Hồ Hà Nội kêu cứu

Mô hình một loại máy tập thể dục làm sạch nước hồ

(GD&TĐ) - Tình trạng ô nhiễm hồ trong khu vực nội thành Hà Nội đã được cảnh báo từ lâu. Đang có những nỗ lực từ ngành chức năng trong việc giảm ô nhiễm nước hồ nhưng dường như mới chỉ mang tính hình thức, tạm thời, trong khi vẫn chưa có giải pháp mang tính triệt để lâu dài lấy lại sự tinh khiết cho nước hồ…

Những cỗ máy lạ

Hồ Thanh Nhàn nằm trong khuôn viên Công viên Tuổi trẻ. Nếu người không thông thuộc khu vực này thì khó mà biết được có một hồ nước lớn như vậy bởi nó nằm khuất nẻo cách xa đường cái. Công viên Tuổi trẻ mở cửa tự do, phóng thẳng xe máy khoảng 5 chục mét qua cổng chính thì án ngữ ngay trước mặt là Nhà hàng Cung Xuân nằm lừng lững che chắn toàn bộ hồ Thanh Nhàn phía sau lưng.

Vòng men theo hông Nhà hàng Cung Xuân khoảng 5 chục mét nữa thì tới đường ven hồ. Đây vốn là hồ nước thuộc loại lớn của Hà Nội nhưng lọt thỏm giữa các công trình xây dựng. Vào thời điểm 7 giờ sáng nhưng rất thưa bóng người tập thể dục.

Tại hồ nước hẻo lánh này người ta chuẩn bị lắp đặt những máy tập thể dục làm sạch hồ nước đầu tiên tại Hà Nội. Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã chọn thí điểm hồ Ngọc Khánh (Ba Đình) và Thanh Nhàn (quận Hai Bà Trưng) để triển khai mô hình, khảo sát và lắp đặt 2 máy ở mỗi hồ. 

Được kì vọng lớn rằng, mô hình máy tập thể dục làm sạch nước hồ tích hợp giải quyết hai nhu cầu của cộng đồng: Một là nhu cầu về một môi trường xanh sạch đẹp xung quanh khu vực hồ và hai là mọi người tham gia có thể nâng cao sức khỏe, lại tham gia trực tiếp xử lý chất lượng nước hồ, đồng thời tiết kiệm năng lượng hoặc các chi phí về năng lượng để bơm nước hồ qua hệ thống xử lý.

Tuy nhiên ngay từ việc lựa chọn địa điểm lắp đặt máy đã có vẻ không ổn. Nếu như để phục vụ mục đích tuyên truyền nhận thức bảo vệ môi trường hồ nước thì cần phải đặt máy tại những hồ đã có cảnh quan tương đối hoàn chỉnh, có không gian mở và đang thu hút nhiều người tới thư giãn, giải trí. Việc đưa máy tới những hồ nước khuất nẻo rõ ràng là làm giảm hiệu quả truyền thông đi rất nhiều. 

Còn nói về mục đích đáp ứng nhu cầu tập thể dục của người dân thì sự đầu tư lại dàn trải. Nếu điều kiện chưa cho phép có thể tập trung 4 máy tại một hồ nước thí điểm đầu tiên, thay vì lắp đặt có vỏn vẹn 2 chiếc tại mỗi địa điểm. Việc đầu tư điểm nhấn sẽ giúp chạy đà tốt hơn cho triển khai rộng rãi loại máy tập thể dục làm sạch nước hồ tại các hồ của Hà Nội sau này.

Cứu hồ, cần xử lí nguyên nhân từ gốc

Theo số liệu của Trung tâm Nghiên cứu và Cộng đồng môi trường (CECR) công bố năm 2010. Hà Nội có 120 hồ, ao, đầm, thủy vực lớn nhỏ trong 6 quận nội thành Hà Nội. Nhưng 95% các hồ bị ô nhiễm chất hữu cơ. 71% hồ có yếu tố sinh hóa vượt quá tiêu chuẩn cho phép, trong đó 14% hồ ô nhiễm chất hữu cơ nặng, 25% hồ ô nhiễm nặng và 32% có dấu hiệu ô nhiễm.

Giống như ở nhiều địa phương khác, hồ Hà Nội đã và đang bị cơn lốc đô thị hóa chèn ép nặng nề. Hồ nước gánh chịu nước thải sinh hoạt và sản xuất tới mức ô nhiễm có thể nhận thấy bằng cảm quan chứ không phải qua xét nghiệm mẫu nước trong phòng thí nghiệm.

Nếu như vào những năm 80 thế kỉ trước, nhiều người dám bơi tắm ở một số hồ nội thành thì nay chẳng còn ai dám “liều” như vậy. Nước hồ kết nối thẳng với các con sông nội thành giờ đã biến thành kênh thoát nước đen ngòm và hôi thối. 

Theo Sở TN,MT&NĐ, tổng lượng nước thải sinh hoạt và nước thải sản xuất công nghiệp ở khu vực nội thành khoảng 500.000 m3/ngày, đều tiêu thoát qua hệ thống cống và 4 sông tiêu chính là Tô Lịch, Lừ, Sét, Kim Ngưu.

Trong khi đó theo Sở Giao thông công chính, trên địa bàn 9 quận nội thành hiện có 110 hồ với tổng diện tích hơn 1.000 ha, nhưng mới chỉ có vài hồ được cải tạo, kè xung quanh, tách nước thải và nước mưa riêng như Hoàn Kiếm, Thiền Quang; vài hồ đang được cải tạo như Văn Chương, Kim Liên, Linh Quang… và dự án kè xung quanh Hồ Tây đang ở giai đoạn cuối.

Như vậy có thể thấy, để trả lại sự trong lành cho nước hồ Hà Nội cần giải pháp căn bản là nhanh chóng tách nguồn nước thải và nước mưa cho các hồ. Còn việc nâng cao nhận thức người dân là cần thiết nhưng chỉ có thể mang ý nghĩa hỗ trợ mà thôi.

Đức Duy