Nội dung thảo luận tập trung về vai trò, địa vị pháp lý, quyền hạn, trách nhiệm của tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và việc giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hành chính.
 |
| Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên phát biểu tại phiên họp UBTVQH thứ 31. Ảnh: nguồn Website Quốc hội Việt Nam |
Tại phiên họp, ông Đặng Vũ Minh, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nêu ra 5 vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau về dự thảo Luật Báo vệ quyền lợi người tiêu dùng: Vị trí, tính thống nhất của dự thảo Luật với hệ thống pháp luật hiện hành; Trách nhiệm bảo vệ người tiêu dùng của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ; Nội dung và trách nhiệm của nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Vai trò của các tổ chức xã hội trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Cơ chế, hình thức giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng với tổ chức, cá nhân kinh doanh.
Nghiên cứu tiếp thu ý kiến đóng góp, dự thảo Luật lần này đã được chỉnh sửa lại theo hướng bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong giao dịch với cá nhân hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên, không phải đăng ký kinh doanh do Ủy ban nhân dân cấp xã, ban quản lý các chợ, khu thương mại có trách nhiệm thực hiện các biện pháp cần thiết theo các điều kiện cụ thể trên địa bàn quản lý của mình.
Ngoài ra, căn cứ quy định tại Luật này và điều kiện kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ, Chính phủ sẽ quy định cụ thể việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong giao dịch với cá nhân hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên, không phải đăng ký kinh doanh (Điều 7 “Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong giao dịch với cá nhân hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên, không phải đăng ký kinh doanh”).
Về nội dung và trách nhiệm quản lý nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Nhìn chung, các đại biểu Quốc hội nhất trí về sự cần thiết phải xác định rõ trách nhiệm quản lý nhà nước trong lĩnh vực bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, song có hai loại ý kiến khác nhau về quy định cụ thể. Loại ý kiến thứ nhất đề nghị cần quy định rõ trách nhiệm của từng bộ, Ủy ban nhân dân các cấp, trong các hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; việc phân công, phân cấp của Chính phủ trong công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Loại ý kiến thứ hai đề nghị chỉ xác định nội dung quản lý nhà nước, trách nhiệm của cụ thể của cơ quan thay mặt Chính phủ và trách nhiệm chung của các Bộ, ngành, địa phương trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Vấn đề này, ông Đặng Vũ Minh cho biết, dự thảo luật đã bổ sung các quy định về trách nhiệm quản lý nhà nước của Chính phủ, Bộ Công Thương và UBND địa phương trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Dự thảo luật cũng giữ lại quy định một trong những phương thức giải quyết tranh chấp là thông qua cơ quan công quyền, mặc dù có những ý kiến đại biểu Quốc hội bày tỏ lo ngại rằng quy định như vậy là “hành chính hóa” các quan hệ dân sự và sẽ làm tăng việc, tăng kinh phí cho các cơ quan nhà nước.
Về vai trò, địa vị pháp lý, quyền hạn, trách nhiệm của các tổ chức xã hội trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, có ý kiến cho rằng không nên quy định về tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng vì không phù hợp với thông lệ và truyền thống lập pháp ở nước ta, cân nhắc việc hỗ trợ kinh phí cho tổ chức này như trong Dự thảo Luật.
Loại ý kiến khác đề nghị cần tăng cường vai trò của tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đồng thời hỗ trợ cho hoạt động của tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, cần quy định cụ thể quyền hạn và nghĩa vụ đồng thời hạn chế một số hoạt động mà tổ chức này không được tham gia.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận cho rằng, xung quanh quy định về tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, 3 vấn đề cần làm rõ là loại hình hoạt động, địa vị pháp lý và tính chất xã hội hóa liên quan đến việc hỗ trợ kinh phí cho tổ chức này. Ông Nguyễn Văn Thuận cho rằng, trong quan hệ pháp luật nước ta hiện nay không có loại hình tổ chức hành chính do đó cũng không có khái niệm “tổ chức phi hành chính” như dự thảo. Bên cạnh đó, cũng cần làm rõ hơn nội hàm của quy định “thực hiện các hoạt động gắn với nhiệm vụ của Nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng”.
Trưởng Ban Dân nguyện Trần Thế Vượng cũng cho rằng quy định trong dự thảo về tổ chức này chưa rõ, còn lủng củng, mơ hồ về quyền và nghĩa vụ.
Trình bày rõ thêm về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng nhấn mạnh: tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hoàn toàn là một loại hình tổ chức xã hội có các chức năng đặc thù, được thành lập dựa trên nhu cầu của người tiêu dùng. Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, lần này dự thảo chỉ quy định việc tham gia của các tổ chức xã hội vào công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà không luật hóa hình thức tổ chức của bất kỳ một tổ chức xã hội nào...
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên cho rằng, điểm khó của dự thảo luật tưởng chừng đơn giản này là việc xây dựng các quy định mang tính pháp lý về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong điều kiện nền kinh tế nhỏ, trình độ còn thấp của nước ta. Cần khẳng định tổ chức bảo vệ người tiêu dùng là một tổ chức xã hội; rà soát lại quy định về quyền và nghĩa vụ để đảm bảo tính khả thi, phân cấp mạnh nhưng vẫn phải phù hợp với lộ trình.
Về cơ chế và hình thức giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội nhất trí với cơ chế và các hình thức giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh nêu trong dự thảo Luật. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng không nên quy định phương thức giải quyết khiếu nại bằng biện pháp hành chính vì lo ngại việc giao thẩm quyền cho cơ quan nhà nước dễ dẫn đến việc tăng kinh phí, bộ máy làm việc của cơ quan này, quy định như trong dự thảo Luật là “hành chính hóa” các quan hệ dân sự.
Ngoài các vấn đề chính nêu trên, các điều, khoản của dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý theo các ý kiến góp ý cụ thể của các đại biểu Quốc hội cũng như chỉnh sửa về văn phong, kỹ thuật văn bản. Trên cơ sở phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của dự thảo Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bố cục của dự thảo Luật đã được thiết kế lại để bảo đảm tính logic cũng như làm rõ các nhóm đối tượng liên quan đến hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Dự thảo Luật sau khi chỉnh sửa gồm 7 Chương, 62 Điều.
Hiếu Nguyễn
