UBND TP Hà Nội cần khẩn trương thu hồi đồng thời kiểm điểm, xử lý các cá nhân, tập thể liên quan.
Gây thất thoát ngân sách
Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa ban hành Kết luận số 1468 về thanh tra một số dự án đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn vay; việc chuyển đổi, chuyển nhượng nhà đất của cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước, nhà đất có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại TP Hà Nội (giai đoạn 2003 - 2016).
Theo kết luận, việc Hà Nội chuyển đổi một số cơ sở sản xuất ra khỏi nội thành là phù hợp quy hoạch và giúp bảo vệ môi trường, tăng quỹ đất cho hạ tầng xã hội, bảo đảm nguồn thu ngân sách.
Tuy nhiên, TTCP xác định công tác quản lý sử dụng đất và đầu tư xây dựng đối với một số dự án chuyển mục đích sử dụng đất có vị trí lợi thế kinh doanh tại Hà Nội có nhiều thiếu sót, vi phạm.
Cụ thể, việc triển khai thực hiện công tác di dời và chuyển mục đích sử dụng đất, UBND TP Hà Nội không có văn bản hướng dẫn và quy định cụ thể nên các doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước khi đưa vị trí đất vào hợp tác liên doanh đã xác định giá trị lợi thế thương mại chưa sát với thị trường.
Một số doanh nghiệp không tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư mà tự thỏa thuận theo hình thức hỗ trợ dẫn tới thu được số tiền thấp như Dự án số 1 Phùng Chí Kiên, 365A Minh Khai, 167 Thụy Khuê, 69 Vũ Trọng Phụng, Dự án 47 Nguyễn Tuân; 108 Nguyễn Trãi, 44 Yên Phụ, dự án tại 430 Cầu Am...
Theo TTCP, pháp luật không có quy định xác định lợi thế thương mại đối với giá trị quyền sử dụng đất cũng như việc đấu giá khi lựa chọn nhà đầu tư liên doanh, liên kết để chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện dự án. Đây là một trong những sơ hở chính sách gây thất thoát ngân sách Nhà nước trong quá trình chuyển mục đích sử dụng đất và thực hiện dự án đất ở những vị trí đắc địa.
Kết luận thanh tra cũng thể hiện, tại dự án Lô đất C3 thuộc Khu đô thị Trung Hòa Nhân Chính đã có hạ tầng được xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước nhưng năm 2009 UBND TP Hà Nội thu hồi và giao cho chủ đầu tư thực hiện dự án không qua hình thức đấu giá, vi phạm Luật Đất đai năm 2003 và Quyết định số 216 năm 2005 của Thủ tướng. Trách nhiệm các sai phạm trên thuộc UBND TP Hà Nội và các sở ngành liên quan.
Loạt dự án sai phạm
Cũng theo TTCP, từ năm 2011, Thủ tướng đã phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Sau đó, UBND TP Hà Nội đã ban hành kế hoạch triển khai tổ chức lập 68 đồ án bao gồm 35 đồ án quy hoạch phân khu và 33 đồ án quy hoạch chung.
Tuy nhiên, việc triển khai đồ án quy hoạch phân khu quá chậm, các đồ án quy hoạch phân khu đến năm 2015 mới được phê duyệt. Thời điểm thanh tra, vẫn còn 4 đồ án quy hoạch phân khu nội thành chưa được phê duyệt.
Kiểm tra 38 dự án, TTCP phát hiện hầu hết đã triển khai theo quy hoạch tổng mặt bằng và phương án kiến trúc sơ bộ nhưng công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng còn nhiều hạn chế, phải điều chỉnh nhiều lần.
Ngoài ra, có 20/38 dự án vi phạm quy hoạch xây dựng, quản lý đầu tư trong đó có 5 dự án không phù hợp về số tầng, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất, tầng hầm, tầng kỹ thuật, nâng chiều cao tầng nhà. Các dự án sai phạm có thể kể đến như số 44 Yên Phụ, dự án tại lô đất 2.6-NO và lô 3.7CC đường Lê Văn Lương, dự án Sakura Tower 47 Vũ Trọng Phụng, dự án tại 31 Láng Hạ…
Theo TTCP, Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội vi phạm khi chấp thuận phương án kiến trúc không tuân thủ quy định của pháp luật; cho 10 dự án có thêm các tầng kỹ thuật không đúng quy hoạch đã được phê duyệt.
Thực tế, một số chủ đầu tư dự án không sử dụng vào công năng kỹ thuật mà chủ yếu xây dựng để sử dụng vào mục đích kinh doanh làm văn phòng, dịch vụ thương mại và dịch vụ công cộng cho thuê.
Việc này chưa được UBND TP Hà Nội và các cơ quan chức năng xác định giá thu tiền sử dụng đất, dẫn đến nhiều chủ đầu tư được hưởng lợi nhưng ngân sách thất thu. Ngoài ra, có 11 dự án xây dựng công trình tầng hầm vượt chỉ giới xây dựng, vi phạm quy định của Chính phủ về quản lý không gian xây dựng ngầm đô thị.
Sở Quy hoạch - Kiến trúc còn chấp thuận điều chỉnh tổng mặt bằng và phương án kiến trúc đối với Dự án Phát triển nhà Phong Phú - Daewon Thủ Đức tại 378 - Minh Khai dù không phù hợp quy hoạch, làm giảm diện tích đất cây xanh từ 7.600 m2 xuống còn 2.573 m2. TTCP cho rằng, đây là dự án nhóm A, công trình cấp I nhưng UBND quận Hai Bà Trưng cấp Giấy phép xây dựng là không đúng thẩm quyền.
Loạt sai phạm tài chính
Kết luận cũng thể hiện, trong số 38 dự án được thanh tra có 4 dự án chậm đưa đất vào sử dụng nhưng chỉ có dự án 47 Nguyễn Tuân được xác định tiền chậm tiến độ trị giá 13 tỷ đồng.
Các dự án không bị xác định tiền chậm tiến độ gồm 31 Láng Hạ, Dự án tại 108 Nguyễn Trãi và dự án tại đường Ngụy Như Kon Tum do Tổng Công ty Thành An (Binh đoàn 11 - Bộ Quốc phòng) làm chủ đầu tư. Việc này gây thất thu ngân sách, vi phạm Nghị định số 135 năm 2016 của Chính phủ.
Ngoài ra, việc tính, phê duyệt giá tiền sử dụng đất phải nộp của dự án chuyển mục đích sử dụng đất cũng bị xác định sai phạm khi không căn cứ quy định của Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Chính quyền Hà Nội đã giảm trừ cả chi phí dự phòng, lãi tiền vay ngân hàng, chi phí kiểm định và chứng nhận phù hợp chất lượng công trình... dẫn đến chủ đầu tư được hưởng lợi về kinh tế, trong khi ngân sách Nhà nước bị thất thu số tiền lớn. Đoàn thanh tra tạm tính đối với 30/38 dự án số tiền hơn 1.480 tỷ đồng.
Ngoài ra, chủ đầu tư Dự án Trung tâm thương mại, văn phòng, căn hộ để bán và cho thuê tại 302 Cầu Giấy cũng bị xác định chuyển một phần diện tích từ đất thuê trả tiền hàng năm sang giao đất có thu khi chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép nên cần bổ sung hơn 403 tỷ đồng.
Trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính từ đất, TTCP kết luận tại Hà Nội có 8 dự án còn nợ đọng tiền sử dụng đất, thuê đất và chậm nộp với tổng số tiền hơn 1.951 tỷ đồng. Quá trình thanh tra, một số chủ đầu tư đã nộp hơn 1.106 tỷ đồng nên hiện còn nợ đọng hơn 844 tỷ đồng.
Các dự án còn nợ có địa chỉ tại 44 Yên Phụ, 201 Minh Khai, 89 Thịnh Liệt, 31 Láng Hạ, 47 Nguyễn Tuân, Km9 Ngọc Hồi cùng 2 dự án tại Ngụy Như Kon Tum của Công ty Vật tư vận tải Xi măng và của Binh đoàn 11.
Tổng cộng, sai phạm về tài chính ở các dự án chuyển mục đích sử dụng lên tới 3.974 tỷ đồng. TTCP kiến nghị Thủ tướng giao UBND TP Hà Nội đôn đốc các chủ đầu tư nộp tiền nợ đọng, tiền thuế về ngân sách, có biện pháp xử lý các đối tượng không chấp hành.
Các tầng kỹ thuật tòa chung cư bị chuyển sang mục đích kinh doanh phải bị xác định lại tiền sử dụng đất để nộp bổ sung.
TP Hà Nội cũng cần tính tiền sử dụng đất trong thời gian chậm tiến độ của 3 dự án tại 31 Láng Hạ, 108 Nguyễn Trãi và dự án tại Ngụy Như Kon Tum của Binh đoàn 11. Bộ Tài nguyên và Môi trường cần chủ trì thu hồi hơn 1.480 tỷ đồng được giảm trừ không đúng quy định.
Cũng theo TTCP, UBND TP Hà Nội phải tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân qua các thời kỳ tại chính ủy ban cũng như các sở ngành, quận huyện có liên quan sai phạm. Căn cứ kết quả kiểm điểm, Chủ tịch UBND TP Hà Nội có biện pháp xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị các cơ quan khác xử lý.
