Kiến (tên khoa học: Formicidae) là một họ côn trùng thuộc bộ Cánh màng. Các loài trong họ này có tính xã hội cao, có khả năng sống thành tập đoàn lớn có tới hàng triệu con.
Loài kiến tồn tại từ kỷ Creta, cách đây khoảng 110-130 triệu năm trước. Qua hàng triệu năm tiến hóa, loài kiến đã hình thành nên một tổ chức cao.
Thông thường có khoảng 100.000 con kiến trong một đàn nhưng tất cả chúng chỉ có một mẹ (được gọi là kiến chúa). Những con kiến mà mắt thường chúng ta thường hay nhìn thấy là kiến thợ.
Khi một con trong đàn chết, các con kiến khác trong đàn sẽ mang xác con kiến ra khỏi tổ nhằm giữ vệ sinh, tránh nhiễm trùng hoặc dịch bệnh lây lan trong tổ. Mặc dù bất kỳ con kiến thợ nào cũng có thể làm việc này, nhưng trong đàn kiến luôn có một con kiến chuyên phụ trách công việc này.
Một số loài kiến có một tài năng bí mật khác nữa: Chúng là những nghệ sĩ nhào lộn. Ở những loài nhất định, nếu cần băng qua một khoảng trống đến một nhành cây khác, thì các con kiến sẽ xây dựng một chiếc cầu trên cơ thể của chúng để cho phép các bạn đồng liêu đi qua.
Loài kiến có tính đồng đội cao. Chúng có khi rất độc ác, hung bạo nhưng cũng rất nhân từ. Một loài kiến thích sống hòa bình cộng sinh với các cây bông tai và những con rệp bé nhỏ. Cây bông tai cung cấp một chất sáp cho các con rệp ăn; sau đó chúng tiết ra dịch ngọt, một món ngon và bổ dành cho kiến. Về phần mình, các con kiến chạy tới lui làm dịch vụ bảo an, chiến đấu chống lại những kẻ xâm lăng muốn tiêu diệt cả hai.
Loài kiến ở vùng Amazon có khả năng sinh sản vô tính, tạo ra các bản sao giống hệt với những con kiến mẹ. Theo các nhà nghiên cứu, đặc điểm sinh sản vô tính của loài kiến xuất phát từ một loài nấm, nguồn thức ăn truyền thống của kiến từ hơn 80 triệu năm nay.
Kiến ăn nhiều loại thức ăn. Một số ăn hạt giống, săn động vật khác và có cả loài ăn nấm... nhưng hầu hết chúng thích đồ ngọt và mật.
Trong một khoảng thời gian ngắn mỗi năm, thường là vào những mùa ấm áp hay oi bức, kiến bay đầy trời. Đó chính là những con kiến đực và cái (đã trưởng thành, có thể sinh sản được) đang phối giống.
Thế giới loài kiến cũng tồn tại các cuộc chiến tranh khốc liệt. Khi xảy ra chiến tranh, kiến biết chiến đấu theo các chiến thuật khác nhau dựa trên tình trạng đe dọa cụ thể.
