Chiêu giải nhanh bài tập Hóa học thủy phân peptit và protein

GD&TĐ - Thầy Nguyễn Quang Nam – giáo viên Trường THPT Hoằng Hoá 4 (Thanh Hóa) – cho biết: Để giải được bài tập Hóa học, đòi hỏi học sinh không chỉ nắm vững tính chất hoá học của các đơn chất và hợp chất đã học, nắm vững các công thức tính toán, mà còn biết cách tính theo phương trình hóa học và công thức hoá học.

Chiêu giải nhanh bài tập Hóa học thủy phân peptit và protein

Viết được phương trình hoá học chính xác

Đối với những bài tập đơn giản, học sinh thường đi theo mô hình đơn giản như sau: Viết phương trình hoá học, dựa vào các đại lượng bài ra để tính số mol của một chất; theo phương trình hoá học để tính số mol của các chất còn lại, từ đó tính được các đại lượng theo yêu cầu của bài.

"Phương trình thủy phân peptit và protein trong SGK 12 không đưa môi trường tham gia vào phản ứng nên khi làm các bài tập thủy phân peptit có sự tham gia của môi trường, nhiều giáo viên và học sinh lúng túng.

Do vậy nhiều bài tập thủy phân peptit trong các đề thi đại học, thí sinh thường không làm được vì thấy phức tạp; nhưng thực tế, nếu hiểu rõ bản chất và phương pháp thì bài tập thủy phân peptit và prtein cực kỳ đơn giản" - Thầy Nguyễn Quang Nam.
Nhưng đối với nhiều dạng bài tập, nếu học sinh không nắm được bản chất của các phản ứng, việc giải bài toán của học sinh sẽ gặp rất nhiều khó khăn và thường là giải sai như dạng bài tập như thủy phân peptit và protein.

Theo thầy Nguyễn Quang Nam, để giải nhanh bài toán hoá học tính theo phương trình hoá học, bước đầu tiên học sinh phải viết được chính xác phương trình hoá học, nếu viết phương trình sai thì việc tính toán của học sinh trở nên vô nghĩa.

Đối với dạng bài tập thủy phân peptit và protein, để viết được phương trình hoá học chính xác, học sinh phải hiểu được bản chất của phản ứng nghĩa là phản ứng diễn ra trong điều kiện nào, có sự tham gia cua môi trường hay không.

Điều khó đối với học sinh là phải biết xác định xem phản ứng thủy phân xảy ra thì tạo ra những sản phẩm nào, từ đó mới viết được phương trình hoá học chính xác.

Mặt khác, kỹ năng giải toán hoá học chỉ được hình thành khi học sinh nắm vững lý thuyết, nắm vững các kiến thức về tính chất hoá học của chất, biết vận dụng kiến thức vào giải bài tập.

Học sinh phải hình thành được một mô hình giải toán, các bước để giải một bài toán, kèm theo đó là phải hình thành ở học sinh thói quen phân tích đề bài và định hướng được cách làm đây là một kỹ năng rất quan trọng đối với việc giải một bài toán hóa học.

Do đó, để hình thành được kỹ năng giải nhanh bài tập thủy phân peptit và protein, theo thầy Nguyễn Quang Nam, ngoài việc giúp học sinh nắm được bản chất của phản ứng, giáo viên phải hình thành cho học sinh một phương pháp giải nhanh bên cạnh đó rèn luyện cho học sinh tư duy định hướng khi đứng trước một bài toán và khả năng phân tích đề bài.

Các bước giúp giải nhanh bài tập thủy phân peptit và protein

Thầy Nguyễn Quang Nam chia sẻ các bước giúp giải nhanh các bài tập thủy phân peptit và protein như sau:

Bước 1: Đặt công thức tổng quát cho peptit:

Giả sử đơn phân cấu tạo nên peptit chức một nhóm NH2 và một nhóm COOH có công thức là: NH2-R-COOH thì công thức tổng quát của peptit là [NH2-R-COOH]n(1-n)H2O. Nếu α-amino axit là no, mạch hở chứa một nhóm NH2 và một nhóm COOH thì có công thức tổng quát là: [CaH2a+1O2N]n(1-n)H2O (Với n là số gốc α-amino axit cấu tạo nên peptit).

Bước 2: Viết phương trình phản ứng thủy phân

Phương trình phản ứng thủy phân hoàn toàn:

Bước 3: Dựa vào phương trình thủy phân, dữ kiện bài cho và các định luạt xác định dữ kiện bài yêu cầu.

Cụ thể như sau:

Thầy Nam lưu ý:  Dựa vào phương trình thủy phân để tìm mối quan hệ số mol của các chất trong một phương trình phản ứng để xác định số mol hoặc loại peptit. Khối lượng mol của n-peptit = α-amino axit×n - 18(n-1).

 Đốt cháy peptit tạo ra từ α-amino axit no, mạch hở chứa một nhóm NH2 và một nhóm COOH theo phương trình tổng quát sau:

 [CaH2a+1O2N]n(1-n)H2O + (3a.n-1,5n)/2 O2 → a.n CO2 +(2a.n-n+2)/2 H2O + n/2 N2

Xem các bài tập minh họa, vận dụng phương pháp TẠI ĐÂY

Tin tiêu điểm

Đừng bỏ lỡ