+ Thưa GS Đinh Quang Báo, theo dõi điểm đầu vào của ngành sư phạm trong thời gian gần đây cho thấy không cao như nhiều ngành nghề khác. Điều đó khiến dư luận lo lắng về chất lượng giáo viên trong tương lai. Ông có thể cho biết yếu tố đầu vào có ý nghĩa quyết định ra sao?
Bất kỳ một quá trình làm ra sản phẩm nào thì yếu tố đầu vào đều ảnh hưởng tới yếu tố đầu ra. Đầu vào tốt thì mới gia công được sản phẩm đầu ra tốt. Trong quá trình đào tạo giáo viên, có nhiều yếu tố để quyết định chất lượng trong đó yếu tố tuyển sinh đầu vào là rất quan trọng. Yếu tố này chiếm số lớn nhất trong các yếu tố đầu vào quyết định chất lượng đầu ra.
+ Nhiều ý kiến cho rằng, điểm đầu vào của sinh viên trường sư phạm không cao nhưng sau quá trình đào tạo khi ra trường vẫn có thể trở thành giáo viên giỏi?
Xác xuất tin cậy đối với những trường hợp như vậy có nhưng rất thấp. Cũng có thể có một số sinh viên có điểm đầu vào cao tuy không ở tốp đầu nhưng khi ra trường chất lượng tốt bởi khi học ở bậc THPT các em có hoàn cảnh khó khăn không được tiếp cận với các điều kiện học tập tốt hơn nhưng khi vào học đại học, các em được tiếp cận nhiều với những điều kiện học tập tốt và với năng lực nhận thức tốt sẽ phát huy được để có kết quả cao. Như vậy, những sinh viên có tư chất trí tuệ tốt, hứng thú với nghề sư phạm sẽ là đầu vào lí tưởng cho sư phạm.
Trường ĐHSP HN từng có một thống kê: Tỉ lệ sinh viên nông thôn cao hơn sinh viên thành thị; Điểm đầu vào tốp đầuthường rất ít rơi vào số sinh viên ở nông thôn mà là sinh viên thành thị, tuy nhiên đầu ra có kết quả học tập tốt, đặc biệt thủ khoa tốt nghiệp lại phần lớn là sinh viên nông thôn. Điều đó cho thấy kết quả điểm thi đầu vào phải phản ánh được năng lực nhận thức thì điểm đầu vào là rất quyết định để trở thành sinh viên tốt.
+ Theo GS, các trường Sư phạm hiện nay nên giải bài toán chất lượng ra sao để đáp ứng được yêu cầu của giáo dục hiện đại và đổi mới?
Tôi cho rằng, chất lượng được cấu thành bởi đồng bộ nhiều yếu tố, trong đó yếu tố đầu vào là rất quan trọng như đã nói trên. Như vậy cần có một chuẩn đầu vào riêng ở mức cao cho sư phạm để khi nhận “nguyên liệu” ấy mới có thể đào tạo cho ra trường một đội ngũ giáo viên tốt. Cũng chính bởi vậy, sàn chuẩn vào các trường Sư phạm cần phải nghiên cứu kĩ lưỡng. Trong hoàn cảnh ít học sinh giỏi vào sư phạm thì chúng ta vẫn nên lấy học sinh từ tốp khá trở lên (Ít nhất học sinh phổ thông phải có học lực từ khá trở lên. Điểm thi trung bình mỗi môn phải từ 6-7 điểm. Và tổng điểm phải từ 18-20 điểm thì mới chấp nhận được) khi có điều kiện sẽ tuyển những học sinh thuộc tốp đầu của THPT.
Kinh nghiệm từ một số nước tuyển sinh ngành sư phạm chất lượng như: Singapore, Nhật Bản, HànQuốc, Phần Lan lấy từ 15% đến 30 top đầu (Lấy học sinh tốt nhất). Triết lý chung của nhiều nước trên thế giới là: Chỉ có đầu vào tốt mới có giáo viên tốt. Giáo viên tốt thì mới có chất lượng giáo dục tốt. Và trên thực tế đã nhiều nước khẳng định thành công của giáo dục, chất lượng của giáo dục quyết định bởi yếu tố giáo viên.
+ GS có cho rằng, việc quan trọng của các trường Sư phạm hiện nay cần làm ngay là giải bài toán chất lượng đào tạo thay cho số lượng đào tạo?
Điểm đầu vào thấp nhất thiết không đào tạo. Thời điểm này các trườngcó thể làm điều đó bởi giáo viên hiện nay không thiếu về mặt số lượng như những năm 60, 70. Giờ đây không phải là lúc các trường phải chạy theo số lượng đào tạo mà thay vào đó là chất lượng đào tạo.
Mặt khác hiện nay không phải trường Sư phạm nào điểm đầu vào cũng thấp. Điều đó chứng tỏ, uy tín chất lượng của các trường này vẫn có một sức hút nhất định để có thể lấy được những học sinh có đầu vào đảm bảo.
Về phía Bộ GD&ĐTcần đưa ra được điểm chuẩn cho các trường Sư phạm, làm sao để có thể lấy được học sinh có điểm đầu vào khá trở lên.
+ Theo GS, ngành Sư phạm cần có chính sách thu hút hấp dẫn nào để thí sinh quyết định lựa chọn Sư phạm là trường học, ngành học sau khi rời ghế THPT?
Điểm đầu vào các trường sư phạm từ trước đến nay nói chung không thuộc diện top đầu bảng. Ngay cả những năm khó khăn thiếu giáo viên nhất thì nghề sư phạm cũng chưa bao giờ là nghề “hot”. Nhưng những năm từ 1996 - 2007 đầu vào sư phạm có sự bứt phá hơn về điểm đầu vào bởi do tác động của việc miễn học phí, tỷ lệ học bổng tăng lên nên học sinh đã đổ dồn vào nghề sư phạm. Có thời điểm, để đỗ vào khoa Toán (trường ĐHPSP) sinh viên phải đạt được 27 điểm, khoa văn 25 điểm và tối thiểu học sinh phải đạt 7 điểm mỗi môn mới đỗ vào sư phạm. Lúc đó sinh viên sư phạm ra trường cũng dễ dàng tìm việc làm chứ không “ế ẩm” như hiện tại. Như vậy, với điểm đầu vào cao nhưng vẫn thu hút được học sinh thì đây không phải là sự ngẫu nhiên mà chắc chắn có được bởi tác động của chính sách hấp dẫn với sư phạm.
Chính vì vậy, vào thời điểm hiện nay có 2 yếu tố quan trọng để có thể thu hút học sinh thi vào ngành Sư phạm đó là: Ra trường có có việc làm ngay và lương cao. Tuy nhiên trong thời điểm này khi nhà nước còn khó khănvề kinh phí chưa thực hiện được cả hai vấn đề trên cùng lúc thì chí ít cũngphải có chính sách đảmbảo sinh viên ra trường có việc làm đúng nghề ngay. Như vậy chúng ta sẽ lấy được học sinh từ khá trở lên. Nếu không có những yếu tố thu hút hấp dẫn thì sẽ khó thu hút được nhân tài đến với ngành Sư phạm.
Sắp tới đây, nhu cầu đào tạo giáo viên không quá nhiều, trong khi đó nhiều trường Sư phạm vẫn thu hút được học sinh có điểm đầu vào cao thì chúng ta nên tái cấu trúc lại hệ thống trường Sư phạm. Chỉ nên để một số trung tâm đào tạo lớn có chất lượng, với chính sách đủ hấp dẫn đểtuyển sinh được những sinh viên điểm đầu vào cao thì chắc chắn đội ngũ giáo viên trong tương lai sẽ có chất lượng tốt. Đội ngũ giáo viên hiện tại cũng sẽ được đi vào guồng bồi dưỡng theo cách mới cũng sẽ tốt.
+ Cảm ơn GS. Đinh Quang Báo!
