Để làm được điều này, rất cần ở mỗi cán bộ quản lý, giáo viên tình yêu trường lớp, yêu nghề, tâm huyết với trò. Qua đó, tạo môi trường giáo dục an toàn, tôn trọng, phát triển toàn diện học sinh, giúp hình thành hệ giá trị, nhân cách cho các em phù hợp với xã hội hiện đại.
Đổi thay từ người thầy
Những năm qua, tiết sinh hoạt lớp của cô Thái Thị Vũ Anh (Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, TP Vinh, Nghệ An) trở thành buổi trò chuyện cởi mở không khoảng cách với học sinh. Cô trò có thể trao đổi với nhau về tình bạn, tình yêu học trò, định hướng tương lai, nghề nghiệp yêu thích... Có được điều này là cả sự thay đổi, dám vượt lên chính mình của cô giáo trẻ.
Cô Vũ Anh vì mong muốn học sinh của mình đạt thành tích tốt trong học tập, rèn luyện đã từng ép bản thân nghiêm khắc, áp đặt với các em. “Với cách quản lý này, học sinh có thể làm theo cô giáo chủ nhiệm nhưng đằng sau lại âm thầm đối kháng. Qua thời gian, tôi cũng nhận ra sự cứng nhắc của mình và bắt đầu điều chỉnh, ứng xử với học sinh như “bạn với bạn”. Khi việc thực hiện nền nếp của lớp không tốt, tôi chỉ nhắc chung. Sau đó, gặp riêng từng em vi phạm để tìm hiểu lý do và giải quyết”, cô Vũ Anh nói.
Khi tiếp nhận khóa học sinh mới, cô tìm hiểu kỹ hoàn cảnh, nắm bắt sở thích, năng khiếu và nguyện vọng riêng của các em. Một lớp với 50 học sinh sẽ có 50 cá tính, thế mạnh, điểm yếu riêng. Các em có thể “cá biệt” nhưng không có nghĩa là “học sinh hư”. Và kể cả các bạn cá biệt cũng cần được tôn trọng, tiếp cận một cách phù hợp bởi đang ở lứa tuổi có nhiều bất ổn tâm sinh lý, dễ tổn thương, cần tâm sự, khích lệ nhiều hơn.
Thực tế học sinh ở thành phố, tại trường có bề dày truyền thống như Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, gặp không ít áp lực về thành tích học tập từ gia đình và bản thân các em. Giáo viên chủ nhiệm cần là người đồng hành cùng tham gia với các em trong mọi hoạt động. Sẵn sàng chia sẻ với các em những tâm sự không dám nói với bố mẹ. Để các em có được môi trường giáo dục yêu thương, an toàn ở trường, từ mỗi thầy cô.
Thầy Nguyễn Sỹ Bằng là người đặc biệt ở Trường THCS Tân Dân, huyện Nam Đàn, Nghệ An. Bởi ngoài là giáo viên Mỹ thuật, học sinh còn gắn bó với thầy ở công tác Tổng phụ trách Đội.
Với nhiều giáo viên, Tổng phụ trách chỉ là vai trò kiêm nhiệm trong một thời gian ngắn của sự nghiệp dạy học. Nhưng thầy Bằng đã gắn bó với công tác này hơn 10 năm, và “luôn suy nghĩ làm thế nào để sáng tạo, làm thế nào để hoạt động Đội của trường có điểm nhấn, cuốn hút học sinh tham gia”. Theo thầy Bằng, xuyên suốt các hoạt động bám vào “5 điều Bác Hồ dạy”. Nếu tất cả phong trào đi theo guồng này sẽ hình thành cho học sinh ý thức và thói quen tốt như biết xếp hàng, nhường nhịn, kỷ luật... Qua đó góp phần hình thành tư cách và phẩm chất học sinh.
Trường THCS Tân Dân – ngôi trường vùng nông thôn, còn khiêm tốn cả về quy mô và cơ sở vật chất. Nhưng nơi đây có câu lạc bộ hoạt động hiệu quả, phong trào dân ca, dân vũ sôi nổi. Ngôi trường này cũng đón rất nhiều giáo viên, đại diện các trường học khắp mọi miền đất nước đến thăm, tìm hiểu về hoạt động công tác Đội.
Cô Lê Thị Vinh, Hiệu trưởng Trường THCS Tân Dân cho biết: Vui vẻ, an toàn, tôn trọng, yêu thương, phát huy năng lực học trò… là quan điểm mà Trường THCS Tân Dân đang thực hiện, hướng đến xây dựng trường học hạnh phúc. Nhà trường phải là một “hệ sinh thái” mà ở đó tất cả thành viên đều được hạnh phúc (giáo viên, học sinh và phụ huynh)… Để thực sự có “trường học hạnh phúc”, đội ngũ cán bộ, giáo viên rất quan trọng. Trước hết phải yêu trò, yêu trường, yêu công việc của mình để góp phần kiến tạo môi trường học tập, giáo dục lành mạnh, thân thiện.
Để học sinh hạnh phúc khi đến trường
Bùi Thảo Nguyên, học sinh Trường THPT Nguyễn Sỹ Sách, huyện Thanh Chương, Nghệ An là chủ nhân duy nhất của điểm 10 môn Ngữ văn kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tỉnh Nghệ An năm 2020. Nữ sinh có thành tích ấn tượng này lại có xuất phát điểm không phải ở trường chuyên, lớp chọn, mà từ Trường THCS Thanh Yên - thuộc xã nông thôn nhiều khó khăn, vất vả. Thảo Nguyên chia sẻ: “Văn là môn học yêu thích nên em không mang áp lực phải đạt được thành tích, điểm số cao. Và điều may mắn, em luôn được thầy cô khích lệ, phát huy năng lực bản thân, nhưng không quá áp lực. Để đạt điểm cao môn Văn, em học kiến thức trên lớp, đọc nhiều sách, trau dồi vốn từ ngữ, học cách diễn đạt phong phú”.
Không chỉ giỏi văn, Thảo Nguyên còn học đều các môn và từng đạt học sinh giỏi cấp huyện ở 2 môn Hóa học, Sinh học. Dù có điểm tuyển sinh vào lớp 10 cao, nhưng Thảo Nguyên tiếp tục lựa chọn trường THPT gần nhà, cũng ở một vùng nông thôn. Bởi quan trọng nhất là môi trường học tập cho em cảm thấy thoải mái, vui vẻ, được quan tâm, phát huy năng lực của mình.
Thầy Bùi Xuân Trung – Hiệu trưởng Trường THCS Thanh Yên cho hay: Nhiều học sinh của trường đạt điểm cao, giành vị trí thủ khoa, á khoa vào cấp THPT. Kết quả đó trước hết đó là sự nỗ lực học tập của các em. Nhưng phía nhà trường luôn quán triệt giáo viên quan tâm, dõi theo sát sao học trò. Từ khi các em vào lớp 6, tìm kiếm, phát hiện thế mạnh để có biện pháp bồi dưỡng nâng cao hoặc phụ đạo mặt yếu kém. Ở vùng nông thôn, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, giáo dục không chỉ dạy kiến thức. Thầy cô còn phải có vai trò truyền cảm hứng, để các em biết đặt mục tiêu với việc học để đạt ước mơ cho tương lai.
Cùng quan điểm, thầy Phan Trọng Đông – Hiệu trưởng Trường THPT Diễn Châu 3 huyện Diễn Châu, Nghệ An chia sẻ: Nhà trường đã xây dựng tiêu chí trường học hạnh phúc phù hợp với đặc điểm học sinh và giáo viên. Trong đó, người thầy phải yêu trường, yêu lớp, yêu nghề, yêu học sinh mới có trách nhiệm và đam mê cống hiến. Cán bộ quản lý, giáo viên có thể luân chuyển, thay đổi vị trí công việc, nhưng giữ phẩm chất sư phạm, tâm huyết với nghề, với trò, thì đi tới đâu cũng có thể xây dựng được trường học hạnh phúc.
