Đây là khẳng định của GS.TS.NGƯT Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, khi chia sẻ về những kết quả đạt được khi tham gia Dự án Nâng cao chất lượng giáo dục đại học (SAHEP), vay vốn ODA Ngân hàng Thế giới.
- GS có thể cho biết đâu là những thay đổi nổi bật nhất Dự án SAHEP mang lại cho Học viện Nông nghiệp Việt Nam?
Dự án thành phần SAHEP-VNUA (Tăng cường năng lực khoa học công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực phục vụ tái cơ cấu nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới) đã giúp Học viện cải thiện cả 3 trụ cột của Học viện là năng lực nghiên cứu, đào tạo và quản trị đại học, cụ thể:
Thứ nhất, phát triển nghiên cứu thông qua thực hiện 11 đề tài nghiên cứu, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và liên kết với nông dân, doanh nghiệp; đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị phục vụ nghiên cứu chuyên sâu.
Thứ hai,phát triển đào tạo: Thông qua đổi mới chương trình đào tạo đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động; đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị phục vụ đào tạo (giảng đường, nhà phục vụ đào tạo và thực hành cho các khoa, thiết bị thực hành thực tập cho sinh viên), và thực hiện kiểm định 7 chương trình đào tạo theo tiêu chuẩn quốc tế.
Thứ ba, nâng cao năng lực quản trị đại học thông qua việc nâng cao năng lực của cán bộ quản lý, hành chính về quản trị đại học, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản trị đại học; xây dựng cơ sở vật chất và công tác truyền thông hỗ trợ quản trị đại học.
Có thể nói,Dự án đã góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học và quản trị đại học, phục vụ đắc lực công cuộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá nông nghiệp và tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam, đồng thời đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Dự án sẽ đóng góp cho tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng của sản phẩm, bảo đảm môi trường, an ninh lương thực; góp phần cải thiện sinh kế tạo việc làm cho người dân, sự tăng trưởng kinh tế, đời sống xã hội của đất nước.
 |
GS.TS.NGƯT Nguyễn Thị Lan phát biểu tại nghị trường về phát triển đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ nhằm thúc đẩy tự chủ đại học. |
- Theo bà, có những bài học nào về thực hiện tự chủ đại học được rút ra qua quá trình triển khai thực hiện Dự án SAHEP?
Ngày 17/6/2015, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 873/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động của Học viện Nông nghiệp Việt Nam (Học viện) giai đoạn 2015-2017. Mục tiêu chung là Học viện chủ động khai thác, sử dụng hợp lý, hiệu quả các nguồn lực để đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo, phấn đấu trở thành đại học nghiên cứu đa ngành, đa lĩnh vực theo các chuẩn mực khu vực và quốc tế; đồng thời bảo đảm các đối tượng chính sách, đối tượng thuộc hộ nghèo có cơ hội học tập tại Học viện.
Học viện đã thực hiện nghiêm túc các văn bản, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ về việc tự chủ, đổi mới quản trị đại học, đặc biệt là Luật Giáo dục Đại học sửa đổi bổ sung năm 2018 (Luật số 34/QH13) và Nghị định số 99/CP-NĐ của Chính phủ về hướng dẫn thi hành Luật số 34/QH13… Đề án thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động của Học viện nông nghiệp Việt Nam giai đoạn 2015-2017 theo tinh thần Nghị Quyết số 77/NQ-CP ngày 24/10/2014 cũng được Học viện xây dựng, thực hiện. Cùng với đó, triển khai thực hiện đầy đủ nội dung thí điểm theo đề án và đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Trong đó có việc chủ động hơn trong công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học, tổ chức bộ máy, nhân sự, hợp tác quốc tế, tài chính...
Sau giai đoạn 2015-2017, Học viện vẫn tiếp tục thực hiện mô hình tự chủ theo các Nghị quyết 117/NQ-CP ngày 9/11/2017, Nghị định 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ và các văn bản có liên quan.
Giai đoạn 2019-2021 vừa qua, cùng với sự hỗ trợ từ dự án SAHEP, Học viện đã đạt được nhiều kết quả tốt trong xây dựng cơ sở vật chất, tăng cường năng lực cán bộ, công tác tuyển sinh, đào tạo; nghiên cứu khoa học, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật; hợp tác quốc tế; khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo; kiểm định chất lượng cơ sở đào tạo và các chương trình đào tạo.
Học viện thực hiện tốt cơ chế giám sát trên cơ sở Quy chế phối hợp công tác của Đảng ủy - Hội đồng Học viện - Giám đốc Học viện. Hội đồng Học viện quyết định chiến lược, định hướng phát triển, kế hoạch dài hạn, trung hạn của Học viện; giao Giám đốc căn cứ thực tiễn để chủ động tổ chức thực hiện tất cả các lĩnh vực công tác của Học viện.
 |
Hội nghị thúc đẩy triển khai thực hiện Dự án SAHEP-VNUA và quy hoạch tổng thể cảnh quan Học viện Nông nghiệp Việt Nam. |
- Vậy kết quả trong từng nội dung tự chủ ra sao, Học viện có khó khăn gì không khi triển khai những nội dung này?
Trước hết, về tự chủ trong tổ chức bộ máy, nhân sự: Học viện đã cụ thể hóa chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị thuộc Học viện thông qua quy chế tổ chức và hoạt động. Quyết định và chịu trách nhiệm về việc thành lập mới, sáp nhập, chia, tách, giải thể các đơn vị thuộc Học viện nhằm tối ưu hóa hiệu quả hoạt động của bộ máy.
Cùng với đó, làm tốt công tác định biên nhân sự và vị trí việc làm. Công tác tuyển dụng luôn bảo đảm công khai, minh bạch, công bằng, khách quan, đúng pháp luật; bảo đảm tính cạnh tranh và có tính đến các đối tượng ưu tiên theo quy định. Đã xây dựng được cơ chế giám sát thông qua thực hiện Nghị quyết của Hội đồng, quy chế thực hiện dân chủ, quy chế thu chi nội bộ, quy chế giám sát của giảng viên, cán bộ, viên chức và người học đối với mọi hoạt động của bộ máy lãnh đạo Học viện.
Tự chủ trong công tác đào tạo: Học viện công khai chuẩn đầu ra chương trình đào tạo, bảo đảm chất lượng đào tạo thông qua đạt chuẩn, chuẩn giảng viên, phương pháp giảng dạy, phương pháp đánh giá học tập, cơ sở vật chất phục vụ đào tạo. Chương trình đào tạo được đánh giá theo chuẩn mực quốc tế; công khai với xã hội và cung cấp cho người học đầy đủ thông tin về các ngành đào tạo mới mở. Phương án tuyển sinh phù hợp với yêu cầu, lộ trình của Bộ GD&ĐT và yêu cầu của xã hội; bảo đảm nghiêm túc, công khai, minh bạch, công bằng.
 |
| Phòng thực hành thực tập với thiết bị hiện đại được đầu tư từ Dự án SAHEP-VNUA góp phần nâng cao chất lượng đào tạo. |
Trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, Học viện đã tăng cường cả nghiên cứu cơ bản với số lượng bài báo quốc tế tăng đều hàng năm. Nghiên cứu tạo ra công nghệ mới (giống cây trồng, vật nuôi, quy trình công nghệ sản xuất nông nghiệp, tiến bộ kỹ thuật…), đồng thời chuyển giao công nghệ mới phục vụ đề án tái cơ cấu nông nghiệp, Bên cạnh đó, Học viện còn tham gia tư vấn chính sách về phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới cho các địa phương, vùng, quốc gia.
Học viện đồng thời đã tăng cường công tác tự chủ trong hợp tác đào tạo, trao đổi sinh viên, giới thiệu việc làm, nghiên cứu với đối tác quốc tế có uy tín trên thế giới, đẩy mạnh tỷ trọng trong các thỏa thuận hợp tác về nghiên cứu.
Tự chủ trong công tác đầu tư, mua sắm, quản lý đất đai: Học viện đã tự chủ, chịu trách nhiệm trong lập kế hoạch và quyết định sử dụng kinh phí từ các nguồn thu hợp pháp để đầu tư cơ sở vật chất theo quy định của Nhà nước. Khai thác tối đa các tài sản đã đầu tư trên đất để kinh doanh dịch vụ, liên kết đào tạo, xây dựng phương án góp vốn, tài sản để liên doanh, liên kết đối với các hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ được giao của Học viện và theo quy định của pháp luật…
Với thực hiện tự chủ tài chính, Học viện đã cân đối thu - chi tài chính để đảm bảo ổn định, nâng cao thu nhập của cán bộ, viên chức theo tiến trình cải cách lương của Chính phủ, giảm gánh nặng cho Ngân sách nhà nước. Tăng nguồn lực tài chính để đầu tư và phát triển tổng thể Học viện. Bảo đảm quỹ học bổng ổn định cho các sinh viên giỏi, tài năng; cho các sinh viên thuộc diện chính sách và sinh viên có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Có điều kiện huy động các nguồn lực trong xã hội và phát huy được hiệu quả nguồn tài chính của Học viện.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện tự chủ đại học, Học viện cũng gặp một số khó khăn, như: Thiếu hệ thống văn bản thống nhất hướng dẫn thực hiện thí điểm tự chủ; khung pháp lý chưa tạo thuận lợi cho các cơ sở giáo dục thực hiện quyền tự chủ dẫn đến chồng chéo, cản trở lẫn nhau; quyền tự chủ bị giới hạn bởi các văn bản quy phạm pháp luật khác.
- Xin cảm ơn GS!
