Trước đó, cuối tháng 11, bà Nguyễn Thị Huỳnh Mai, Chánh Văn phòng Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, cho biết, năm 2020 ở thành phố có 597 nhân viên y tế xin nghỉ việc; 10 tháng đầu năm nay có thêm 968 trường hợp nữa. Số nhân viên xin nghỉ việc tăng nhẹ ở khu vực điều dưỡng, bác sĩ và một số ở trạm y tế; nguyên nhân chủ yếu là do hoàn cảnh gia đình, yếu tố cá nhân…
“Hoàn cảnh gia đình” hay “yếu tố cá nhân” có lẽ chỉ là cách nói giảm, nói tránh. Tại kỳ họp của Hội đồng nhân dân TP Hồ Chí Minh ngày 8/12 vừa qua, Giám đốc Sở Y tế Tăng Chí Thượng cho biết, nhân viên y tế kiệt sức, gần 8 tháng chưa được nghỉ ngơi ngày nào nhưng nhận được mức thu nhập quá thấp - đây là lý do khiến nhiều nhân viên y tế nghỉ việc.
Tại TP Hồ Chí Minh, tỷ lệ nhân viên y tế tuyến xã trên 10 nghìn dân chỉ đạt 2,31 - thấp hơn rất nhiều so với cả nước và Hà Nội, tương ứng là 7,42 và 6,06. Tình trạng thiếu nhân viên y tế cơ sở tồn tại từ lâu tại TP Hồ Chí Minh do dân cư đông.
Bối cảnh dịch bệnh càng làm trầm trọng hơn sự quá tải. Việc gì cũng đến tay nhân viên y tế cơ sở - từ điều tra dịch tễ, xét nghiệm, làm giấy tờ phong tỏa cách ly, sát khuẩn, tiêm phòng, phát thuốc, theo dõi điều trị…
Ở hầu hết xã phường trên địa bàn thành phố, nhân viên y tế cơ sở phải chia thành nhiều ca trực làm việc triền miên; một người cùng lúc phải đảm nhận nhiều vị trí công việc; đi sớm về khuya, không ngày nghỉ…
Lương của một bác sĩ ở trạm y tế khoảng dăm bảy triệu đồng; lương điều dưỡng, y sĩ thấp hơn. Không chỉ vậy, cánh cửa nâng cao tay nghề của họ rất hẹp. Bởi, theo quy định của Bộ Y tế, y sĩ muốn học chuyên tu lên bác sĩ thì phải có chứng chỉ hành nghề y sĩ.
Nhưng, cũng theo quy định thì phải làm ở bệnh viện, có giường bệnh mới được cấp chứng chỉ hành nghề nên các y sĩ tốt nghiệp khóa đào tạo sau năm 2012 đều không được cấp chứng chỉ này.
Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đang xây dựng tờ trình về các cơ chế, chính sách đặc thù để giữ chân cán bộ và nâng cao năng lực y tế cơ sở như: Hỗ trợ thu nhập, đề xuất điều chỉnh biên chế ở trạm dựa trên quy mô dân số chứ không theo địa giới hành chính vì có những phường xã rất đông dân, nếu 5 - 10 nhân viên theo quy định sẽ không thể đáp ứng. Thành phố cũng kiến nghị bác sĩ mới tốt nghiệp thay vì tới thực hành 18 tháng ở bệnh viện sẽ làm việc tại trạm y tế 12 tháng, được hỗ trợ với mức 1,5 lần lương tối thiểu.
Những đề xuất này rất thực tế, cần sớm được thông qua để nhanh chóng củng cố và phát huy hiệu quả mạng lưới y tế cơ sở. Tuy vậy, đây là vấn đề địa phương không thể tự mình thay đổi được mà cần các ngành, các cấp từ Trung ương đến địa phương ủng hộ về quy trình, thủ tục, tài chính, cơ chế...
Hơn nữa, cần phải có chính sách ở tầm Chính phủ để áp dụng thống nhất trên toàn quốc mới giúp nâng cao năng lực y tế cơ sở; tránh tình trạng dịch bệnh thì tăng tuyển dụng, đãi ngộ, hết dịch lại cắt giảm biên chế… Đây chính là bài toán cấp bách lãnh đạo Chính phủ đặt ra và Bộ trưởng Bộ Y tế phải sớm có lời giải!
