Minh chứng thể hiện chất lượng giáo dục phổ thông
Báo cáo kết quả thi Olympic quốc tế hàng năm cho thấy trong nhiều năm qua các đội tuyển quốc gia Việt Nam liên tục đạt thành tích xuất sắc và được nâng cao qua từng giai đoạn.
Kết quả thi Olympic Olympic quốc tế của các đội tuyển quốc gia Việt Nam xuất sắc ở tất cả các môn thi, từ Toán - môn thi Olympic truyền thống - đến các môn tiếp theo như Vật lí, Hoá học, Sinh học và Tin học.
Đưa nhận định này, TS Nguyễn Văn Cường cho rằng, kết quả trên là niềm tự hào của ngành Giáo dục, cho thấy giáo dục năng khiếu là điểm sáng trong thành tựu giáo dục phổ thông Việt Nam.
Thành tích giáo dục năng khiếu càng có ý nghĩa hơn khi giáo dục đại trà của giáo dục phổ thông Việt Nam cũng đã đạt được kết quả tốt trong so sánh quốc tế, được ghi nhận trong các kỳ kiểm tra so sánh trình độ quốc tế như PISA trong những năm gần đây.
Điều đó cho thấy nền giáo dục phổ thông Việt Nam đã có thành tựu về chất lượng đáng tự hào trong bối cảnh nền kinh tế, xã hội còn nhiều khó khăn - Việt Nam vẫn là quốc gia đang phát triển với thu nhập thấp và trung bình thấp.
Thành tích xuất sắc trong các kỳ thi thi Olympic quốc tế, theo TS Nguyễn Văn Cường, trước hết là kết quả của những nỗ lực vượt bậc của các học sinh năng khiếu và đội ngũ thầy cô giáo trong học tập, giảng dạy với niềm đam mê khoa học, tinh thần cống hiến cho dân tộc, quốc gia.
Thành tựu đó cũng là kết quả của các chính sách, chiến lược phù hợp của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các cơ sở giáo dục trong giáo dục năng khiếu nói chung; trong công tác tuyển chọn, đào tạo và bồi dưỡng học sinh giỏi cho các kỳ thi Olympic quốc tế nói riêng, khuyến khích học sinh có thành tích trong việc tuyển sinh đại học.
Thành tựu này khẳng định sự đúng đắn của quan điểm chỉ đạo ""phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài"" của Đảng và Nhà nước Việt Nam.
Thành tích xuất sắc trong các kỳ thi thi Olympic quốc tế, theo TS Nguyễn Văn Cường, còn có nguyên nhân từ truyền thống văn hóa Việt Nam. Đó là tinh thần hiếu học, sự quan tâm, đầu tư cao của cha mẹ cho việc học hành của con, sự quan tâm ủng hộ và cổ vũ của xã hội.
”Quá trình tham gia và kết quả xuất sắc trong các kỳ thi Olympic quốc tế không chỉ góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong lĩnh vực giáo dục năng khiếu trong phạm vi quốc tế, mà còn tạo ra những tác động tích cực tới sự phát triển giáo dục, nâng cao tinh thần ham học, thúc đẩy động cơ học tập của học sinh” - TS Nguyễn Văn Cường nhận định.
Bồi dưỡng năng khiếu dựa trên nền tảng giáo dục toàn diện
Thành tựu của công tác đào tạo và bồi dưỡng học sinh năng khiếu của Việt Nam góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Các môn thi Olympic quốc tế hiện nay có vai trò quan trọng trong việc đào tạo nhân lực trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ, các lĩnh vực có tính cạnh tranh quốc tế cao về chất lượng nguồn nhân lực. Đội ngũ học sinh năng khiếu là nguồn tuyển sinh quan trọng cho việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nhân tài cho Việt Nam.
Chia sẻ điều này, TS Nguyễn Văn Cường đồng thời chia sẻ giải pháp nhằm tiếp tục phát huy những thành tựu đã đạt được trong công tác bồi dưỡng học sinh năng khiếu cũng như trong các kỳ thi thi Olympic quốc tế.
Theo đó, bên cạnh tiếp tục duy trì, thực hiện các chính sách, chiến lược, biện pháp đang phát huy tác dụng hiện nay, cần chú ý hơn nữa đến việc tổ chức các kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế tiếp cận với hình thức thi của quốc tế.
Có những biện pháp phù hợp để có thể phát hiện, tạo cơ hội cho các học sinh có năng khiếu nhưng do hoàn cảnh gia đình hoặc địa phương có khó khăn nên không thể được phát hiện theo quy trình thông thường.
Cùng với đó, bảo đảm việc bồi dưỡng năng khiếu dựa trên nền tảng giáo dục toàn diện và phát triển hài hòa nhân cách học sinh. Bồi dưỡng năng khiếu chú trọng phát triển năng lực khoa học, kết hợp giáo dục phương pháp tư duy, phương pháp làm việc khoa học và rèn luyện kỹ năng giải quyết các dạng vấn đề, bài tập; chú trọng kết nối tri thức khoa học với việc giải quyết các vấn đề thực tiễn.
Trong nhiều năm qua kết quả dự thi Olympic khu vực và quốc tế các môn văn hóa trung học phổ thông của các đội tuyển quốc gia Việt Nam liên tục tiến bộ với những thành tích xuất sắc.
Riêng giai đoạn 2017-2021, Việt Nam giành được 57 Huy chương Vàng, nhiều gấp hơn hai lần số Huy chương Vàng giai đoạn 2012-2016.
Đặc biệt, trong các năm 2020 và 2021, mặc dù đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp nhưng các đoàn học sinh Việt Nam vẫn tham dự các kỳ thi Olympic quốc tế theo hình thức trực tuyến và đều đạt thành tích đặc biệt xuất sắc, mang vinh quang về cho đất nước, được bạn bè quốc tế ghi nhận và được toàn xã hội đánh giá cao.