Bước tới giảng đường từ lối rẽ 'bất đắc dĩ'

Từng bước vào trường nghề với tâm trạng buồn tủi sau cú trượt công lập, nhiều học sinh ở Hà Tĩnh đã nỗ lực không ngừng để đạt kết quả cao trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025. Những kết quả ấn tượng đã xóa đi định kiến lâu nay và thắp lên hy vọng từ mái trường nghề.

Thủ khoa bước ra từ mặc cảm

“Con đậu đại học, mẹ leo cột điện phơi nắng ba ngày!” - lời đùa hóm hỉnh của mẹ không ngờ lại trở thành nguồn động viên đặc biệt đối với Đoàn Lê Hà Phương (lớp 12A9, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt - Đức Hà Tĩnh).

Từ nữ sinh từng mặc cảm vì trượt lớp 10 công lập, Phương đã vượt qua giới hạn bản thân để chạm tới kết quả đầy tự hào: 25,5 điểm tốt nghiệp (Văn 8,5 - Sử 8,5 - Địa 8,5), đồng thời tốt nghiệp loại giỏi nghề chăm sóc sắc đẹp.

Ít ai biết, một năm sau cú trượt trường công lập, Phương gần như thu mình trong im lặng, mặc cảm. Chị Lê Thị Bích Ngọc (mẹ Phương) xúc động kể lại: “Ngày biết tin con trượt, con buồn một thì bố mẹ buồn mười. Nhưng không trách móc, chỉ cố ở bên để con thấy rằng còn có lối đi khác cho tương lai”.

Gia đình quyết định cho em học trường nghề. Định hướng ban đầu là học nghề để đi xuất khẩu lao động, nhưng sau khi được động viên từ thầy cô và người thân, em đã thay đổi và quyết tâm thi đại học.

Điểm thi thử ban đầu chỉ khoảng 20, nhưng đủ để nhen nhóm hy vọng. Từ đó, em dành trọn thời gian để tự học, chủ động hỏi bài, nghiên cứu tài liệu, không một ngày lơ là.

Kết quả Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 khiến cả gia đình vỡ òa: Phương đạt 25,5 - thủ khoa toàn trường. Cùng lúc, em còn đạt loại giỏi trong đào tạo nghề. Ngoài ra trong 3 năm học tại trường, Hà Phương còn đạt nhiều danh hiệu xuất sắc như: Học sinh 3 rèn luyện cấp tỉnh; Học sinh 3 rèn luyện cấp Trung ương…

Cô giáo chủ nhiệm Lê Thị Thương nhận xét: “Phương không phải học sinh xuất sắc bẩm sinh nhưng cực kỳ chăm chỉ và cầu tiến. Thành quả hôm nay là kết quả xứng đáng cho sự nỗ lực của bản thân em”.

Giống như Hà Phương, Trần Văn An (Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Tĩnh) từng trải qua cú sốc tuổi 15 khi trượt cấp 3 công lập. Ba năm sau, em trở thành thủ khoa của trường trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 với 25,5 điểm (Ngữ văn: 8,75 - Sử: 8 - Địa: 8,75). An dự định nộp hồ sơ xét tuyển vào khối quân sự - ước mơ từng rất xa khi em mới bước chân vào trường nghề.

Hành trình của những học sinh như Phương hay An không chỉ là nỗ lực cá nhân, mà còn cho thấy sự đồng hành đầy cảm thông, trách nhiệm của thầy, cô giáo - những người đã đồng hành với các em từ những ngày đầu.

Theo thống kê, Trường Trung cấp Nghề Hà Tĩnh có 430/432 học sinh đỗ tốt nghiệp. Nhiều em đạt điểm số cao như Chu Thị Thanh (27,5 điểm), Nguyễn Thị Thùy Hương (25 điểm), Phạm Hữu Cao Nguyên và Hoàng Thảo Uyên đều đạt 24,5 điểm - một con số rất hiếm ở học sinh hệ GDTX kết hợp đào tạo nghề.

“Chúng tôi xác định ngay đầu năm học phải chuẩn bị kỹ lưỡng cho kỳ thi quan trọng này. Từ kế hoạch ôn tập, tổ chức họp phụ huynh đến việc hỗ trợ từng học sinh có điểm thi thử thấp, đều được nhà trường triển khai đồng bộ”, ông Nguyễn Viết Duẩn - Phó Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghề Hà Tĩnh chia sẻ.

11 giáo viên trong trường đã tình nguyện dạy ôn thi miễn phí cho học sinh. Sau mỗi kỳ thi thử, nhà trường tổ chức đánh giá năng lực, rà soát các phần kiến thức còn hổng để điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp. “Chúng tôi gửi kết quả hàng tuần về gia đình qua Zalo, phối hợp chặt chẽ để không em nào bị bỏ lại phía sau”, ông Duẩn nói thêm.

Tại Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Tĩnh, Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 ghi nhận 314 học sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp ở hai cơ sở, đạt tỷ lệ đỗ tốt nghiệp trên 100%. Trong đó, nhiều em đạt từ 18 đến trên 23 điểm. Theo cô Nguyễn Thị Huyền Trang - chủ nhiệm lớp 12B1, toàn bộ 38 học sinh lớp cô phụ trách đều đỗ tốt nghiệp, trong đó nhiều em đạt điểm cao.

“Ban đầu, các em chán nản, mặc cảm khi phải học nghề. Không ít em nghĩ trường nghề chỉ dành cho học sinh yếu. Chính vì vậy, bên cạnh dạy văn hóa và nghề, giáo viên còn là người bạn, người chị đồng hành để tháo gỡ tâm lý và tiếp thêm niềm tin cho các em”, cô Trang chia sẻ.

Khởi đầu thấp không có nghĩa là kết thúc hẹp

Không thể phủ nhận rằng, phần lớn học sinh vào trường nghề mang theo mặc cảm tâm lý sau cú trượt trường công lập. Nhiều em từng nghĩ học nghề là dấu chấm hết cho con đường học vấn, một dạng “phân luồng” có phần ép buộc.

“Chúng tôi luôn nói với học sinh, học nghề là bước đệm thực tế, còn học văn hóa là bước phát triển. Kiến thức văn hóa không chỉ giúp các em học nghề tốt hơn, mà còn là nền tảng để mở rộng cơ hội sau này, kể cả việc thi vào đại học”, ông Nguyễn Viết Duẩn khẳng định.

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng yêu cầu nguồn nhân lực có tay nghề vững, hiểu biết văn hóa xã hội và kỹ năng mềm tốt, trường nghề không còn là “phương án hai” mà trở thành “phương án đúng” với nhiều học sinh.

Không ít học sinh tốt nghiệp ra trường có thể chọn công việc phù hợp với ngành nghề được đào tạo, nhưng có em mạnh dạn đặt mục tiêu xa hơn là thi vào các trường đại học, cao đẳng - kể cả trường tốp đầu. Em Nguyễn Thị Ngọc Anh (cựu học sinh Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Tĩnh) từng đạt 24 điểm và trở thành thủ khoa Sư phạm Mầm non của Trường Đại học Sư phạm Huế năm 2024.

Những kết quả này tiếp thêm niềm tin cho thầy cô và gia đình, góp phần thay đổi nhận thức về học trường nghề - vốn từng là lựa chọn “bất đắc dĩ” của nhiều học sinh và phụ huynh.

“Có thể, khi mới bước chân vào trường nghề, nhiều học sinh mang trong mình tâm thế buông xuôi. Nhưng nhờ định hướng đúng, sự dìu dắt của thầy cô, sự yêu thương từ gia đình và đặc biệt ý chí vươn lên, nhiều em đã dần đứng vững, tự tin xác lập cho mình những ước mơ rất thực.

Từ chỗ chỉ mong con có “cái nghề”, giờ đây nhiều bậc phụ huynh đã tự hào vì con đỗ đại học. Điều đó không chỉ tạo nên sự chuyển biến về nhận thức cá nhân, mà còn góp phần thay đổi tư duy xã hội về vai trò và giá trị của giáo dục nghề nghiệp”, ông Nguyễn Văn Ninh - Phó Trưởng phòng THPT, Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Tĩnh chia sẻ.