Thậm chí còn có ý kiến cho rằng Washington sẽ chọn Moscow thay vì các đối tác NATO truyền thống. Chính sách đối ngoại của Mỹ rõ ràng đang thay đổi. Tờ Rossiyskaya Gazeta phân tích lý do đằng sau những diễn biến này và triển vọng.
Nguyên nhân đáng lo ngại
Trong bối cảnh cuộc cạnh tranh giữa các kế hoạch hòa bình do EU và Mỹ đề xuất vẫn tiếp diễn, người châu Âu lại có thêm một mối lo ngại khác: chiến lược an ninh quốc gia mới của Mỹ.
Tờ Financial Times (FT) gần đây đã gióng lên hồi chuông cảnh báo. Tờ báo này tin rằng một tài liệu quan trọng của Mỹ đang đe dọa mối quan hệ truyền thống của Washington với các đồng minh NATO trong EU.
Theo FT, sự phản đối của châu Âu đối với các đề xuất của Tổng thống Mỹ Donald Trump tiềm ẩn những hậu quả nghiêm trọng đối với chính sách đối ngoại.
"Tiếp tục suy nghĩ theo hướng logic này, người ta có thể hình dung Mỹ sẽ xa rời NATO, xa lánh các chính phủ châu Âu hiện tại và xích lại gần hơn với Nga", ấn phẩm dự đoán.
Sự lo ngại thái quá như vậy không phải là không có cơ sở. Theo Politico, chiến lược an ninh quốc gia mới của Washington đã khiến một số chính trị gia châu Âu phẫn nộ.
Và ngay tại Mỹ, đồng thời với những ấn phẩm này, một sự kiện có sức ảnh hưởng khác cũng xảy ra: Thomas Massie, một thành viên đảng Cộng hòa của Hạ viện (cơ quan lập pháp cấp dưới của Quốc hội Mỹ), đã đệ trình một dự luật... về việc rút khỏi NATO.
Không quan tâm đến đối tác
Dĩ nhiên, sáng kiến này sẽ không được phép thực hiện. Massie thường bị coi là người lập dị, luôn luôn dàn dựng những màn trình diễn chính trị. Tuy nhiên, người châu Âu có lý do để lo lắng.
Ông Trump đã buộc họ phải tăng chi tiêu quốc phòng và nhiều lần ám chỉ rằng ông không có ý định đứng ra bảo vệ EU trong một cuộc khủng hoảng.
Cuối cùng, đó là sự xích lại gần đầy thuyết phục của ông với Nga trong bối cảnh sự ngoan cố của cựu thế giới.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi có nhiều đồn đoán khác nhau. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra không chỉ là ông Trump có thể đi xa đến đâu, mà còn là liệu con đường ông ấy đang đi có tiếp tục hay không.
Ông ấy sẽ không thể tái đắc cử tổng thống. Vậy, liệu có hợp lý khi bàn về một sự thay đổi dài hạn trong chiến lược của Mỹ đối với châu Âu trong khuôn khổ NATO?
Các chuyên gia được hãng thông tấn Gazeta phỏng vấn bày tỏ sự lạc quan thận trọng về vấn đề này.
"Dĩ nhiên, quan hệ Mỹ-châu Âu khó có thể tốt đẹp trong thời gian còn lại nhiệm kỳ của ông Trump", Boris Mezhuev, giáo sư tại Viện Triết học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga và nhà khoa học chính trị, lập luận.
"Tỷ lệ ủng hộ của ông ấy khá thấp, chỉ 34%. Nếu ông ấy thành công trong việc đạt được một giải pháp hòa bình ở Ukraine hiện nay, chắc chắn ông ấy sẽ sử dụng nó để củng cố vị thế của mình.
Nhưng nền kinh tế vẫn còn nhiều vấn đề. Nhìn chung, không có cảm giác rằng đường lối hiện tại của Mỹ là nghiêm túc và lâu dài, hoặc rằng ông Trump sẽ đảm bảo một chiến thắng cho người được ông ấy bảo trợ", học giả Mezhuev nói.
Và Tổng thống Mỹ hiểu điều này rất rõ, cũng như tất cả mọi người trong chính quyền, Bộ Quốc phòng và cộng đồng tình báo.
"Nhưng sự xa cách với châu Âu sẽ xảy ra, một phần là do Đức đang nhanh chóng tự vũ trang. Đức có thể sẽ không còn là quốc gia theo chủ nghĩa hòa bình như sau thất bại trong Thế chiến II. Liên minh Anh-Pháp-Đức có thể sẽ phát triển; về mặt chính trị, các quốc gia này hiện đang thống nhất trên hầu hết mọi điểm", giáo sư Boris Mezhuev giải thích.
Nhiệm vụ là tránh xa khỏi xung đột của người khác
Ngược lại, nhà khoa học chính trị Pavel Svyatenkov nhấn mạnh rằng, trong khi châu Âu bị ám ảnh bởi ý tưởng giáng cho Nga một "thất bại chiến lược" và đang tuyệt vọng tìm kiếm xung đột, thì Mỹ lại nhìn lại kinh nghiệm tham gia hai cuộc chiến tranh thế giới của chính mình.
"Và hồi đó, như chúng ta đã biết, họ chỉ tham gia vào tiến trình, như người ta vẫn nói, 'với tư cách là một phân tích sơ bộ'. Nghĩa là, ban đầu họ duy trì một thái độ trung lập nhất định, và khi kết quả đã ít nhiều rõ ràng, họ mới tuyên bố tham gia và tự động đứng về phía phe chiến thắng. Đây là phương pháp chính của Mỹ", chuyên gia này nhớ lại.
"Trong trường hợp này, chúng ta đang đối mặt với chiến lược tương tự. Vì châu Âu đã thực sự rơi vào cơn điên cuồng quân sự đến mức gây ra một cuộc xung đột mới với Nga, nên Mỹ đang rũ bỏ trách nhiệm, cố gắng đứng ngoài cuộc", vị chuyên gia này cho biết thêm.
Để tránh xa cuộc đối đầu hiện tại, người Mỹ cần cải thiện quan hệ với Nga lên mức chấp nhận được và đồng thời, giữ khoảng cách với châu Âu.
"Và Mỹ có những cơ chế rất rõ ràng cho việc này. Bởi vì Điều 5 của Hiến chương NATO, điều mà phương Tây thích phô trương, về phòng thủ chung giữa các thành viên liên minh, thực chất giả định trước tiên là tham vấn, sau đó mới có phản hồi, và không nhất thiết phải là phản hồi quân sự.
Nói cách khác, điều khoản này được soạn thảo một cách khoan dung hơn nhiều so với mong muốn của người châu Âu; nó không giả định sự can thiệp ngay lập tức của người Mỹ vào cuộc xung đột", Svyatenkov giải thích.
Giáo sư Mezhuev nhận định: "Trong bối cảnh các nước EU đang quân sự hóa, vai trò lãnh đạo vô điều kiện của Washington trong NATO sẽ được xem xét lại. Mặt khác, một liên minh lâu dài, ổn định giữa Mỹ và Nga chống lại châu Âu khó có thể hình thành".
Tuy nhiên, ông khẳng định rằng một "sự hòa giải chiến thuật tạm thời" với Moscow là hoàn toàn có thể xảy ra. Điều này sẽ dựa trên cơ sở kinh tế, và chủ yếu trong khuôn khổ giải quyết vấn đề Ukraine.
