Theo thống kê của Bệnh viện Da liễu TPHCM, trung bình mỗi ngày có khoảng 8 trẻ nhập viện; trong đó, có nhiều trẻ bị nặng do cha mẹ chủ quan tự điều trị tại nhà.
Khi bố mẹ tự làm “bác sĩ”
Chốc là bệnh nhiễm trùng ngoài da do vi khuẩn gây ra và thường gặp ở trẻ nhỏ. Biểu hiện của bệnh chốc là xuất hiện các mụn nước hay bọng nước trên da, đục dần, có mủ rồi vỡ tạo thành vết trợt, đóng vảy màu vàng mật ong đặc trưng, nhanh chóng lan rộng ra vùng da xung quanh.
Chốc có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng đa số là trẻ em ở độ tuổi mẫu giáo. Bệnh chốc thường bị nhầm lẫn với một số bệnh ngoài da khác. Vị trí thường gặp của bệnh chốc là ở mặt, xung quanh hốc mũi, miệng hoặc tay chân. Bệnh này thường khỏi trong 7 - 10 ngày nếu được điều trị kịp thời và đúng cách.
Tuy nhiên, do chủ quan, một số phụ huynh tự ý điều trị bằng các phương pháp dân gian như tắm nước lá, “khoán nhang”, tắm lá chè xanh, lá khế, uống thuốc mát gan, tiêu độc, bôi thuốc theo kinh nghiệm truyền miệng… Những cách làm này có thể khiến trẻ bị bệnh nặng hơn, dễ gây ra biến chứng.
Sau thời điểm nhập học 1 tuần, bé gái L.T.V. (5 tuổi, ngụ Đồng Nai), bỗng bị nổi mụn nước, ngứa, khó chịu ở tay phải. Sau đó, mụn nước vỡ, lan dần ra các vùng xung quanh. Gia đình đã tự mua thuốc uống và thuốc bôi tại nhà thuốc tư nhân để điều trị nhưng tình trạng không mấy cải thiện.
Bệnh ngày càng nặng hơn, lan ra vùng mũi, chân… Tiếp đó, phụ huynh nghe người quen nói bé bị giời leo nên “điều trị” theo cách “khoán nhang” và bôi mủ trái sung trực tiếp vào mụn song bé vẫn không khỏi bệnh. Bé gái được gia đình đưa đến Bệnh viện Da liễu TPHCM trong tình trạng da vùng miệng, tay, chân có nhiều vết trợt da, rỉ dịch vàng.
Tương tự, bé trai N.T.H. (4 tuổi, ngụ Đồng Nai) nhập viện trong tình trạng có vết trợt da, sưng, có mủ, vỡ ra ở trên đầu và lan ra một số vùng khác… Khai thác bệnh sử, mẹ bé cho biết trước đó có ra nhà thuốc tư nhân, mô tả các triệu chứng của bé thì được nhân viên nhà thuốc tư vấn và “kê đơn” uống thuốc tiêu độc, giải gan. Mẹ bé H. mua thuốc về cho con uống nhưng không đỡ mà ngày càng nặng. Lo lắng, sốt ruột, gia đình vội vàng đưa con vào bệnh viện.
Theo thống kê của Bệnh viện Da liễu TPHCM, thời gian gần đây, bệnh viện tiếp nhận nhiều trường hợp trẻ bị bệnh chốc đến khám, điều trị. Khi nhập viện nhiều bệnh nhi đã bị mụn ngứa kéo dài nhiều ngày, vết trợt lây lan ra nhiều vùng cơ thể, ngứa ngáy, khó chịu do phụ huynh tự ý điều trị, điều trị sai cách.
Điều trị đúng cách, không để lại sẹo
ThS.BS Đặng Thị Hồng Phượng, Phòng Kế hoạch tổng hợp, Bệnh viện Da liễu TPHCM, nhận định: Bệnh chốc nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách sẽ khỏi nhanh và không để lại sẹo.
Tuy nhiên, nếu để lâu, điều trị sai cách thì tình trạng nhiễm trùng có thể nặng nề và gây lan rộng, phát sinh một số biến chứng như hội chứng bong vảy da do tụ cầu, viêm mô tế bào, nhiễm trùng huyết, viêm cầu thận cấp hậu nhiễm liên cầu trùng…
Theo BS Hồng Phượng, chốc là bệnh rất dễ lây lan trực tiếp từ vùng da bệnh đến vùng da lành và lây sang người khác khi có tiếp xúc với chất dịch rỉ ra từ các vết trợt da. Bệnh thường lây truyền trong các trường học và cơ sở chăm sóc trẻ em do tình trạng số người sinh hoạt đông đúc, dùng chung khăn lau, khăn trải giường, đồ chơi hoặc các vật dụng khác với người nhiễm bệnh.
Thông thường, biểu hiện của chốc là trên da trẻ có xuất hiện bọng nước nhăn nheo, kích thước từ 0,5 - 1cm, xung quanh có quầng đỏ. Sau vài giờ, chúng thành bọng mủ, các bọng nước dập vỡ nhanh chóng sẽ nhìn thấy nền da ẩm đỏ, chảy dịch, đóng vảy tiết màu vàng nâu hoặc màu nâu nhạt giống màu mật ong.
Hoặc tại vùng bọng có mủ, mụn nước xuất hiện vết loét lõm xuống, bờ xung quanh lan rộng màu thâm tím hoặc nhợt nhạt, trung tâm có vảy tiết hoại tử đen, đường kính 1 - 5cm, trông giống vảy con ốc.
Bên cạnh đó, còn có dạng chốc với hình thái ban đầu có thể là mụn nước, mụn mủ nhưng dập trợt rất nhanh, tiết dịch ẩm ướt nên không có bọng nước điển hình. Bờ thương tổn thường có ít vảy, vảy tiết phía trên có màu vàng mật ong hoặc nâu sáng. Đôi khi có thể thấy một số thương tổn nhỏ hơn ở xung quanh.
BS Hồng Phượng khuyến cáo: Phụ huynh hoặc người chăm sóc trẻ cần thường xuyên nhắc trẻ rửa tay với nước và xà phòng hoặc dung dịch rửa tay nhanh có chứa cồn, đặc biệt, sau khi tiếp xúc với vùng da bệnh.
Ngoài ra, cần giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ như giặt quần áo, khăn mặt và khăn tắm của người bị bệnh mỗi ngày, không cho trẻ dùng chung những vật dụng đó với bất cứ ai khác trong gia đình.
Phụ huynh cũng cần vệ sinh sạch sẽ nhà cửa và nơi vui chơi của trẻ, đặc biệt là những bề mặt thường xuyên phải tiếp xúc như tay vặn cửa, mặt bàn, bệ ngồi toilet. Trẻ cần được mặc quần áo vừa thoải mái, thoáng mát, cắt móng tay thường xuyên…
“Tóm lại, khi thấy trẻ có những nốt mẩn đỏ, mưng mủ trên da, đặc biệt hay xảy ra trên đầu, mặt thì phụ huynh nên cho con đi khám ngay, đề phòng lây lan và biến chứng. Phụ huynh cần theo dõi sát tình trạng thương tổn, nếu không cải thiện hoặc có xu hướng nặng lên thì cần đến cơ sở y tế có chuyên khoa da liễu để được tư vấn, điều trị kịp thời, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra. Đồng thời, phụ huynh nên cho trẻ nghỉ học học vì bệnh chốc có thể lây nhiễm cho các trẻ khác, BS Phượng nhấn mạnh.
Bệnh chốc (impetigo) là một nhiễm khuẩn nông thường gặp ở da, đặc trưng bởi mụn nước, bọng nước hóa mủ nhanh, sau đó dập vỡ để lại các vết trợt nông và đóng vảy tiết màu mật ong. Thuật ngữ chốc hóa (impetiginisation) được dùng để chỉ các nhiễm trùng nông thứ phát của một vết thương hoặc một tình trạng da nhất định. Khi thương tổn loét sâu được gọi là chốc loét.
