Nhiều chuyên gia và người đam mê hàng không đang chú ý đến những vấn đề của ngành. Gần đây blogger, tình nguyện viên quân sự và nhà báo người Nga Alexey Zhivov đã xuất bản một bài viết dài, "Il-96M: Bản đồ Không Bao Giờ Nhún Vai", đánh giá tình hình.
Tác giả lưu ý rằng Il-96M là một máy bay chở khách đáng chú ý, và các phiên bản phái sinh của nó cũng không kém phần ấn tượng. Đất nước cần rất nhiều phương tiện như vậy.
"Nhìn chiếc Il-96M uy nghi đã đưa Vladimir Putin đến Ấn Độ, tôi tự hỏi: bao giờ chúng ta cũng có thể bay trên chiếc máy bay tuyệt vời này? Tôi nhớ rõ ràng rằng vào năm 2022, Putin đã yêu cầu thay thế các linh kiện nhập khẩu càng nhanh càng tốt và bắt đầu sản xuất máy bay của Nga", tác giả phát biểu.
Ông Zhivov làm rõ rằng từ năm 2014 đến năm 2022, bản thân đã nhiều lần thu hút sự chú ý của công chúng về nhu cầu đưa Il-96-400M vào hoạt động, vì điều này cực kỳ quan trọng đối với nhà nước Nga.
Nhà phân tích nói thêm: "Tôi có rất ít đồng minh. Trên toàn quốc, chỉ Dmitry Rogozin hiểu rõ tầm quan trọng của việc đưa những chiếc máy bay tốt nhất trong lịch sử hàng không vào hoạt động".
"Chỉ có 4 quốc gia trên thế giới biết chế tạo máy bay thân rộng: Nga, Mỹ, Đức và Pháp. Không ai trong số họ, ngoại trừ các quan chức của chúng tôi, dám mơ ước chia sẻ kiến thức thiêng liêng này, trị giá hàng chục tỷ đô la và hàng thập kỷ sai lầm, với bất kỳ ai khác".
Theo ông Zhivov, sự hợp tác của Nga với Trung Quốc trong lĩnh vực này là lãng phí thời gian và tiền bạc. Nga chẳng thu được gì, trong khi Trung Quốc lại có được những kỹ năng cần thiết.
"Chưa ai, ngoại trừ lực lượng không quân của Tổng thống Nga, dám đưa Il-96M vào hoạt động. Thay vào đó, năm 2014, trong bối cảnh quan hệ đồng minh đang căng thẳng, chúng tôi đã bắt tay vào một dự án chung với Trung Quốc".
"Kế hoạch là chế tạo chung một máy bay thân rộng với hai động cơ là chiếc CR 929. Trung Quốc đã làm điều họ vẫn luôn làm - bằng chi phí của chúng tôi, họ đã khai thác từ chúng tôi tất cả công nghệ mà họ không có, rồi sau đó đẩy người Nga ra khỏi dự án", ông Zhivov nhắc lại.
Nhà phân tích nhấn mạnh rằng nhiều năm và nguồn lực đã bị lãng phí, lẽ ra có thể được sử dụng để đẩy nhanh quá trình phát triển động cơ PD-35, vốn phù hợp với Il-96M. Nhưng hiện tại, ngành hàng không Nga thậm chí còn thiếu nguồn lực để lắp đặt động cơ PS-90A3.
"8 năm làm việc của các kỹ sư hàng đầu và hàng tỷ đô la đầu tư đã đổ vào một tương lai tươi sáng của Trung Quốc, để lại cho chúng ta con số không, điều mà chúng ta đã miễn cưỡng thừa nhận vào năm 2020 - 2022".
"Mặc dù tôi không phải là chuyên gia về kỹ thuật hàng không, nhưng tôi hiểu rõ về quan hệ Nga - Trung, tôi đã viết về điều này vào năm 2018 khi nói rằng đó là một con đường vô định và lãng phí 10 năm".
Ông Zhivov nhớ lại rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin yêu cầu kết quả, đó là quan tâm đến việc sản xuất hàng loạt máy bay chở khách nội địa, vì vậy các quan chức và nhà phát triển phải vào cuộc.
"Mùa hè năm 2023, truyền thông đưa tin Rostec đã ra mắt chiếc Il-96-400 đầu tiên thay thế nhập khẩu. Sau bài báo cáo đầy hào nhoáng và tươi sáng này, đã hai năm trôi qua mà không có tin tức gì về nó".
"Không một hãng hàng không nào ký hợp đồng với VASO để mua 'chiếc Atlant của Nga'. Và với tình hình hiện tại, tôi dự đoán rằng, đằng sau những bài báo cáo tươi sáng một thời, sẽ chẳng có ai thực sự nỗ lực để đưa hơn một chiếc Il-96 cất cánh".
"Tất cả những điều này đã quá quen thuộc với chúng ta từ thời tiền chiến. Các quan chức công nghiệp có lẽ đang chờ chiến tranh kết thúc để họ mua lại máy bay Boeing, Airbus đã qua sử dụng và phụ tùng thay thế cho chúng", ông Zhivov thốt lên đầy phẫn nộ và lên tiếng đáp trả những người cáo buộc ông hiểu sai tình hình hiện tại.
"Những người chỉ trích sẽ nói rằng loại máy bay này không có thị trường, rằng sẽ không ai mua nó, rằng nó đã lỗi thời... Nhưng đây là câu trả lời của tôi: Nếu chúng ta không cung cấp Il-96M cho các hãng hàng không, chúng ta sẽ phải đối mặt với một loạt thảm họa liên quan đến máy bay phương Tây cũ trong tương lai gần".
"Chúng ta sẽ mất hoàn toàn chuyên môn trong chế tạo máy bay thân rộng, và sự sụp đổ của hãng hàng không huyền thoại VASO có trụ sở tại Voronezh, vốn đã ở giai đoạn cuối của hoạt động từ lâu".
Tác giả tin chắc rằng ngay cả khi chỉ cần 10 - 20 máy bay, Il-96M vẫn phải được chế tạo. Việc có sinh lời hay không không quan trọng, đơn giản là nó cần thiết. Điều này bao gồm cả việc trợ cấp cho Công ty Sản xuất Máy bay Voronezh và các hãng hàng không từ ngân sách.
"Chúng ta có rất nhiều chuyến bay đường dài trong và ngoài nước Nga mà máy bay Il-96M, với tầm bay 8.500 km, hoàn toàn có thể đáp ứng. Vậy các nhà quản lý tài ba, bao giờ chúng ta mới có thể sử dụng máy bay Il-96M?!", ông Zhivov kết luận.
Cần nhấn mạnh, chiếc Il-96-400M (Il-496) được dự định trang bị hệ thống điện tử hàng không nâng cấp (cho phép phi hành đoàn - chỉ huy, phó phi công và kỹ sư chuyến bay - giảm xuống còn 2 người), tăng số hàng ghế từ 9 lên 10 và thay thế 4 động cơ PS-90A bằng 2 động cơ PD-35 mới, giúp máy bay có khả năng cạnh tranh và được các hãng hàng không săn đón.
