“Cơn sốt” lùng kiếm và chờ đợi tiêm vắc-xin dịch vụ tại một số thành phố lớn trên cả nước đang khiến nhiều trẻ em rơi vào “vùng trắng” nguy hiểm do không được tiêm vắc-xin đầy đủ, đúng lịch. Điều này đe dọa tính mạng của các bé và gây nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng...
Tiêm vắc-xin “xách tay” cho trẻ: “Trao trứng cho ác”
Trong một tuần gần đây, thông tin 40.000 liều vắc-xin 5 trong 1 dịch vụ được nhập về Việt Nam được tung lên các trang mạng, facebook tạo nên làn sóng khiến các bậc phụ huynh chờ đón, săn lùng vắc-xin này. Kéo theo đó là không ít các dịch vụ nhận tiền đặt cọc trước để mua vắc-xin.
Phụ huynh có nhu cầu tiêm cho con phải đến các trung tâm y tế, cơ sở tiêm chủng của ngành y tế để được tư vấn đầy đủ. Ảnh: Trần Minh
Hiện nay, không ít bà mẹ, do “sính” vắc-xin dịch vụ với quan niệm chất lượng tốt, khả năng phản ứng thuốc không xảy ra... nên chỉ chờ vắc-xin dịch vụ, dứt khoát không tiêm vắc-xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia cho con, bất chấp tình trạng khan hiếm vắc-xin dịch vụ và bất chấp cả con họ có thể mắc bệnh.
Thậm chí, có nhiều bà mẹ còn đưa con ra nước ngoài để đăng ký tiêm cho con với chi phí rất cao, hoặc tiêm vắc-xin... “xách tay”.
Trước hiện tượng đó, PGS.TS. Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế nhấn mạnh, vắc-xin không đảm bảo chất lượng, không được bảo quản đúng quy trình, đúng nhiệt độ rất dễ xảy ra phản ứng nguy hiểm cho cơ thể.
Những vắc-xin “xách tay” không chắc chắn được kiểm định về chất lượng hay không, người tiêm cũng có thể không có kỹ thuật, không đủ các phương tiện cấp cứu nếu xảy ra phản ứng.
Như thế, việc quyết định tiêm bên ngoài, qua “cò” với hàng “xách tay” không rõ nguồn gốc chẳng khác nào phụ huynh đang “gửi trứng cho ác” với những nguy cơ, hiểm họa khôn lường!”.
Cũng theo PGS.TS. Trần Đắc Phu: “Cơ hội vàng” để tiêm vắc-xin đạt tỷ lệ miễn dịch cao nhất là khi trẻ 2, 3 và 4 tháng tuổi. Giữa các mũi tiêm tối thiểu là 4 tuần.
“Đây là khoảng thời gian trẻ rất dễ mắc các bệnh nói trên, khi mắc thì nguy cơ biến chứng, nguy hiểm đến tính mạng rất lớn. Ngoài ra, các nghiên cứu chỉ ra rằng, đây là “thời gian vàng” để vắc-xin phát huy miễn dịch cao nhất, lên đến 80-90%. Nếu trẻ không tiêm đủ mũi, khả năng miễn dịch càng giảm, thậm chí về 0”.
Vẫn còn khan hiếm vắc-xin dịch vụ
Cục Y tế Dự phòng cũng cho biết, vắc-xin nào cũng có tỷ lệ phản ứng nặng nhất định bởi tiêm vắc-xin là quá trình đưa kháng nguyên lạ vào cơ thể.
Do đó, không có loại vắc-xin nào đạt đến độ an toàn hoàn hảo 100%. Trong khi đó, việc tiêm chủng phòng chống dịch cho trẻ và cho cả cộng đồng là việc hết sức cần thiết, đặc biệt đối với quốc gia có khí hậu nhiệt đới, môi trường dễ bùng phát các dịch bệnh nguy hiểm.
Ông Đỗ Văn Đông - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược cho biết, vắc-xin 5 trong 1 (Quinvaxem và Pentaxim) và vắc-xin 6 trong 1 (Infanrix Hexa) đều có số đăng ký lưu hành tại Việt Nam còn hiệu lực.
Điều này có nghĩa là tất cả doanh nghiệp đủ điều kiện nhập khẩu vắc-xin đều có thể nhập khẩu các vắc-xin này với số lượng và số lần nhập khẩu không hạn chế mà không cần giấy phép nhập khẩu của Cục Quản lý Dược.
Tuy nhiên, nguồn cung vắc-xin 5 trong 1 và 6 trong 1 trong thời gian này thiếu ở Việt Nam. Nguyên nhân là do các nước sản xuất vắc-xin chỉ sản xuất theo đơn đặt hàng lớn, từ cách đây 2-3 năm, do đó không dư ra để bán theo nhu cầu đột biến của Việt Nam.
Do việc kinh doanh vắc-xin phục vụ tiêm chủng dịch vụ tuân theo quy luật cung - cầu của thị trường nên các đơn vị cung cấp vắc-xin đều muốn kinh doanh với số lượng càng nhiều càng tốt. Trường hợp phát hiện doanh nghiệp nào cố tình đầu cơ để trục lợi (nếu có), doanh nghiệp sẽ bị xử lý nghiêm.
Nhằm bảo vệ sức khỏe của trẻ và ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch trong cộng đồng, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo:
- Quyền lựa chọn tiêm loại vắc-xin nào cho trẻ thuộc về các bậc phụ huynh, tuy nhiên cần bảo đảm hiểu rõ về nguồn gốc và chất lượng của lô vắc-xin, cũng như kỹ thuật tiêm của người chịu trách nhiệm tiêm cho bé. Phụ huynh cần nắm rõ lịch tiêm của bé, bảo đảm tuân theo lịch tiêm chủng đã được Bộ Y tế quy định.
- Nếu liều vắc-xin 5 trong 1 nào bị bỏ lỡ hoặc tiêm muộn thì cần phải tiêm sớm ngay, không cần phải tiêm lại từ mũi đầu.
- Phụ huynh có nhu cầu tiêm cho con tốt nhất nên đến các trung tâm y tế, cơ sở tiêm chủng Bộ Y tế quy định để được tư vấn đầy đủ.
- Mọi thông tin chia sẻ trên mạng hoặc truyền miệng không rõ nguồn rất khó để xác định tính xác thực, có thể được tung tin thất thiệt vì mục đích trục lợi trong thời điểm “khát vắc-xin dịch vụ”. Vì thế, người dân nên theo dõi thông tin chính thức trên website Cục Y tế dự phòng và website Bộ Y tế tại địa chỉ: http://vncdc.gov.vn/ http://moh.gov.vn/
Mọi thắc mắc, nghi ngờ liên quan đến tiêm chủng, người dân có thể gọi trực tiếp tới số điện thoại đường dây nóng: 1900-9095.
