Người đàn bà đó chính là nữ danh ca Pháp -Tây Ban Nha Pauline Viardot... Nhưng khi “Viardot thiên thần” bắt đầu cất tiếng hát, thì cái ngoại hình kỳ dị, gần như phản cảm của bà bỗng thay đổi hẳn.
Chuyện tình ở làng quê
Đời tư của Turgenev ngay từ đầu đã gặp nhiều trắc trở. Mối tình đầu của nhà văn trẻ để lại nhiều dư vị đắng cay. Tiểu thư Katya, con gái của nữ công tước Shakhovskaya sống cạnh nhà đã hút hồn chàng trai Turgenev 18 tuổi bởi sự trẻ trung, ngây thơ và hồn nhiên. Nhưng hóa ra, nàng hoàn toàn không trong sáng và vô tư như hình ảnh trong trí tưởng tượng của chàng trai đang yêu. Một lần, Turgenev phát hiện ra Katya từ lâu đã có tình nhân, hơn nữa “người bạn lòng” của nàng không phải ai khác, mà chính là ông Sergey Turgenev, một kẻ nổi tiếng mê gái trong vùng và là... bố đẻ của anh.Turgenev hết sức bàng hoàng.Từ đó, mỗi lần gặp Katya, anh cảm thấy vô cùng ghê tởm.
Đứng dậy sau cú sốc ấy, Ivan thất vọng về “các tiểu thư quyền quý” và đi tìm tình yêu ở những cô gái nông nô chất phác, thật thà. Họ vui lòng đón nhận sư quan tâm của nhà quý tộc trẻ, anh dễ dàng đem lại niềm vui cho họ, nhen lên ngọn lửa ấm áp trong mắt họ và với họ Turgenev cảm thấy rằng, tình cảm của anh rốt cuộc được đền đáp. Một trong những cô gái nông nô, người đẹp Avdotya Ivanova, đã sinh hạ cho nhà văn một cô con gái.
Turgenev đưa con gái về sống tại trang ấp của mình, dự định cho con học hành tử tế và tiếp tục một cuộc sống hạnh phúc với Avdotya. Nhưng số phận lại sắp đặt theo cách khác.
 |
| Pauline Viardot |
Tình yêu đơn phương
Năm 1843, trong chuyến du hành sang châu Âu, Turgenev gặp Pauline Viardot, và kể từ đó trái tim ông chỉ thuộc về nàng. Ivan Turgenev không băn khoăn về việc người yêu của ông đã có chồng, ông vui lòng làm quen với chồng Pauline, Louis Viardot. Biết Pauline hạnh phúc trong cuộc hôn nhân này, Turgenev thậm chí không đòi hỏi quan hệ của họ tiến xa hơn và hài lòng với vai trò của một kẻ hâm mộ trung thành.
Mẹ của Turgenev kịch liệt phản đối mối quan hệ của con trai với cô “xướng ca”. chính vì thế, các chuyến đi của nhà văn đến các thành phố, nơi Viardot biểu diễn, gặp khó khăn về tài chính. Nhưng phải chăng những chuyện vặt vãnh như sự bất bình của người thân hay thiếu tiền có thể ngăn cản những tình cảm đang sục sôi trong trái tim chàng trẻ tuổi!
Gia đình Viardot trở thành một phần cuộc sống của ông, ông gắn bó với Pauline, Louis Viardot là bạn của ông, còn con gái họ trở thành ruột thịt đối với ông. Những năm đó, Turgenev gần như sống trong gia đình Viardot, nhà văn khi thì thuê nhà cạnh nhà họ, khi thì tá túc lâu trong nhà tình nhân của mình. Louis Viardot không ngăn cản các cuộc gặp gỡ với người hâm mộ mới.
Một mặt, ông coi Pauline là người phụ nữ sáng suốt và hoàn toàn tin tưởng vào lý trí lành mạnh của bà, mặt khác, tình bạn với Turgenev cũng hứa hẹn những lợi ích vật chất: bất chấp sự cấm đoán của bà mẹ, Ivan Turgenev chi rất nhiều tiền cho gia đình Viardot. Đồng thời Turgenev hiểu rất rõ tình thế khó xử của mình trong ngôi nhà của Viardot, nhiều lần ông bắt gặp những cái lườm nguýt của những người quen biết ở Paris, những cái nhún vai ngờ vực khi Pauline giới thiệu Ivan Turgenev và nói: “Còn đây là người bạn Nga của chúng tôi, xin mời các vị làm quen với nhau”.
Turgenev cảm thấy rằng, ông đường đường là một nhà quý tộc Nga dòng dõi, dần dần biến thành một chú chó kiểng chỉ biết vẫy đuôi và vui mừng kêu ăng ẳng khi chủ ném cho một cái nhìn khoan đại hoặc gãi vào tai, nhưng ông không thể làm gì với mối tình vô vọng của mình. Thiếu Pauline, Ivan cảm thấy mình thực sự đau khổ và tan nát: “Tôi không thể sống xa em, tôi cần cảm thấy sự gần gũi của em, tận hưởng nó. Ngày tôi không được ánh mắt em tỏa sáng là một ngày mất đi” - ông viết cho Pauline, không đòi hỏi bất cứ sự đền đáp nào, vẫn tiếp tục giúp đỡ bà về vật chất, đùa nghịch với các con bà và cười gượng với ông Louis Viardot.
Trong khi đó, danh tiếng nhà văn của Turgenev nổi như cồn. Ở nước Nga, không ai coi Ivan Turgenev là một tác giả trẻ nữa, giờ đây ông gần như một nhà văn cổ điển sống. Đồng thời, Turgenev tin tưởng một cách chắc chắn rằng nhờ Viardot ông mới được nổi tiếng như vậy. Trước khi công diễn các vở kịch dàn dựng theo tác phẩm của ông, ông nhắc thầm tên bà vì cho rằng nó mang lại may mắn cho ông.
Trong những năm 1852 -1853, Turgenev gần như bị quản thúc tại trang ấp của mình. Chính quyền rất không hài lòng với bài điếu văn của ông viết sau khi Gogol qua đời, trong đó họ nhìn thấy mối đe doạ đối với chế độ Nga hoàng.
Tháng 3/1853, biết tin Pauline Viardot sang Nga biểu diễn, Turgenev không giữ được bình tĩnh nữa. Với tấm hộ chiếu giả, nhà văn cải trang thành một tiểu thị dân và lên đường tới Moskva để gặp người phụ nữ yêu dấu của mình. Đây quả là một hành động quá liều lĩnh, nhưng tiếc thay nó không xác đáng. Mấy năm sống trong xa cách đã khiến cho tình cảm của Pauline nguội lạnh. Nhưng Turgenev sẵn sàng hài lòng với một tình bạn đơn thuần, chỉ cần được thỉnh thoảng thấy Viardor ngoái cái cổ thanh mảnh của mình nhìn ông bằng đôi mắt đen huyền bí.
Những mối tình cuối
Một thời gian sau, dù sao Turgenev vẫn cố gắng thu xếp cuộc sống riêng tư của mình. Mùa xuân năm 1854, nhà văn gặp Olga, con gái người anh họ của ông Ivan Sergeevich. Cô gái 18 tuổi khiến nhà văn mê đến nỗi ông có ý định kết hôn. Nhưng càng gần gũi với nàng, Turgenev càng hay nhớ tới Pauline Viardot. Gương mặt tươi trẻ của Olga và ánh mắt dịu dàng tin cậy của nàng ngước lên từ dưới hàng mi cũng không thể thay thế cho sự mê hoặc mà ông cảm thấy mỗi lần gặp Pauline Viardot.
Cuối cùng, quá dằn vặt vì sự phân thân đó, Turgenev thú nhận với Olga là không thể đáp ứng tình cảm của nàng. Olga hết sức đau khổ vì sự đoạn tuyệt bất ngờ đó, còn Turgenev chỉ tự trách mình, nhưng ông không thể làm gì để chế ngự tình yêu lại bùng lên với Pauline.
Năm 1879, Turgenev lần cuối cùng nỗ lực xây dựng gia đình. Nữ diễn viên trẻ Maria Savinova sẵn sàng trở thành người bạn đời của ông. Thậm chí nàng không e ngại khoảng cách tuối tác quá xa, lúc bấy giờ Turgenev đã ngoài 60.
Turgenev không sống được bao lâu nữa, nhưng ông vẫn cảm thấy hạnh phúc bên cạnh Pauline của mình. Ngày 3/ 9/1883, nhà văn trút hơi thở cuối cùng. Theo di chúc, ông muốn được yên nghỉ ở nước Nga. Turgengev được an táng không phải ở thành phố Moskva mà ông yêu mến, cũng không phải ở trang ấp Spasskoye của mình, mà ở Petersburg, thành phố ông mới chỉ dừng chân một lần.
