Tuy không phải bệnh mới, bệnh nặng nhưng việc cùng lúc có quá nhiều người mắc, bệnh viện quá tải cũng làm tăng khả năng lây lan chéo khi bệnh viện, gia đình trở thành ổ dịch.
Số mắc tiếp tục tăng
Theo thống kê của Bộ Y tế, trong 7 tháng đầu năm, cả nước ghi nhận 49.049 ca mắc sốt xuất huyết, 17 trường hợp tử vong. Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhận định: Số trường hợp mắc có xu hướng tăng và có nguy cơ lan rộng tập trung tại một số tỉnh, thành phố tại khu vực phía Nam (chiếm 57,9%), tiếp đó là khu vực miền Trung (chiếm 25,8%); riêng khu vực Tây Nguyên chiếm 15,1%, đặc biệt số mắc khu vực tăng cao so cùng kỳ năm 2015.
Cũng theo Bộ trưởng Bộ Y tế, không chỉ ở Việt Nam mà tại nhiều nước trên thế giới, sốt xuất huyết đang có diễn biến phức tạp. Số liệu của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy, dịch đang bùng phát tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Philippines là điển hình, 6 tháng đầu năm, nước này đã ghi nhận 52.177 trường hợp, trong đó có 207 trường hợp tử vong, số mắc tăng 41% so với cùng kỳ 2015, tỷ lệ mắc/100.000 dân là 51/100.000 dân, tỷ lệ chết/mắc là 0,40%. Malaysia từ đầu năm đến nay ghi nhận 59.294 trường hợp mắc, 134 trường hợp tử vong, tỷ lệ là 193/100.000 dân, tỷ lệ chết/mắc là 0,23%. Tại Singapore, số mắc sốt xuất huyết tăng liên tục trong những tuần gần đây, tính đến đầu tháng 7, quốc gia này ghi nhận 7.891 trường hợp mắc, không có tử vong, tỷ lệ mắc/100.000 dân là 155/100.000 dân.
Ở nước ta, bệnh sốt xuất huyết lưu hành ở hầu hết các tỉnh thành và thường tăng cao vào các tháng mùa mưa. Tại 48 địa phương có dịch, Khánh Hòa, Bình Định, Phú Yên, Đà Nẵng, Đồng Tháp, Hồ Chí Minh, Bình Phước, Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Nông là nơi tập trung nhiều bệnh nhân.
Nguy cơ lan rộng
Theo Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) Trần Đắc Phu, vào thời điểm này năm trước, dịch bắt đầu gia tăng, đạt đến đỉnh vào những tháng cuối năm 2015 sau đó giảm dần và đuôi dịch tiếp tục kéo dài sang những tháng đầu năm 2016. Năm 2016, hiện tượng El Nino xảy ra tại Việt Nam làm tăng nhiệt độ trung bình của môi trường là điều kiện cho muỗi phát sinh phát triển. El Nino gây hạn hán trên diện rộng làm cho các hộ gia đình tăng việc trữ nước tại các dụng cụ chứa nước tạo thuận lợi cho muỗi đẻ trứng.
Lâu nay, khu vực Tây Nguyên không phải vùng lưu hành sốt xuất huyết phổ biến trong những năm qua nên miễn dịch đối với sốt xuất huyết của quần thể ở mức thấp nên khi xuất hiện dịch thì sẽ lây lan và bùng phát nhanh. Người dân trong khu vực phần lớn là người dân tộc ít người, dân trí còn thấp, chưa chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống dịch. Qua kiểm tra thực tế tại khu vực này, rất nhiều hộ gia đình còn sử dụng dụng cụ/bể chứa nước sinh hoạt không đậy nắp, nhiều lốp (vỏ) xe công nông cũ không còn sử dụng để ngoài vườn, chai lọ, chum vại và các vật linh tinh chứa nước đọng không được xử lý, nên muỗi vào đẻ trứng và nhiều loăng quăng/bọ gậy phát triển.
Ngoài ra tình trạng đô thị hóa và di biến động dân số khu vực Tây Nguyên gia tăng, mạng lưới y tế còn mỏng, chưa nhiều kinh nghiệm trong phòng chống sốt xuất huyết trong kinh phí chống dịch đặc biệt phòng chống sốt xuất huyết từ đầu năm 2016 của Trung ương chưa được cấp, kinh phí các địa phương rất hạn chế nên việc đáp ứng chống dịch gặp rất nhiều khó khăn và sự vào cuộc của chính quyền các cấp và các ban, ngành đoàn thể và người dân chưa thật chủ động, tích cực trong công tác phòng chống dịch sốt xuất huyết.
Trước diễn biến phức tạp của tình hình dịch bệnh trong khu vực và trên thế giới, Bộ Y tế đã có dự báo trước sự gia tăng sốt xuất huyết nếu không triển khai tích cực và đồng bộ các biện pháp. Nhìn vào thực tế hiện nay tại khu vực Tây Nguyên cho thấy, nguy cơ bùng phát dịch trên diện rộng hoàn toàn có thể xảy ra bởi các bệnh viện nơi đây đều rơi vào tình trạng quá tải. Ở hộ gia đình, việc cả nhà 4 - 5 người cùng lúc mắc bệnh không phải là hiếm. Trong bối cảnh người người, nhà nhà mắc bệnh, chỉ một chút chủ quan, lơ là, muỗi có thể đốt người bệnh và truyền sang người lành. Vậy là người tiếp người mắc bệnh. Người mắc rồi vẫn có thể mắc type khác với triệu chứng nặng hơn…
