộ 45, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây. Dự kiến việc công bố danh mục dự án sẽ được hoàn thành trong tháng 8/2023, công tác tổ chức lựa chọn nhà đầu tư khoảng 3 - 5 tháng.
Với 19 trạm còn lại, trên cơ sở quyết định phê duyệt mạng trạm dừng nghỉ, các ban quản lý dự án, chủ đầu tư sẽ triển khai ngay các thủ tục theo quy định để đưa vào khai thác đồng bộ với tiến độ hoàn thành các dự án thành phần đường cao tốc năm 2025.
Đặc biệt, Bộ đã ban hành Thông tư số 01/2023/TT-BGTVT về hướng dẫn lập, phê duyệt và công bố danh mục dự án; phương pháp và tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất trong đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư công trình dịch vụ chuyên ngành giao thông đường bộ, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để các nhà đầu tư tham gia.
Cần nhấn mạnh rằng, theo Thông tư 48/2012 của Bộ GTVT, các trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông có quy mô tối thiểu 1ha nhưng đây là trục huyết mạch quốc gia và để bảo đảm tầm nhìn dài hạn, trong phê duyệt mạng trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc vừa được ban hành, những trạm chưa đầu tư sẽ có diện tích 5 ha mỗi bên, riêng trạm dừng nghỉ gần các đầu mối giao thông, đô thị lớn đảm bảo diện tích 3 ha mỗi bên.
Các trạm dừng nghỉ đã khai thác hoặc đang đầu tư vẫn giữ nguyên hiện trạng, quy mô. Toàn bộ các trạm dừng nghỉ chưa đầu tư sẽ được lựa chọn nhà đầu tư thông qua đấu thầu rộng rãi, công khai.
Cho nên, dù còn những khó khăn nhất định, nhưng trạm dừng nghỉ không chỉ là nơi để đáp ứng các nhu cầu tối thiểu của lái xe, hành khách, mà còn là hạng mục quan trọng góp phần bảo đảm an toàn giao thông nên không thể chậm trễ, không thể coi đây là những hạng mục phụ.
