Khai thác ‘mỏ vàng’ phim hoạt hình bằng cách nào?

Báo GD&TĐ có cuộc trao đổi với Đạo diễn – họa sĩ Trịnh Lâm Tùng xung quanh vấn đề này.

Cái bóng “ám ảnh” người làm phim

Phim 'Trạng Quỳnh thời nhí nhố' có quy mô 450 tập và được khẳng định 'không thể nhàm'.

- Phim hoạt hình ở Việt Nam trước nay thường quan niệm dành cho trẻ em, anh nghĩ sao về quan niệm này?

Đạo diễn – họa sĩ Trịnh Lâm Tùng: Quan niệm này cũng dễ hiểu bởi nhu cầu giải trí của khán giả ở mỗi lứa tuổi khác nhau và thường nghĩ hoạt hình dành cho trẻ em là chính. Tuy nhiên, nhiều năm trở lại đây thì hoạt hình là ngôn ngữ biểu đạt hình ảnh, được nhiều ngành nghề lựa chọn để chuyển tải thông điệp...

Ngày nay các sản phẩm, phim hoạt hình đa dạng đề tài, chất liệu, thể loại nên đáp ứng được hầu hết các lứa tuổi khán giả. Tuy nhiên đúng như câu hỏi “phim hoạt hình Việt Nam thường dành cho trẻ em?” - nó như cái bóng ám ảnh các nhà làm phim hoạt hình.

Cá nhân tôi rất trăn trở, nó đến từ quan điểm sáng tác, phim tập trung thể hiện yếu tố cá nhân nghệ sĩ, tiêu chí đơn vị sản xuất hoặc các bài học đưa vào còn nặng tính giáo dục, thiếu những yếu tố giải trí, trải nghiệm… chưa nhận định đúng khán giả là “khách hàng” để đem lại sức sống cho các tác phẩm nghệ thuật.

Điều đáng mừng là những năm gần đây, các bộ phim, sản phẩm hoạt hình đã có sự thay đổi về chất lượng, phong phú về đề tài như: Lịch sử, cổ tích, kĩ năng sống hay đơn thuần là những series giải trí, khám phá cũng đã đáp ứng được hầu hết các độ tuổi khán giả.

- Phim “Trạng Quỳnh thời nhí nhố” có quy mô 450 tập, nghĩa là rất dài và ở nước ta chưa từng có. Anh có sợ khán giả sẽ nhàm?

Sẽ “nhàm” khi chúng ta làm không tốt và đã không tốt thì chỉ cần 45 tập, thậm chí 4 - 5 tập đã nhàm rồi. Nếu nghĩ như vậy chúng ta khó có thể làm được điều gì đó cho hoạt hình phát triển hơn.

Chúng tôi mơ ước và nỗ lực hàng ngày để phim sẽ là “món ăn tinh thần” độc đáo. Tất nhiên điều đó không dễ mà đó là một chặng đường. Sự ủng hộ, đồng hành của khán giả sẽ là động lực để chúng tôi luôn đam mê và khát khao sáng tạo cho phim “không thể nhàm”.

- Giả sử “Trạng Quỳnh thời nhí nhố” chiếu rạp, liệu khán giả có sẵn sàng mua vé?

Đây là câu hỏi không dễ trả lời với cả nền điện ảnh Việt. Tôi nghĩ “Trạng Quỳnh thời nhí nhố” sẽ giống như món “mầm đá”. Khi khán giả đầy ắp, thỏa thuê, no nê với những món ăn đông - tây - kim - cổ là lúc một bữa cơm thuần Việt, hợp khẩu vị được chế biến và nấu bởi tình yêu thương, trân quý giá trị Việt, nâng niu tuổi thơ Việt. Theo bạn có đáng để ăn không - ít nhất là “ăn thử”?

Đạo diễn – họa sĩ Trịnh Lâm Tùng.

Cùng nhau thay đổi khai thác “mỏ vàng”

- Anh có dự định xuất khẩu “Trạng Quỳnh thời nhí nhố”?

- Tôi không dự định mà chắc chắn sẽ làm điều đó, thực tế là chúng tôi đã bắt tay vào làm rồi và đang từng ngày thành hình cho dự án “Trạng Quỳnh thời nhí nhố” giai đoạn 2. Bạn bè quốc tế cũng rất tò mò và muốn khám phá “ẩm thực” Việt Nam mà.

- Anh có thể bật mí một số ưu điểm và hạn chế khi sử dụng công nghệ AI vào sản xuất phim hoạt hình?

- Ở Alpha chúng tôi cũng đã bắt đầu từng bước rất cẩn trọng để ứng dụng công nghệ AI vào sản xuất phim. Cụ thể là ở các khâu nghiên cứu, phát triển ý tưởng, kiểm soát nội dung…

Ưu điểm là AI giống như một người bạn, một trợ lý mẫn cán làm việc bất kể ngày đêm không mệt mỏi. Lượng kiến thức thì thực sự khủng khiếp, xử lý thông tin nhanh. AI không nói dối, làm việc không cảm tính, không có khái niệm nhớ hay quên vì bản chất là Big data. Quan trọng nhất không phải là AI trả lời những gì mà là kĩ năng đặt câu hỏi, đưa dữ kiện đầy đủ và mong muốn cô đọng, chính xác.

Nhược điểm là những thứ nghệ thuật được tạo nên bởi cảm xúc, bởi những điều rất nhỏ nhưng tinh tế, đó là điều kì diệu của bộ não con người. AI không thể thay thế con người, AI hỗ trợ, giúp sức cho con người và đôi khi cũng ốm (mất mạng, hết pin).

- Mảng phim hoạt hình là “mỏ vàng”, chúng ta phải khai thác thế nào?

Hoạt hình chính xác là “mỏ vàng”, tôi tin rằng hiện chúng ta mới chỉ nhìn thấy bề nổi, các đơn vị sản xuất vẫn đang âm thầm cố gắng nỗ lực mỗi ngày. Tuy nhiên để lấp đầy khoảng trống cung - cầu này, để khai thác được “mỏ vàng” này chúng ta phải nhìn nhận công tâm và cùng nhau thay đổi.

Nhìn sang các nước bạn có nền hoạt hình phát triển để học hỏi, ở đó họ có các hiệp hội bảo trợ, hỗ trợ cho hoạt hình. Nền công nghiệp hoạt hình ở Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc đúng là ngành công nghiệp không khói và tạo ra các con số tài chính vô cùng khủng khiếp.

Cách để khai thác là chúng ta cùng chung tay, tin tưởng và vì mục tiêu lớn hơn, xa hơn. Muốn đi nhanh hãy đi cùng nhau, muốn đi xa thì nhất định phải đi cùng nhau. Tôi tin rằng sẽ làm được trong tương lai gần.

- Đội ngũ các nhà làm phim của chúng ta chuyên môn giỏi nhưng thuần túy quan tâm nghề nghiệp, không quan tâm chính sách - có phim thì làm, không có thì thôi?

Ở ngành nghề nào cũng vậy, có những người chỉ giỏi làm chuyên môn và có những người rất mạnh về chính sách. Thực tế đáng mừng là chúng ta đã bắt đầu nhận diện được có những người tốt về chuyên môn và đặc biệt quan tâm đến chính sách.

Chính sách ở đây có thể hiểu phổ quát hơn: Chính sách hỗ trợ của Nhà nước, chính sách nền tảng phát hành, chính sách quản lý ngành nghề, nhân sự, chính sách đào tạo… Thấy rõ là chúng ta muốn phát triển thì cần phải “chuyên nghiệp”.

Làm nghề một cách chuyên nghiệp, thay đổi từ quan điểm sáng tác, quan điểm quản lý, quan điểm kinh doanh. Thực tế là những ai thay đổi được thì đều có những điểm sáng góp phần cho hoạt hình Việt Nam phát triển hơn.