Giáo sư nổi tiếng thế giới chia sẻ với HSSV Việt Nam về 'học cách học'

Đây là một hoạt động nằm trong chuỗi các bài giảng đại chúng do Trường ĐH VinUni tổ chức miễn phí. Không chỉ sinh viên trong trường mà bất kỳ học sinh, sinh viên, nhà giáo dục, phụ huynh,… nào quan tâm cũng có thể tham gia (trực tiếp hoặc trực tuyến).

Các bài giảng đại chúng này có chủ đề đa dạng, được dẫn dắt bởi những nhà giáo dục, chuyên gia, học giả nổi tiếng trên toàn cầu, với mục tiêu trở thành một “kênh học liệu mở”, mang đến những thông tin, nội dung hữu ích, lan tỏa tri thức đến cộng đồng.

Bài giảng “học cách học” của GS. Barbara Oakley đề cập đến cách não bộ hoạt động và tiếp thu kiến thức; phương pháp giúp học sinh học nhanh, nhớ lâu, ứng dụng kiến thức sâu rộng với thời gian và công sức bỏ ra ít nhất có thể. Bài giảng rất hấp dẫn bởi các vấn đề hóc búa, phức tạp được GS. Barbara Oakley giải thích bằng những cách hết sức thú vị, đơn giản, sinh động.

Bài giảng thu hút đông đảo học sinh, sinh viên, giáo viên, giảng viên, các nhà làm giáo dục tham gia.

Đặt câu hỏi “Bạn thường xuyên sử dụng kỹ thuật nào trong quá trình học tập?”, GS. Barbara Oakley đưa ra 4 phương án trả lời: Đọc đi đọc lại; nhấn mạnh bằng bút dạ quang hoặc gạch chân; thực hành truy xuất (gợi nhớ) và tạo bản đồ khái niệm (mind-map).

Người ta tưởng rằng, việc tạo bản đồ khái niệm là cách tốt nhất, nhưng khi nghiên cứu, GS. Barbara Oakley cho biết thực hành gợi nhớ mới chính là cách tốt nhất, hữu hiệu nhất trong học tập. Việc thực hành đi thực hành lại giúp chúng ta gợi nhớ lại từ chính trí não của mình, giúp tăng cường các kết nối học tập, tạo ra một cách “học sâu”, hiệu quả hơn nhiều. Do đó, giáo viên cần khích lệ quá trình thực hành, gợi nhớ từ trí não của học sinh; có thể bằng cách đặt nhiều câu hỏi để học sinh ôn lại bài bằng trí nhớ chứ không phải là mở sách ra xem.

Khẳng định vai trò quan trọng của việc học chủ động, GS. Barbara Oakley cho rằng, chúng ta chính là người “giáo viên” quan trọng của chính mình. Học từ một giáo viên giỏi và chủ động học tập với những gì mình có thể chủ động là bí quyết để chúng ta có thể học tập thành công.

Sinh viên nghe bài giảng "học cách học" được trình bày bởi GS. Barbara Oakley.

Trong quá trình học, GS. Barbara Oakley lưu ý đừng học “nhồi nhét”, nghĩa là trì hoãn đến phút chót mới học. Các cơ cấu học tập tốt như những bức tường gạch vững chắc, chúng phải triển từng chút và trở nên vững chắc hơn theo thời gian. Ví dụ, nếu có 5 tiếng để học một vấn đề thì hãy chia nhỏ mỗi tiếng 1 ngày để học sẽ tốt hơn học dồn trong 5 tiếng 1 ngày. Chính giấc ngủ cung cấp “vữa” giúp bức tường kiến thức vững chắc hơn.

Việc chúng ta cố gắng quá mức đôi khi lại trở thành vấn đề. Cho biết điều này, theo GS. Barbara Oakley, đôi khi chúng ta cần mất tập trung để có thể suy nghĩ mạch lạc hơn. Các nhà thần kinh học khám phá ra não bộ hoạt động theo hai cách khác nhau: Chế độ tập trung và chế độ phân tán. Cả hai chế độ này đều quan trọng giúp chúng ta học tập. Cần thay đổi luân phiên hai chế độ này để học tập hiệu quả.

Chỉ dẫn sơ bộ là, nếu thấy bí sau ít nhất 10 đến 15 phút tập trung (có thể là 3-5 phút nếu còn nhỏ) thì có lẽ đó là lúc nên giải lao. Khi giải lao, cần chắn nó đủ lâu để tâm trí hoàn toàn không nghĩ tới dữ kiện nữa. Thời gian nghỉ giải lao bao lâu phụ thuộc vào bạn và khối lượng bài vở cần hoàn thành hôm đó. Khoảng thời gian phù hợp là 5 hoặc 10 phút.

Học sinh, sinh viên xin GS. Barbara Oakley chữ ký cho cuốn sách "Learning how to learn" trong đó GS. Barbara Oakley là một đồng tác giả.

Một vấn đề người học cũng thường gặp phải là trì hoãn. Để khắc phục điều này, GS. Barbara Oakley nhắc đến kỹ thuật Pomodoro - phương pháp giúp những người có tính trì hoãn của Francesco Cirillo. Kỹ thuật này hoạt động như sau:

Tắt mọi thứ gây xao nhãng, có thể là điện thoại, tivi, âm nhạc... - bất cứ thứ gì cản trở sự tập trung của bạn. Tìm một nơi yên tĩnh, không bị làm phiền để làm việc. Nếu có điều kiện, hãy cân nhắc mua một tai nghe chặn tiếng ồn… Đặt hẹn giờ mỗi 25 phút. Bắt tay tập trung cao nhất có thể vào nhiệm vụ. Sau 25 phút, hãy tự thưởng cho bản thân. Lưu ý, đừng đổi qua đổi lại giữa các nhiệm vụ khi thực hiện Pomodoro. Hãy chọn một nhiệm vụ và thực hiện cho đến khi chuông reo.

Trong bài giảng, nhiều nội dung khác được GS. Barbara Oakley chia sẻ giúp huấn luyện não bộ và phương pháp học tập hiệu quả hơn.