Dự án sáng tạo
Chia sẻ về đề tài, Trần Khánh Thành - học sinh Trường THPT Ứng Hòa B (huyện Ứng Hòa), Trưởng nhóm, cho biết: Trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành cuộc cách mạng công nghệ và tác động sâu rộng đến nhiều lĩnh vực khoa học, công nghệ và đời sống. Trong số đó, ngành Y tế được đánh giá nhiều tiềm năng ứng dụng trí tuệ nhân tạo nhất.
AI không chỉ giúp tối ưu hóa các quy trình trong ngành Y tế, giảm tải công việc cho các bác sĩ và chuyên gia y tế, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc cá nhân hóa điều trị, từ đó cải thiện kết quả chăm sóc sức khỏe. Tại Việt Nam, việc áp dụng trí tuệ nhân tạo trong y tế ngày càng phát triển, dù còn nhiều khó khăn về cơ sở hạ tầng và nhân lực.
Ý tưởng thực hiện đề tài xuất phát từ thời gian Trần Khánh Thành chăm bà nội trong bệnh viện cách đây 2 năm. Lúc đó, bà của em nằm viện thời gian dài điều trị bệnh tai biến mạch máu não do không xử lý được trong thời gian vàng. Thành chia sẻ, thời gian vàng để điều trị cấp cứu đột quỵ là từ 3 - 4 hoặc 5 tiếng kể từ khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng đầu tiên như khó nói, méo miệng, nói ngọng, chân tay yếu, nhức đầu, trật khớp một bên mặt. Một trong những yếu tố quan trọng để cứu sống bệnh nhân tai biến mạch máu não là được điều trị cấp cứu kịp thời trong khoảng thời gian này.
“Nhiều khi một vài giây vàng có ý nghĩa rất lớn trong y tế. Thế nhưng trước thực trạng thiếu nhân lực, nhất là tuyến dưới hoặc ở vùng sâu, xa, khiến việc chăm sóc sức khỏe bệnh nhân còn khó khăn. Với việc giám sát của trí tuệ nhân tạo, chúng ta có thể đưa việc chăm sóc sức khỏe bệnh nhân lên tầm cao, giúp bệnh nhân chớp lấy thời gian vàng”, Thành nói.
Giải thích thêm về đề tài, Đậu Hoàng Minh - học sinh lớp 12 chuyên Sử Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam cho biết: Trước đây, việc theo dõi bệnh nhân trong phòng bệnh thông qua camera, không có sự tương tác và phân tích. Với nghiên cứu của nhóm, AI tập trung phân tích khẩu hình miệng, các cử động trên cơ thể để đưa ra dự đoán sớm về sức khỏe khi bệnh nhân tỉnh dậy.
Cũng từ việc phân tích cảm xúc trên khuôn mặt, dự án nhóm nghiên cứu có thể áp dụng cho các trường học, nhằm phát hiện bệnh trầm cảm hay bất ổn tâm lý học sinh. Ngoài áp dụng trong công tác chăm sóc y tế, nhờ việc phân tích cử chỉ khuôn mặt, công trình có thể đưa vào giáo dục để phân loại năng lực học sinh, từ đó xây dựng bài giảng phù hợp học lực từng học trò.
Trong hành trình hiện thực hóa ý tưởng, nhóm đã đối mặt với không ít thách thức như phải tự học, nghiên cứu hàng loạt tài liệu và thực hiện các bước gắn nhãn hàng trăm dữ liệu cho AI - một công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên trì. Dù gặp nhiều khó khăn, nhóm đã không ngừng nỗ lực để biến dự án trở thành giải pháp khả thi và hữu ích.
Đặng Huy Khanh - học sinh lớp 11 chuyên Sử Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam, Phó Trưởng nhóm, cho biết: Công trình của nhóm với mục đích hỗ trợ bác sĩ hiểu tâm lý, cảm xúc bệnh nhân trong phòng bệnh. Dù học chuyên khối xã hội nhưng nhờ đam mê robot, chúng em được xích lại gần nhau.
“Chúng em quen nhau qua câu lạc bộ robot của trường. Các thành viên trong đội đều là học sinh, chưa từng kinh qua công việc ở bệnh viện nên những ngày đầu tiếp cận đề tài, chúng em thực sự căng thẳng. Nhưng nhờ sự giúp đỡ của các thầy cô hướng dẫn, nhóm đã vượt qua khó khăn để thực hiện thành công dự án”, Khanh nói.

Thúc đẩy học tập
Giáo sư Thomas Patterson đến từ Đại học Harvard, Hoa Kỳ dành lời khen ngợi khi nhận xét nhóm đã xuất sắc tích hợp AI một cách tinh tế vào dự án, điều mà không phải ai cũng nhìn ra được.
Đặc biệt, GS Thomas Patterson còn đánh giá cao sự nghiêm túc trong cách tiếp cận, khi các bạn không chỉ coi AI là công cụ, mà còn đặt ra những câu hỏi sâu sắc về trách nhiệm xã hội và các vấn đề liên quan. “Dự án không chỉ mang tính sáng tạo, mà còn thể hiện tinh thần phụng sự cộng đồng khi hướng đến hỗ trợ các cơ sở y tế tuyến dưới, đặc biệt ở vùng sâu, xa. Những người chiến thắng đã đưa ra giải pháp AI thực sự đổi mới”, GS Thomas Patterson nói.
Là người đồng hành cùng nhóm học sinh trong quá trình thực hiện đề tài, thầy Nguyễn Thanh Tùng - Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, chia sẻ: Trí tuệ nhân tạo đang là xu hướng của thế giới. Tại Việt Nam những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo phát triển mạnh và ứng dụng hiệu quả trong nhiều lĩnh vực.
Trước đây, AI là ngành khó, chỉ phát triển ở các trường đại học. Tuy nhiên gần đây đã có mặt tại các trường phổ thông với những sản phẩm thú vị do học sinh sáng tạo ra. Bắt nhịp với xu thế, Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam triển khai nhiều phương pháp nhằm hỗ trợ và tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận và nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo.
Thầy Ngô Đại Thắng - Hiệu trưởng Trường THPT Ứng Hòa B, bày tỏ niềm tự hào khi học sinh của mình đoạt giải cao trong cuộc thi trí tuệ nhân tạo cấp quốc gia. Dù là trường học vùng khó nhưng nhà trường luôn đề cao việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, dạy cho học sinh những vấn đề thiết thực, gần gũi với cuộc sống, có tính ứng dụng cao.
Cuộc thi Trí tuệ nhân tạo Việt Nam năm 2024 với vai trò cầu nối quan trọng sẽ đồng hành cùng các trường THPT cả nước, đồng thời là nơi học sinh được giao lưu học hỏi với các chuyên gia hàng đầu, từ đó khơi dậy niềm đam mê và phát triển năng lực trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.