Tăng cường học tập cùng trẻ: Nhiều lợi ích
Qua việc học tập hàng ngày cùng với con, trẻ sẽ cảm nhận được sự gần gũi, quan tâm của cha mẹ dành cho mình, tạo tình cảm gắn bó trong bầu không khí yêu thương trách nhiệm, chia sẻ. Học tập cùng trẻ giúp các em cảm nhận được ý nghĩa của việc học đối với cuộc sống của bản thân. Theo đó, trẻ ý thức rằng không chỉ có riêng mình mà bất kỳ ai cũng phải học tập kể cả cha mẹ của mình cũng trải qua quá trình đó.
Việc cha mẹ cùng học tập với trẻ còn hình thành cho trẻ cách “hiện thực hóa” nội dung học vào cuộc sống hàng ngày, gắn kiến thức trong sách vở với những vấn đề xảy ra trên thực tế thông qua việc giải đáp các câu hỏi, diễn giảng kiến thức, cho ví dụ minh họa gắn với nội dung bài học, giúp trẻ có được cách học nhẹ nhàng, hiệu quả, hứng thú theo cách “vừa học, vừa chơi”.
Qua việc học tập cùng trẻ, cha mẹ biết được việc học tập ở trường cũng như học lực của con để có biện pháp thích hợp bù khuyết hay phát triển khả năng cho trẻ. Học tập cùng trẻ không chỉ đơn thuần là việc dạy cho trẻ, mà còn giúp cho chính cha mẹ không ngừng củng cố kiến thức.
Những vấn đề cần khắc phục
Quá trình học tập cùng trẻ của cha mẹ cũng sẽ có những thách thức nảy sinh. Cha mẹ có thể sử dụng quyền của mình để tra vấn trẻ với ý nghĩ: “Là cha, là mẹ có quyền hỏi trẻ phải làm theo yêu cầu”. Kiểu hỏi này làm trẻ sợ sai, thiếu tự tin… gây ảnh hưởng đến tính cách và chất lượng học tập. Phụ huynh vô tình áp đặt ý chí đơn phương theo kiểu “ra lệnh – phục tùng” hay nổi nóng khi trẻ tiếp thu bài chậm, kết quả học tập chưa tốt khiến trẻ hoảng sợ, co người lại và “xù lông nhím”, từ đó làm cho việc cùng học thất bại.
Cũng có cha mẹ đặt quá nhiều kỳ vọng lên con trẻ. Thông thường cha mẹ hay có xu hướng muốn con mình hơn người, làm những điều mà cha mẹ trước đây không làm được nhưng chưa hiểu hết về khả năng, năng lực của con, đưa ra những nội dung không vừa sức hay quá khó hoặc quá đơn giản, khiến trẻ mất hứng thú.
Một thách thức nữa là cha mẹ thiếu thời gian dành cho con trẻ. Do áp lực công việc và sinh kế nên năm thì bảy họa mới hỏi trẻ vài câu thì khó có thể có tác dụng như mong muốn. Việc dạy học của cha mẹ thiếu kiến thức sư phạm (không biết đặt ra những câu hỏi, vấn đề thú vị, vừa sức trẻ) sẽ khó kích thích được tư duy, hứng thú đối với trẻ…
Làm thế nào để học tập cùng trẻ?
Học tập cùng trẻ là một quá trình lâu dài, đòi hỏi phụ huynh cần có phương pháp thực hiện hiệu quả. Vậy nên điều cần làm để học tập cùng trẻ đó là:
Làm bạn học với con: Cha mẹ hãy tạo điều kiện cho trẻ cùng tham gia giải quyết các vấn đề trong gia đình nhưng có liên quan đến nội dung trẻ đã được học. Ví dụ: Chủ nhật, mẹ con cùng đi chợ mua thực phẩm cho bữa trưa có khách nhé. Mẹ dự tính chi 300.000 đồng cho việc này. Mình cùng bàn xem cần mua bán như thế nào...
Làm học trò của con: Cha mẹ khéo léo gợi ý, khuyến khích trẻ nhớ lại, dạy lại cho mình những kiến thức đã học ở trường. Trong đó, nêu những câu hỏi “thắc mắc” để phát triển tư duy của trẻ. Phụ huynh cần đề cao những câu hỏi mà trẻ đặt ra cho thầy cô ở trường, khích lệ trẻ tự tìm tòi, tìm hiểu những điều mình muốn biết… Trong những trường hợp này, nhiều khi cha mẹ phải “giả vờ” không biết để trẻ khẳng định bản thân. Ví dụ những câu hỏi gợi ý như: Này con, tại sao khi trời nắng mẹ con mình trú dưới bóng cây lại cảm thấy mát mẻ nhỉ? Nhưng đồng thời lá cây hô hấp cũng “lấy đi” oxy mà. Vậy, khi đó lượng oxy được lá cây thải ra và hấp thụ có cân bằng không con nhỉ?…
Lựa chọn phương pháp thích hợp: Lựa chọn phương pháp đúng sẽ giúp bạn dễ dàng hướng dẫn con khi làm bài, trẻ cũng dễ tiếp thu hơn và thời gian hoàn thành bài vở sẽ rút ngắn hơn. Để làm được điều đó, bạn cần phải nắm được thói quen học của con, biết con thích học một mình hay cần có người ngồi bên cạnh, con thích học môn tự nhiên, khoa học hay xã hội… Từ đó, bạn có thể chọn cho mình phương pháp phù hợp nhất để dạy con hiệu quả.
Điều tiết thời gian học hợp lý: Mặc dù theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bé tiểu học nếu đã học 2 buổi ở trường thì không phải làm bài tập về nhà. Tuy nhiên, quy định này vẫn luôn trong tình trạng khó khả thi. Ngoài hai buổi học ở trường, đến tối trẻ vẫn phải làm bài tập về nhà. Điều này rất dễ gây tâm lý mệt mỏi, chán học cho con. Vì vậy, bạn nên điều tiết lại thời gian học ở nhà của con sao cho hợp lý.
Việc tạo thời gian nghỉ ngơi cho con chính là để giảm bớt áp lực, không cảm thấy chán ghét việc học, hứng thú đến trường vào mỗi buổi sáng. Nếu như số lượng bài tập cuối tuần nhiều hơn so với ngày thường, cha mẹ có thể phân chia thành nhiều khoảng thời gian khác nhau, xen kẽ là thời gian nghỉ ngơi. Đến giai đoạn con lớn hơn, phụ huynh có thể yêu cầu con chủ động sắp xếp thời gian tùy theo thời gian biểu học tập có sẵn.
Luyện khả năng tập trung: Khi còn bé, con rất dễ bị phân tán bởi những yếu tố xung quanh khi học bài. Vì vậy, để đảm bảo buổi học cùng con hiệu quả, trước khi bắt đầu, bạn nên đưa ra một số quy tắc để con phải tuân theo. Khi con học, bạn nên tắt hết các thiết bị ảnh hưởng đến khả năng tập trung của con như tivi, điện thoại, laptop, máy tính bảng… để con chuyên tâm làm bài. Nên hình thành cho trẻ thói quen tập trung từ nhỏ bởi điều này sẽ rất có lợi cho học tập cũng như công việc sau này.
Tạo không khí thoải mái: Việc học vốn dĩ đã rất căng thẳng nên bạn cũng không cần phải tạo thêm áp lực khi dạy con học. Hãy tạo không khí thoải mái, giữ thái độ ôn hòa, nhẹ nhàng khi giảng bài để bé không có cảm giác sợ mỗi khi đến giờ học. Bạn nên tìm hiểu những cách thức dạy học linh hoạt, có thể thông qua những trò chơi để con có thể tiếp thu bài nhanh hơn. Không nên tạo áp lực bắt buộc con phải ngồi vào bàn học bằng mọi cách. Tránh tỏ thái độ bực bội, cáu gắt hay dùng những câu nói nặng lời để quát mắng con. Bởi tất cả những điều này sẽ càng khiến con khó tiếp thu bài và chán ghét việc học hơn.
Tích cực động viên và khuyến khích: Những lời khen và động viên luôn rất cần để khuyến khích con học tốt hơn. Dù con có làm sai hay chưa hiểu những lời bạn nói, hãy từ từ giải thích và đưa ra những dẫn chứng cho con dễ hiểu. Nếu con đã lớn, hãy khuyến khích con đưa ra những ý kiến cá nhân, tìm tòi, khám phá những điều xung quanh để con phát triển khả năng nhận thức và suy nghĩ một cách tốt nhất.
Nhờ sự trợ giúp của nhà trường: Các kiến thức của cha mẹ từ thời xưa có thể đã không còn phù hợp với cách thức học của trẻ ngày nay. Vì vậy, nếu nhận thấy bạn thực sự không có khả năng giảng giải để con hiểu về một vấn đề nào đó, hãy nói những băn khoăn đó với cô giáo. Bởi cô giáo là người trực tiếp giảng dạy các con hàng ngày nên chắc chắn với kiến thức chuyên môn và khả năng sư phạm của mình, họ sẽ có những giải đáp thích đáng.
Người xưa đã dạy “một năm trồng lương thực, mười năm trồng cây, trăm năm trồng người”. Giáo dục là một quá trình lâu dài mà ở đó không chỉ có nhà trường và thầy, cô giáo đảm nhiệm. Chính phụ huynh luôn là người “Thầy” đầu tiên và cũng là người “Thầy” song hành trong cuộc đời trẻ. Vậy nên, dù có bận thời gian, công việc phụ huynh cần sắp xếp dành một khoảng thời gian nhất định để cùng học – cùng chơi với trẻ. Việc học cùng trẻ không chỉ đơn thuần củng cố, trang bị kiến thức mà quan trọng là còn góp phần củng cố tình cảm gia đình, hình thành nhân cách, tạo cho trẻ cảm giác an toàn, niềm tin trong cuộc sống.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. T. A.Iina (1978), Giáo dục học (tập 1, 2, 3), NXB Giáo dục, Hà Nội.
2. Jean Châuteau (1971), Triết lý giáo dục do Lê Thanh Hoàng Dân và Trần Hữu Đức (dịch), NXB Trẻ, Sài Gòn.
3. Jean-Jacques Rousseau, Émile hay là về giáo dục do Lê Hồng Sâm, Trần Quốc Dương dịch, NXB Trí Thức, bản tái bản lần thứ năm tháng 3/2017.
4. Luật số: 43/2019/QH14 Luật Giáo dục.
