Phát biểu tại diễn đàn, GS.TSKH Nguyễn Đình Công - Phó Chủ tịch VAST cho biết, Việt Nam là một trong 10 quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất của thiên tai và biến đổi khí hậu đã thúc đẩy các hiện tượng cực đoan đang diễn ra ngày càng khốc liệt hơn.
Trong 20 năm qua, mỗi năm trung bình thiên tai làm trên 400 người chết và mất tích, thiệt hại vật chất khoảng 1 - 1,5% GDP và ảnh hưởng đến môi trường, điều kiện sống cũng như các hoạt động kinh tế - xã hội, đồng thời tác động lớn đến sự phát triển bền vững của đất nước. Trong những năm tới, Việt Nam có nhiều cơ hội đối mặt với rủi ro thiên tai, thiệt hại dự báo chiếm 2,7% GDP và 39 triệu người Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng.
VAST được Chính phủ giao trách nhiệm chủ trì hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quan trắc, đánh giá, xác định cấp độ rủi ro thiên tai, báo tin động đất, dự báo, cảnh báo sóng thần trong Luật Phòng chống thiên tai năm 2013 cũng như trong các Quyết định của Chính phủ về phòng chống thiên tai như Quyết định số 705/QĐ-TTg ngày 7/6/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc “Phê duyệt chương trình cập nhật phân vùng rủi ro thiên tai, lập bản đồ cảnh báo thiên tai, đặc biệt là các thiên tai liên quan đến bão, nước dâng do bão, lũ, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán, xâm nhập mặn”…
Từ các nghiên cứu cơ bản về thực trạng, nguyên nhân xuất hiện thiên tai dựa trên số liệu của hệ thống quan địa chất, địa vật lý, địa lý mà kết quả ngoài việc được Chính phủ giao phát báo về lĩnh vực báo tin động đất, dự báo, cảnh báo sóng thần… còn là hệ thống dữ liệu thiên tai thể hiện trên phân bố không gian, thời gian… các loại hình thiên tai như bão, lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn, sạt lở bờ sông, bờ biển…
Việc áp dụng các công nghệ tiên tiến trên thế giới như công nghệ thông tin, công nghệ vũ trụ… trong công tác dự báo, cảnh báo các loại hình thiên tai đã được thực hiện thông qua các mô hình số dự báo lũ, hạn, mặn, cảnh báo bão, trượt lở, lũ quét… (Cơ học, Địa lý, Địa chất), hệ thống giám sát cảnh báo thiên tai từ vệ tinh, hệ thống giám sát thiên tai bằng các máy đo tại chỗ được xử lý qua hệ thống IoT, Big Data… (Toán, Vật lý, TT Vũ trụ Việt Nam, Công nghệ vũ trụ…) để người dùng dễ dàng cập nhật với mục tiêu phòng tránh. Bên cạnh đó đã có rất nhiều các nghiên cứu về công nghệ nhằm phòng chống thiên tai như hệ thống kè chống sạt lở (Cơ học, TT Phát triển Công nghệ cao…).
GS.TSKH Nguyễn Đình Công nêu rõ, ứng phó với thiên tai là một nhiệm vụ khó khăn, phức tạp và phải triển khai trên quy mô lớn, nên đòi hỏi phải có sự nghiên cứu toàn diện một cách khoa học các điều kiện khách quan của Việt Nam và học hỏi vận dụng kinh nghiệm của thế giới. Diễn đàn được Viện Hàn lâm tổ chức với tư cách là đơn vị nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ hàng đầu của cả nước, là cơ quan thuộc Chính phủ và nhận nhiệm vụ trước Chính phủ tổ chức các diễn đàn khoa học theo các chủ đề thời sự, các vấn đề lớn có ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước và nhận được sự quan tâm của cộng đồng.
