Trong dãy núi Blue Mountains ở phía đông Oregon ẩn náu một trong những sinh vật kỳ lạ và lâu đời nhất được biết đến trên Trái đất - một loại nấm khổng lồ đã có tuổi đời hơn 2.400 năm.
Armillaria ostoyae, còn được gọi là “nấm dây giày” hoặc “nấm mật ong”, có diện tích hơn 2.200 mẫu Anh, tương đương với khoảng 7,7km2, khiến nó trở thành sinh vật lớn nhất từng được phát hiện.
Nấm mật ong vào mùa thu.
Loài nấm này bắt đầu vòng đời của nó như một bào tử đơn bào, rất nhỏ để có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Ước tính nó đã từ từ lan rộng trong ít nhất hai thiên niên kỷ rưỡi qua, mặc dù một số chuyên gia ước tính rằng tuổi đời của loại nấm này là khoảng 8.000 năm.
Nấm khổng lồ lan rộng qua hệ thống rễ của cây rừng, nơi nó sinh sống và từ từ giết chết bất cứ thứ gì trên con đường của nó. Điều này biến nó không chỉ trở thành sinh vật lớn nhất trên hành tinh mà còn là một trong những loài chết chóc nhất.
Trong một vài tuần lễ mỗi mùa thu, nấm mật ong bùng nổ thành các cụm màu vàng với mũ, sợi nấm và bào tử, nhưng phần còn lại trong năm nó chỉ mang hình dáng như một lớp mỏng màu trắng, tương tự sơn latex.
Tuy nhiên, ở hình dạng không dễ thấy này, loài nấm này giết chóc nhiều sinh vật nhất vì nó có thể lan truyền dễ dàng qua các cây trong rừng.
Ban đầu, nấm mật ong ký sinh giúp cây bằng cách vận chuyển chất dinh dưỡng qua đất. Nấm mật ong không giống các loại nấm khác.
Nó lan rộng dưới vỏ cây và từ từ bén rễ, rồi hút nhựa sống ra khỏi cây trong nhiều thập kỷ. Cây cối cố gắng chống lại nấm ký sinh bằng cách tự lột bỏ lớp vỏ của mình, nhưng chúng luôn thua cuộc.
Greg Filip, một nhà nghiên cứu bệnh học thuộc Sở lâm nghiệp Mỹ, nói: "Người ta thường không nghĩ đến một loại nấm có thể giết chết cây cối. Nấm sẽ phát triển quanh gốc cây và giết chết tất cả các mô. Có thể là trong 20, 30, 50 năm trước khi cây chết. Sau đó, sẽ không còn bất kỳ nước hay chất dinh dưỡng nào được tìm thấy trong cây nữa.
Nấm mật ong vào thời điểm khác trong năm chỉ có màu trắng như sơn latex.
Armillaria ostoyae lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1988 bởi nhân viên kiểm lâm Greg Whipple. Đầu tiên anh Greg nghĩ rằng loại nấm này chỉ bao phủ khoảng 400 mẫu Anh, nhưng theo thời gian, diện tích của loài nấm này đã tăng lên rất nhiều.
Những người làm lâm nghiệp đã thu thập mẫu từ nhiều khu vực trong rừng, và nơi đâu họ cũng thấy loại nấm này. Ban đầu, người ta nghĩ rằng đó chỉ là những loại nấm tương tự nhau, nhưng xét nghiệm DNA tiếp theo cho thấy chúng thực tế chỉ là một sinh vật duy nhất.
Họ tính toán rằng nếu thu thập tất cả lại, loài nấm này sẽ có trọng lượng ít nhất là 7.500 tấn, và có thể lên đến 35.000 tấn, tương đương trọng lượng của 200 con cá voi xám.
"Chúng tôi đã không thấy bất cứ điều gì khác trong văn học và lịch sử trên thế giới có thể lớn hơn loại nấm này”, Greg Filip nói.
Loại nấm khổng lồ này đã sống khoảng thời gian thậm chí còn dài hơn nhiều so với những quốc gia mà nó đang sống. Nấm mật ong có thể được tìm thấy ở các nơi khác trên thế giới, như Michigan và Đức, nhưng cây nấm ở Oregon là cây lớn nhất và lâu đời nhất được tìm thấy.
"Khi bạn biết rằng loại nấm này lan truyền từ 0,3m đến 1m một năm và trước mắt bạn là một diện tích lớn, bạn có thể tính tuổi của nó, vậy nên ước tính tuổi đời của nó từ 2.000 đến 8.000 năm".
Các nhà khoa học có thể thấy loài nấm này thực sự hấp dẫn trong việc nghiên cứu, nhưng những người làm công nghiệp gỗ địa phương thì lại ghét loại nấm này. Nó đã huỷ hoại những cây gỗ quý giá của họ, nhưng vẫn chưa ai có thể đưa ra một cách hiệu quả để ngăn chặn loại nấm này.
Diện tích nấm bao phủ nhìn từ Google Earth.
Dan Omdal cùng với Sở Tài nguyên Washington đang cố gắng tìm một cách tiếp cận khác. Ông và nhóm của ông đã trồng một số loài cây lá kim khác gần gốc cây bị nấm Armillaria giết chết, với hy vọng rằng ít nhất một loại cây sẽ chịu được nấm.
