Bộ LĐ-TB&XH đề xuất tại Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) về việc học sinh, sinh viên đủ tuổi lao động được đi làm thêm, nhưng không vượt quá 20 giờ/tuần và phải thực hiện quy định của pháp luật về lao động. Đề xuất này đang gây ra tranh cãi và có nhiều ý kiến trái chiều.
Lo lắng của sinh viên
Bạn Nguyễn Thị Tâm (quê Quốc Oai, Hà Nội) đang là sinh viên năm thứ 3, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Ngoài thời gian học trên trường, Tâm tranh thủ thời gian rảnh để làm việc bán thời gian cho một quán cà phê với mức lương 20 nghìn đồng/giờ.
Chia sẻ cách cân bằng giữa việc học và việc đi làm thêm, Tâm cho biết: “Mình đã đi làm thêm từ năm nhất đại học với các công việc đa dạng như: Ở cửa hàng quần áo, cửa hàng tiện lợi. Trường mình cho sinh viên đăng ký học phần dưới dạng tín chỉ, nên kỳ này mình đã sắp xếp toàn bộ lịch học vào buổi sáng. Nhờ đó, mình có thời gian rảnh vào các buổi chiều dành cho việc đi làm thêm để có thêm thu nhập”.
Tâm chia sẻ, mỗi tuần đi làm bán thời gian 6 ngày, mỗi ca 6 giờ đồng hồ. Như vậy, tổng thời gian đi làm của Tâm lên đến 36 tiếng/tuần, quá quy định 16 giờ (trong trường hợp đề xuất của Bộ LĐ-TB&XH được triển khai). Có kinh nghiệm làm thêm nhiều năm, Tâm lo ngại rằng 20 giờ/ tuần là khoảng thời gian khá eo hẹp, sẽ rất khó để các bạn sinh viên tìm được công việc làm thêm phù hợp vì hiện nay, thường các công việc làm thêm yêu cầu ca làm tối thiểu 4 - 5 giờ/ngày và ít nhất 5 - 6 ngày/tuần.
Thực tế, theo khảo sát của phóng viên, tại các trang tuyển dụng trên mạng xã hội, hầu hết các tin tuyển dụng học sinh, sinh viên đi làm thêm đều đưa ra yêu cầu về thời gian làm việc như Tâm chia sẻ.
Những trăn trở của Tâm cũng là lo lắng chung của nhiều sinh viên hiện nay. Bởi lẽ ngoài mục đích đi làm thêm để tích luỹ kinh nghiệm, tăng vốn hiểu biết xã hội và tiếp cận thị trường việc làm thì đối với nhiều sinh viên, đây còn là khoản thu nhập để trang trải tiền học, sinh hoạt phí…
Lương Quang Anh (20 tuổi, quê Thanh Hoá), sinh viên Trường Cao đẳng Công Thương cho biết, ngoài tiền học, hàng tháng bố mẹ cho 5 triệu đồng để chi trả tiền nhà trọ, điện nước. Như vậy, sinh viên này còn dư một số tiền nhỏ không đủ để sinh hoạt khi mà giá cả ở Hà Nội rất đắt đỏ.
Hiện nay Quang Anh đang làm bán thời gian cho một chuỗi cửa hàng tiện lợi. Nhân viên cửa hàng đa số đều là sinh viên các trường đi làm thêm nên theo Quang Anh là có cơ hội hỗ trợ, giúp đỡ nhau. Nam sinh làm ca tối, song có khi bận việc học thì quản lý vẫn tạo điều kiện đổi ca để đảm bảo không ảnh hưởng đến việc học.
Hiện Quang Anh đang làm thêm 6 ngày/tuần, mỗi ngày 5 giờ đồng hồ. Công việc làm tại cửa hàng tiện lợi đem lại cho nam sinh khoản thu nhập khoảng hơn 2 triệu đồng/tháng. Với đề xuất giới hạn thời gian làm việc của sinh viên, bạn trẻ này tỏ ra khá lo lắng, bày tỏ lo ngại về việc tài chính có thể trở nên eo hẹp hơn.
 |
| Ảnh minh họa ITN. |
Nên có cái nhìn dài hạn
Bên cạnh những ý kiến lo ngại thì rất nhiều người ủng hộ việc thực hiện đề xuất này. Cụ thể, theo đề xuất của Bộ LĐ-TB&XH có nêu rõ, học sinh, sinh viên được trả tiền làm thêm giờ theo thỏa thuận với người sử dụng lao động căn cứ trên thời gian thực tế làm, khối lượng và chất lượng công việc.
“Không thể phủ nhận việc đi làm thêm đã giúp mình tích luỹ được nhiều trải nghiệm, nhiều kỹ năng cũng như có thêm thu nhập nhưng cũng gây ra nhiều bất cập. Thời còn là sinh viên Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, mình cũng từng làm nhiều công việc bán thời gian khác nhau. Thời gian đầu mình cảm thấy có thể cân bằng khá tốt giữa việc học và việc đi làm thêm.
Tuy nhiên, càng về sau chương trình học càng khó, ngoài thời gian học trên trường, mình phải dành rất nhiều thời gian để trau dồi, học thêm các kiến thức cũng như làm các đồ án cuối môn học”, Nguyễn Hoài Thương (26 tuổi, Thanh Xuân, Hà Nội) chia sẻ về trải nghiệm đi làm thêm khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
Việc ban ngày đi học, tối đi làm thêm ở quán cà phê gần như cả tuần khiến cho cô sinh viên trẻ khi ấy kiệt sức, không còn thời gian rảnh, lúc nào cũng trong tình trạng lờ đờ thiếu ngủ. Thậm chí có những hôm mệt quá, Thương ngủ gật trong giờ học hoặc nghỉ luôn ca học để ngủ bù. Sau một kỳ học thấy con gái có dấu hiệu sa sút sức khoẻ và kết quả học tập, bố mẹ của Thương đã khuyên nhủ con gái nghỉ làm thêm để cân bằng lại cuộc sống.
Hoài Thương chia sẻ với góc nhìn ở thời điểm hiện tại là ủng hộ đề xuất của Bộ LĐ-TB&XH về việc sinh viên đi làm. Nếu được chọn lại, bạn trẻ này vẫn sẽ chọn đi làm thêm, nhưng ở mức độ vừa phải, vừa có thu nhập và trải nghiệm thời sinh viên nhưng cũng không để ảnh hưởng đến sức khoẻ, việc học. Cựu sinh viên Trường Đại học Kiến trúc cho rằng, cần ưu tiên việc học tập, đừng quá đặt nặng về kinh tế khi còn ngồi trên ghế nhà trường bởi sau khi tốt nghiệp, các bạn trẻ sẽ có cả khoảng thời gian dài phía trước để cống hiến, làm việc tạo ra thu nhập.
“Thực tế hiện nay, nhu cầu việc làm thêm của sinh viên là rất lớn. Tuy nhiên, vì thiếu những hiểu biết về pháp luật nên họ không ký kết hợp đồng lao động, bỏ qua các điều kiện, vấn đề quản lý lao động. Trong trường hợp xảy ra tranh chấp, tai nạn lao động thì thường người thiệt thòi sẽ là các bạn học sinh, sinh viên.
Chính vì thế, khi Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) được triển khai áp dụng thì người sử dụng lao động phải thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Khi đó học sinh, sinh viên với vai trò là người lao động sẽ được đảm bảo quyền lợi một cách tốt hơn. Trong trường hợp người sử dụng lao động sai phạm, cơ quan chức năng có thể dựa vào luật để kịp thời chấn chỉnh, xử lý”, luật sư Bùi Quang Thu, Đoàn Luật sư TP Hà Nội nêu quan điểm.
