Tế bào ung thư "rất khôn"
Có vô số các quan niệm về người bệnh được chẩn đoán ung thư nên ăn gì, không nên ăn gì. Thông tin sai lệch và không chính xác có thể khiến mọi người bối rối và sợ hãi.
Tình trạng phổ biến ở đa số bệnh nhân ung thư hiện nay chính là suy kiệt cơ thể. Đây có thể là phản ứng phụ của quá trình điều trị hoặc do tâm lý chán nản, lo lắng của người bệnh nhưng phần nhiều là do chính khối u gây ra.
Hiện nay nhiều bệnh nhân ung thư vẫn còn suy nghĩ ăn kiêng các loại thực phẩm giàu đạm như thịt các động vật 4 chân, trứng vịt lộn, đường sữa, chỉ ăn các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật hoặc các loại nước ép trái cây.
Ví dụ như trường hợp chị Bùi Thị M. 34 tuổi, một giáo viên ở Hà Nội không may mắc ung thư vú. Quá trình điều trị ung thư vú, chị M. không dám ăn gì mà chỉ uống các loại nước ép trái cây, củ quả.
Tuy nhiên, sau 7 liệu trình điều trị hóa chất, nữ bệnh nhân này kiệt quệ sức khỏe vì không đủ sức để vào tiếp hóa chất. Lúc này, chị M. mới cho biết chị không dám ăn uống nhiều mà chỉ uống nước ép để trừ bữa.
Theo GS Trần Văn Thuấn, các tế bào ung thư rất tham ăn nhưng cũng rất "khôn". Chúng có thể thay đổi cách chuyển hóa và sử dụng các chất tùy thuộc chế độ ăn uống của người bệnh.
Tế bào ung thư háo đường, người bệnh nghĩ rằng mình sẽ không ăn đường để nó chết và khi đó các tế bào ung thư có thể thay đổi và sử dụng chất béo hoặc protein làm năng lượng cho chúng chứ chúng không phải tự chết như ta vẫn nghĩ.
GS Thuấn cho biết theo ước tính khoảng 40% người bệnh ung thư có dấu hiệu suy dinh dưỡng trong quá trình điều trị, dẫn đến mệt mỏi, sụt cân, tiêu tổ chức mỡ, teo cơ, gầy mòn. Khoảng 30% người bệnh ung thư tử vong vì các biến chứng của suy mòn hơn là vì bệnh nguyên phát.
Do vậy, việc ăn kiêng thiếu khoa học hoặc nhịn ăn để khối u phát triển chậm lại hay chết đi là một quan niệm rất sai lầm, gây nguy hiểm và khiến người bệnh suy kiệt hơn.
Người bệnh duy trì chế độ dinh dưỡng tốt là đảm bảo cơ thể đủ năng lượng chống đỡ lại bệnh tật và các tác dụng phụ trong quá trình điều trị.
Ăn như thế nào cho đúng?
Theo giáo sư Thuấn, chế độ dinh dưỡng hợp lý cho người bệnh ung thư là sử dụng đa dạng nhiều loại thực phẩm, chia thành nhiều bữa trong ngày, đảm bảo cân bằng 4 nhóm chất: tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và muối khoáng.
Nên ăn nhiều hơn thực phẩm có nguồn gốc thực vật, hạn chế đồ hộp, đường và chất béo, tránh ăn quá nhiều do có thể dẫn đến rối loạn chuyển hóa và thừa cân, béo phì.
Tuy nhiên, chế độ dinh dưỡng khác nhau đối với từng người bệnh cụ thể. Các bác sĩ chuyên khoa sẽ căn cứ vào dữ liệu lâm sàng, cận lâm sàng, đánh giá tình trạng và nhu cầu dinh dưỡng trong quá trình điều trị của người bệnh để đưa ra lời khuyên hữu ích về chế độ ăn cũng như quyết định can thiệp dinh dưỡng phù hợp.
Thực hành dinh dưỡng hợp lý là yếu tố quan trọng kìm hãm sự phát triển của ung thư, tăng cường hiệu quả điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Người bệnh cần thực hiện ăn uống như cân bằng chế độ ăn 50% là rau xanh và trái cây.
Các loại rau xanh, trái cây nên ăn theo mùa và không cần kiêng hay chỉ ăn một loại rau nào. Ngoài ra, 25% chất đạm không mỡ, 25% ngũ cốc nguyên hạt là các loại hạt như ngô, gạo, kê, lúa mì, lúa mạch. Hạn chế ngũ cốc đã chế biến tinh.
Chế độ ăn thực vật màu cầu vồng tức là chế độ ăn nhiều rau quả với các màu sắc khác nhau giúp cơ thể thu nhận được tối đa các hoạt chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng các loại thực phẩm màu đỏ như cà chua, củ cải… cung cấp lycopene - được cho là làm giảm một số loại ung thư nhất định.
Các loại thực phẩm xanh và tím như quả việt quất, cà tím và nho tím có tác dụng tích cực đối với sự lão hóa cũng như cải thiện trí nhớ của bạn.
Các loại thực phẩm giàu màu xanh như bơ, măng tây và rau bina có chất dinh dưỡng giúp duy trì thị lực mắt khỏe mạnh. Các loại quả và rau quả màu sắc rực rỡ cũng giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn.
Chất đạm giúp nâng cao sức đề kháng và miễn dịch, phòng mất cơ và sút cân, chất đạm ưu tiên các loại đạm có nguồn gốc từ trứng, thịt nạc, cá, đậu, các loại hạt.
Chia nhỏ 6 - 8 bữa một ngày, việc chia nhỏ bữa trong ngày giúp hạn chế các triệu chứng buồn nôn, chán ăn, tăng cường hấp thu và giúp chuyển hóa tốt hơn trong cơ thể.
