Để không còn tình trạng “ăn đong”, ông Vũ Minh Đức - Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GD&ĐT) cho rằng, cần có giải pháp căn cơ và cải thiện chính sách tiền lương nhằm thu hút, giữ chân nhà giáo ở lại với ngành.

Bảo đảm nguồn tuyển theo cơ cấu môn học

- Từ năm học 2022 - 2023, Tin học và Tiếng Anh là môn học bắt buộc với lớp 3. Tuy nhiên, nhiều địa phương vẫn thiếu giáo viên bộ môn này. Vậy làm thế nào để triển khai tốt Chương trình giáo dục phổ thông 2018, thưa ông?

- Theo thống kê từ cơ sở dữ liệu ngành Giáo dục, cả nước có hơn 8.000 giáo viên Tin học, gần 23.500 giáo viên ngoại ngữ cấp tiểu học trong biên chế. Số giáo viên này hoàn toàn đáp ứng việc dạy Tin học và Tiếng Anh cấp tiểu học năm học 2022 - 2023. Tuy nhiên, từ nay đến năm học 2024 - 2025, cả nước cần tuyển thêm hơn 6.600 giáo viên Tin học và trên 5.700 giáo viên Tiếng Anh để dạy học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở cấp tiểu học.

Để bảo đảm có giáo viên Tin học, Tiếng Anh cấp tiểu học, Bộ GD&ĐT đã gửi UBND các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương Công văn số 371/BGDĐT-NGCBQLGD ngày 26/1/2021 về chuẩn bị giáo viên Tiếng Anh, Tin học cấp tiểu học. Theo đó, các địa phương cần chủ động nguồn tuyển dụng giáo viên Tiếng Anh, Tin học dạy tiểu học. Đặt hàng với cơ sở đào tạo để đào tạo mới đội ngũ giáo viên này.

Mặt khác, đặt hàng đào tạo liên thông lên trình độ đại học sư phạm đối với những người đã tốt nghiệp trình độ cao đẳng, trung cấp chuyên ngành Tiếng Anh, Tin học. Có kế hoạch bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho đối tượng đã tốt nghiệp trình độ đại học chuyên ngành Tiếng Anh, Tin học có nguyện vọng trở thành giáo viên dạy tiểu học...

Bên cạnh đó, Bộ GD&ĐT tiếp tục thực hiện việc giao chỉ tiêu đào tạo theo nhu cầu đề xuất của các địa phương. Địa phương đặt hàng, giao nhiệm vụ với cơ sở đào tạo giáo viên, nhằm bảo đảm nguồn tuyển dụng theo cơ cấu môn học và nhu cầu của địa phương; đặc biệt là môn học mới như môn Tin học và Công nghệ cấp tiểu học và môn Nghệ thuật cấp THPT.

Ông Vũ Minh Đức - Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục.

- Theo ông, làm sao để giải quyết nghịch lý: Trường học thiếu giáo viên trong khi giáo viên đang dần bỏ nghề vì lương không đủ sống?

- Đúng là hiện nay có tình trạng giáo viên chuyển sang các ngành nghề khác. Tuy nhiên, theo thống kê của ngành Giáo dục, giáo viên nghỉ việc các cấp học mầm non, phổ thông công lập trên toàn quốc không quá lớn hoặc đột biến. Số này chủ yếu tập trung ở các vùng kinh tế - xã hội phát triển, có nhiều lựa chọn để chuyển đổi nghề nghiệp với mức thu nhập cao hơn. Trong đó, một số giáo viên chuyển sang làm việc ở khối trường tư thục. Đây cũng là sự chuyển dịch lao động bình thường trong nền kinh tế thị trường.

Để thu hút và giữ chân giáo viên yên tâm công tác trong ngành Giáo dục, Bộ GD&ĐT đang triển khai xây dựng và đề xuất Chính phủ thực hiện chính sách tiền lương mới theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Cụ thể, lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp và có thêm phụ cấp tùy theo tính chất công việc, theo vùng. Qua đó, thu hút và tạo động lực để nhà giáo yên tâm công tác.

Đồng thời, chỉ đạo các địa phương, trong phạm vi thẩm quyền và điều kiện cụ thể có chính sách hỗ trợ phù hợp đối với đội ngũ giáo viên của địa phương. Chẳng hạn như, hỗ trợ kinh phí, nhà công vụ, học tập, nâng cao trình độ… Mặt khác, có chính sách khuyến khích, huy động nguồn lực xã hội chăm lo cho sự nghiệp giáo dục. Xây dựng chính sách và môi trường giáo dục tốt, nhằm thu hút giáo viên về công tác tại địa phương. Qua đó, tạo niềm tin và sự an tâm cho nhà giáo trong quá trình công tác.

Nhiều địa phương thiếu giáo viên Tiếng Anh ở cấp tiểu học. Ảnh: TG

Giải pháp “dài hơi”

- Bộ GD&ĐT đã phối hợp với các bộ, ngành khác như thế nào để đáp ứng đủ biên chế giáo viên và cải thiện chính sách tiền lương, nhằm giữ chân đội ngũ nhà giáo?

- Thời gian qua, Bộ GD&ĐT tích cực phối hợp với Bộ Nội vụ và các bộ, ngành liên quan trong việc rà soát, đề xuất bổ sung biên chế còn thiếu cho ngành Giáo dục. Trên cơ sở đề xuất, Bộ Chính trị đồng ý bổ sung 20.300 biên chế giáo viên mầm non vào năm 2020. Mới đây, Bộ Chính trị đã đồng ý bổ sung gần 66.000 biên chế giáo viên trong giai đoạn từ 2022 đến năm 2026. Riêng năm học 2022 - 2023, giao bổ sung trên 27.800 biên chế giáo viên mầm non, phổ thông công lập.

Đây là kết quả tốt trong công tác phối hợp giữa Bộ GD&ĐT với Bộ Nội vụ và các bộ, ngành, nhằm tháo gỡ tình trạng thiếu giáo viên hiện nay. Bên cạnh đó, Bộ đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành trong việc xây dựng chính sách tiền lương mới cho viên chức ngành Giáo dục, nhằm cải thiện chính sách tiền lương, tạo niềm tin để đội ngũ nhà giáo yên tâm công tác.

- Về lâu dài, cần có giải pháp “dài hơi” ở các địa phương để tránh tình trạng “ăn đong” vì thiếu giáo viên?

- Để giải quyết căn cơ tình trạng thiếu giáo viên, theo tôi cần đồng bộ từ Trung ương tới địa phương và giữa các bộ, ngành liên quan. Đồng thời, làm rõ trách nhiệm của đơn vị, địa phương trong việc giải quyết tình trạng thiếu giáo viên. Giải quyết tình trạng thiếu giáo viên vừa thực hiện tinh giản biên chế theo chủ trương của Đảng và Nhà nước nhưng vừa bảo đảm phương châm: Ở đâu có học sinh, ở đó phải có giáo viên; bảo đảm cơ hội tiếp cận bình đẳng giáo dục của tất cả trẻ em và học sinh.

Ngoài ra, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật để nâng cao vị thế, thu nhập của nhà giáo như: Xây dựng, trình Quốc hội ban hành Luật Nhà giáo. Thực hiện chính sách tiền lương mới theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Bên cạnh đó, thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập có điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ. Có cơ chế, chính sách để khuyến khích cá nhân và doanh nghiệp thành lập các cơ sở giáo dục ngoài công lập. Đồng thời, tham gia xã hội hóa giáo dục để giảm áp lực cho hệ thống giáo dục công lập, giảm số người hưởng lương và giảm chi từ ngân sách Nhà nước nhưng không làm giảm cơ hội tiếp cận giáo dục của học sinh nghèo, đối tượng chính sách.

Cùng với đó, tiếp tục rà soát về số lượng và cơ cấu giáo viên ở tất cả cấp học, môn học. Xác định cụ thể số lượng giáo viên còn thiếu để có giải pháp bổ sung biên chế phù hợp. Tập trung ưu tiên bổ sung biên chế cho giáo dục vùng khó khăn, nơi dân số tăng, các khu công nghiệp… Mặt khác, rà soát, sắp xếp, chuyển những trường phổ thông có quy mô nhỏ thành trường có nhiều cấp học. Thực hiện tuyển dụng số biên chế đã được giao theo quy định hiện hành.

- Xin cảm ơn ông!