Chinh phục 4 cấp độ câu hỏi trong đề thi tốt nghiệp THPT môn Sinh học

Nhận diện đề thi từ đề tham khảo

Phân tích đề tham khảo môn Sinh học Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024, cô Nguyễn Thị Huyền Trang cho biết: Về cấu trúc, đề không có nhiều thay đổi so với cấu trúc đề năm 2023 với 40 câu hỏi. Trong đó, 4 câu (10%) thuộc chương trình môn Sinh học lớp 11; 36 câu (90%) thuộc chương trình môn Sinh học lớp 12.

Trong số 40 câu hỏi, 30 câu đầu theo mức độ cơ bản (nhận biết, thông hiểu); 10 câu tiếp theo phân hóa (vận dụng, vận dụng cao).

Ma trận đề thi:

Các câu hỏi dưới dạng trắc nghiệm khách quan mức độ nhận biết và thông hiểu phần lớn gồm các câu hỏi ở dạng chọn một mệnh đề hoặc phương án đúng.

Câu hỏi mức độ vận dụng và vận dụng cao chủ yếu dưới dạng kết hợp giữa quan sát bảng số liệu hoặc hình ảnh, phân tích và xác định các mệnh đề đúng.

Đề thi có 20% (8 câu) số câu hỏi là bài tập tính toán, 80% (32 câu) số câu hỏi lý thuyết. Đề có những câu mang bản chất môn Sinh học rõ rệt không còn các dạng câu hỏi tính toán phải sử dụng mẹo, công thức.

Trong đề không xuất hiện dạng câu hỏi mới lạ, không có loại câu hỏi kết hợp kiến thức của nhiều chuyên đề; không nhiều các câu hỏi tính toán sử dụng công thức tính nhanh.

Các câu hỏi lý thuyết, để trả lời yêu cầu học sinh nắm chắc kiến thức. Câu hỏi mức độ vận dụng và vận dụng cao, ngoài hiểu bản chất lý thuyết sinh học, yêu cầu học sinh cần có kỹ năng phân tích số liệu.

Với đề thi tham khảo, học sinh nắm chắc kiến thức cơ bản có thể dễ dàng đạt 6 - 7 điểm.

Cô Nguyễn Thị Huyền Trang, giáo viên Trường THPT Ban Mai (Hà Đông, Hà Nội).

Chinh phục 4 cấp độ câu hỏi

Qua phân tích đề tham khảo, cô Nguyễn Thị Huyền Trang lưu ý, khi ôn tập học sinh cần bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng; tăng cường học hiểu rõ bản chất và phân tích được các hình ảnh, sơ đồ, bảng biểu trong sách giáo khoa.

Học sinh chú ý trả lời các câu hỏi lệnh, câu hỏi ở cuối bài trong sách giáo khoa và khung ghi nhớ… Tập trung ôn tập vào các kiến thức trọng tâm; học theo tư duy logic thay vì máy móc. Trong quá trình học, hệ thống các kiến thức trọng tâm dưới dạng sơ đồ tư duy dễ hiểu, dễ nhớ và logic. Hệ thống hoá các công thức và các dạng bài tập.

Trong quá trình ôn tập, học sinh cần xác định mục tiêu điểm số và năng lực hiện tại của bản thân. Từ đó lên kế hoạch định hướng ôn tập kiến thức theo các mức độ.

Để trả lời câu hỏi phần nhận biết và thông hiểu, học sinh cần lưu ý các nội dung như sau:

Về kiến thức Sinh học 11 (4 câu), gồm: Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở thực vật (trao đổi nước, trao đổi khoáng và nitơ, quang hợp, hô hấp), cần làm rõ các nội dung: Cơ quan thực hiện, cơ chế, khái niệm, vai trò, tóm tắt được các giai đoạn, nhân tố ảnh hưởng, các thí nghiệm.

Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở động vật (tiêu hóa, hô hấp, vận chuyển các chất trong cơ thể, cơ chế đảm bảo sự cân bằng nội môi), cần làm rõ các nội dung: Khái niệm, đại diện, cấu tạo cơ quan, vai trò mỗi bộ phận, giải thích.

Về Sinh học 12 (36 câu): Tập trung ôn tập kiến thức lý thuyết cơ bản ở mức độ ghi nhớ và hiểu bản chất kiến thức sinh học ở các chủ đề trong chương trình.

Để trả lời câu hỏi vận dụng và vận dụng cao, học sinh cần ôn tập chắc kiến thức cơ bản, tập trung làm các bài tập vận dụng và cần rèn luyện kỹ năng làm bài thi. Vận dụng tốt kiến thức trong các chủ đề: Cơ chế di truyền và biến dị, tính quy luật của hiện tượng di truyền, sinh thái học, tiến hóa.

Để giải quyết các câu hỏi này, học sinh phải nắm thật tốt bản chất Sinh học và có kỹ năng đọc hiểu, phân tích, đối chiếu, so sánh tốt để tìm ra các ý chính xác.

Điều quan trọng nhất là học sinh cần phân bố thời gian một cách hợp lý để hoàn thành các câu hỏi ở mức độ dễ như nhận biết, thông hiểu cần hoàn thành trong thời gian sớm nhất có thể khoảng 15 - 20 phút, thời gian còn lại đầu tư cho các câu hỏi mức vận dụng và vận dụng cao.