Sau bữa tiệc tất niên thịnh soạn tại nhà, ông T.V.N (56 tuổi, TPHCM) bắt đầu thấy đau vùng trên rốn, khó chịu. Nghĩ mình chỉ bị đau dạ dày, ăn uống khó tiêu, ông N. tự mua thuốc giảm đau, thuốc dạ dày để uống và tiếp tục tham gia những bữa tiệc khác. Đến ngày thứ 5, khi vùng bụng ngày càng đau dữ dội, đến mức mà theo ông kể: “Thở cũng đau, hết dám cử động, chưa từng thấy trong đời”.
Ông N. được người nhà đưa đến BV Bình Dân TPHCM cấp cứu ngay những ngày giáp Tết. Dựa trên bệnh sử, các bác sĩ nghi ngờ ông N. bị viêm tụy cấp và nhanh chóng được thực hiện các xét nghiệm sinh hóa máu và hình ảnh cho người bệnh. Chỉ số men tụy của ông tăng gấp 20 lần so với mức bình thường.
Hình ảnh siêu âm, CT-scan cho thấy vùng thân hoại tử. Ngay tại thời điểm nhập viện, người bệnh đã có dấu hiệu suy thận, vô niệu và cần hồi sức tích cực, bồi hoàn nước điện giải và dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch. Sau 5 ngày theo dõi chặt chẽ, chạy thận lọc máu và điều trị ức chế men tụy, ông N. đã qua giai đoạn nguy hiểm.
Ngay dịp đầu Tết, ông N.K.V (57 tuổi, TP.HCM) cũng đã phải nhập cấp cứu sau tiệc rượu mừng xuân mới với các đồng nghiệp trước giao thừa. Ông V. đau bụng dữ dội kèm nôn ói nhiều lần khiến ông mệt lả.
Bên cạnh men tụy tăng cao, hình ảnh khảo sát vùng tụy viêm đã có dấu hiệu hoại tử. Ngoài ra, ông V. còn có biểu hiện suy thận, dọa sốc nhiễm trùng nhiễm độc… Sau 10 ngày điều trị tích cực, tình trạng suy thận của ông V. đã được khôi phục. Tuy nhiên, do tụy bị tổn thương nhiều, ông V. có nguy cơ đái tháo đường về sau do hoạt động tiết insulin có thể bị ảnh hưởng.
BS.CKII.Lê Hữu Phước, phó trưởng khoa Gan-Mật-Tụy, BV Bình Dân TPHCM cho biết: “Tuyến tụy vừa có chức năng nội tiết, tiết hormone insulin và glucagon để giữ ổn định lượng đường trong máu; vừa là cơ quan ngoại tiết, tiết ra các men tiêu hóa thức ăn.
Tình trạng viêm tụy xảy ra khi các men này hoạt hóa trước khi được đổ vào ruột non. Lúc này men tụy sẽ tấn công chính tuyến tụy, gây tổn thương, viêm hoại tử và có thể đe dọa tính mạng người bệnh. Viêm tụy cấp là một cấp cứu cần được can thiệp gấp vì có thể tạo điều kiện cho các cytokine tràn ra ngoài tụy và đổ vào ổ bụng gây viêm phúc mạc, sốc nhiễm trùng và lan sang các bộ phận khác. Chất độc cũng có thể đi vào máu gây hạ huyết áp, nhiễm trùng huyết, tổn thương các cơ quan bên ngoài ổ bụng”.
Đối với người bệnh viêm tụy, việc tiết chế trong dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt rất quan trọng. Trong số 30 người bệnh viêm tụy nhập viện dịp Tết, có nhiều trường hợp người bệnh bị tái phát do ăn quá nhiều dầu mỡ, chất đạm, uống rượu, bia trong những ngày Tết như trường hợp anh N.V.N (37 tuổi, Long An). Anh N. được chuyển đến BV Bình Dân TPHCM sáng mùng 5 Tết (19/02/2018) sau buổi gặp gỡ bạn bè và uống hơi quá chén. Rất may mắn, anh N. chưa có dấu hiệu hoại tử tụy nhưng việc viêm tụy cấp tái diễn sẽ làm tăng nguy cơ hoại tử tụy và diễn tiến viêm tụy mạn tính, gây đau bụng dai dẳng, biến chứng đái tháo đường do thiếu insulin.
Viêm tụy mạn tính hiện vẫn chưa thể điều trị triệt để và có xu hướng diễn tiến ngày càng nặng thêm, làm ảnh hướng lớn đến chất lượng sống của người bệnh.
Trong hầu hết các trường hợp, viêm tụy là do sỏi đường mật, uống rượu bia. Viêm tụy cũng có thể xuất hiện do dùng thuốc, bệnh lý tự miễn, nhiễm trùng, chấn thương, rối loạn chuyển hóa và tổn thương tụy sau phẫu thuật ổ bụng. “Cần lưu ý là có tới hơn 70% người bệnh viêm tụy mạn tính là do rượu. Do đó, nếu có triệu chứng đau bụng cấp sau khi uống rượu bia, người bệnh cần đến cơ sở y tế để khám và điều trị sớm”, BS Lê Hữu Phước nhấn mạnh.
