Hàng loạt hình ảnh được các trang tin quân sự Ukraine công bố cuối tuần trước cho thấy mảnh vỡ nhiều khả năng là của tên lửa đối không tầm xa R-77M, biến thể nâng cấp sâu của dòng tên lửa đối không tầm trung R-77 do Liên Xô và Nga phát triển.
Chuyên gia Thomas Newdick của chuyên trang quân sự Mỹ War Zone nhận định: "Cánh đuôi của tên lửa có dạng dẹt và ngắn, thay vì dạng lưới vuông góc với thân đạn như các mẫu R-77 thế hệ cũ. Điều này cho thấy mảnh vỡ nhiều khả năng là tên lửa R-77M đời mới".
Cùng với đó xuất hiện một bức ảnh khác được truyền thông Nga công bố hôm 25 tháng 7 chụp tiêm kích Su-35S, cho thấy phi cơ mang theo hai tên lửa R-77M ở giá treo dưới cửa hút khí động cơ, kèm theo tên lửa R-77-1 cũ hơn ở cánh phải và R-74M ở cánh trái, cùng các tổ hợp tác chiến điện tử trên hai đầu cánh.
R-77 nguyên bản là dòng tên lửa đối không tầm trung sử dụng đầu dò radar chủ động và có tầm bắn 80 km, được Liên Xô phát triển từ những năm 1980 nhằm trở thành đối trọng của dòng AIM-120 AMRAAM do Mỹ chế tạo.
Không quân Mỹ sử dụng dòng AIM-120 từ năm 1991, còn không quân Nga bắt đầu biên chế tên lửa R-77 vào năm 1994.
Không quân Nga năm 2015 tiếp nhận biến thể nâng cấp R-77-1 được nâng tầm bắn lên 110 km những một số cải tiến nhỏ về khí động học, kèm theo đầu dò radar nhạy hơn và chống chịu tốt hơn với các biện pháp gây nhiễu, song vẫn dùng thiết kế cánh đuôi dạng lưới.
Trong khi đó phiên bản R-77M, còn có tên mã Izdeliye 180, ban đầu được phát triển để trang bị cho tiêm kích tàng hình thế hệ năm Su-57 và có thể đạt tầm bắn khoảng 195 km.
"Cánh đuôi kiểu mới cho phép R-77M nằm gọn trong khoang vũ khí của Su-57, cũng như giảm lực cản và tiết diện phản xạ radar của quả đạn. Động cơ mới cải thiện đáng kể lực đẩy và tính cơ động, trong khi radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA) tăng khả năng bám bắt mục tiêu", chuyên gia Mỹ nói.
Chuyên gia Douglas Barrie tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) có trụ sở tại Anh, đánh giá R-77M là tên lửa không đối không quan trọng đối với không quân Nga.
"Tên lửa R-77M có tầm bắn, hiệu suất đầu dò và khả năng chống nhiễu tăng đáng kể so với R-77-1. Sẽ không ngạc nhiên nếu Nga tiếp tục cho loại vũ khí này thực chiến trong xung đột với Ukraine", học giả Douglas Barrie cho biết.
Tên lửa đối không tầm xa nhất mà Ukraine đang sở hữu là AIM-120C, có thể đánh trúng mục tiêu cách 90-160 km, tùy phiên bản và điều kiện khai hỏa. Trong khi đó, tiêm kích MiG-31, Su-35S và Su-30SM Nga có thể trang bị dòng R-37M với khả năng đánh trúng mục tiêu ở khoảng cách 300 km.
"Sự xuất hiện của R-77M sẽ càng khiến tình hình trở nên phức tạp hơn đối với phi công Ukraine, nhất là khi không quân Nga vốn sở hữu nhiều loại tên lửa đối không có tầm bắn vượt trội so với vũ khí cùng loại của đối phương", Newdick cảnh báo.
Vị chuyên gia này cho biết thêm rằng, F-16 của Ukraine được cho là máy bay chiến đấu chiếm ưu thế trên không. Nó được trang bị nhiều loại tên lửa không đối không, bao gồm cả AIM-120D với tầm bắn lên tới 160 km. Loại đạn này có thể so sánh gần với R-77M của Nga.
Newdick còn cho rằng, dù kết quả của một trận không chiến được quyết định chủ yếu bởi kỹ năng bay tiếp theo mới do yếu tố vũ khí quyết định nhưng các phi công Ukraine gần như không thể chứng minh kỹ năng điêu luyện của mình trong suốt thời gian xung đột.
Đối đầu với các phi công lão luyện trên tiêm kích đánh chặn tối tân Su-30SM, Su-35S được trang bị R-77M của Nga sẽ được coi là kỳ thi thực tế nhất với F-16 tại Ukraine mà kết quả của chúng không khó để đoán trước.
