Trận tập kích bất ngờ của Ukraine nhằm vào sân bay sâu trong lãnh thổ Nga đang làm thay đổi chiến thuật tác chiến trong cuộc xung đột cũng như đối với nghệ thuật chiến tranh nói chung.
Thế giới bất ngờ khi Cơ quan an ninh Ukraine (SBU) ngày 1/6 công bố đã mở chiến dịch mang mật danh Mạng nhện (Web), trong đó sử dụng hàng trăm chiếc UAV tấn công đồng loạt các căn cứ không quân chiến lược của Nga. Kiev tuyên bố trong trận tập kích chưa từng có tiền lệ này đã phá hủy số vũ khí trị giá tới 7 tỷ USD của Nga.
Ukraine tuyên bố họ phá hủy hoặc làm hư hại 40 chiếc máy bay chiến lược của Nga, gồm chiến đấu cơ Tu-22M3 và Tu-95MS cùng máy bay trinh sát cảnh báo sớm A-50. Phía Nga sau đó cũng xác nhận họ hứng chịu vụ tập kích bằng máy bay không người lái của Ukraine vào sân bay quân sự tại các tỉnh Murmansk, Irkutsk, Ivanovo, Ryazan và Amur, cách biên giới Ukraine hàng nghìn km.
Thiệt hại chính xác từ trận tập kích này gây ra đối với Nga vẫn còn không thống nhất giữa các bên, nhưng dựa trên hình ảnh vệ tinh và các video do Ukraine công bố cho thấy Nga đã hứng chịu thiệt lớn nhất về vũ khí kể từ đầu cuộc xung đột với Ukraine.
Sự chuẩn bị cho chiến dịch kéo dài suốt 1,5 năm mà vẫn đảm bảo bí mật cũng như tính hiệu quả của nó đã khiến giới phân tích quân sự cho rằng vụ tập kích bằng UAV này sẽ còn được nhắc đến nhiều.
Tất cả các máy bay không người lái tham gia vụ tập kích đều là loại UAV góc nhìn thứ nhất (FPV), nghĩa là người điều khiển có thể theo dõi mọi diễn biến của máy bay theo thời gian thực qua camera gắn ở UAV.
Hình ảnh trực tiếp này chỉ mất tín hiệu khi chiếc UAV đã lao vào mục tiêu và kích nổ, khiến việc tác chiến của người điều khiển gần giống như đang tham gia một trận game điện tử.
Các UAV của Ukraine được giấu trong các thùng xe container và bí mật đưa tới sát các sân bay của Nga. Sau đó, các nóc thùng container được điều khiển từ xa cho mở ra để các UAV bên trong cất cánh và tấn công các máy bay cách đó chỉ vài km. Thời gian các UAV này xuất kích cho đến khi đâm vào mục tiêu nhanh và ngắn đến mức lực lượng phòng không ở các sân bay Nga không kịp phản ứng.
Chính kịch bản này và tính hiệu quả của cuộc tập kích đã tạo ra một thách thức mới trong lĩnh vực phòng không nói chung, vì một trận đánh tương tự chưa từng xảy ra trước đây. Những chiếc UAV chỉ có giá thành khoảng vài nghìn đến vài chục nghìn USD nhưng lại có đủ sức mạnh để phá hủy những cỗ máy chiến tranh lên tới hàng trăm triệu USD như các máy bay ném bom chiến lược đã thực sự làm thay đổi nguyên tắc tác chiến thông thường.
Những chiếc máy bay chiến đấu có giá trị cao phải mất nhiều thời gian mới có thể sản xuất và trang bị cho quân đội đã bị vô hiệu hóa chỉ trong vài phút bởi những UAV có kích thước bé như một con ruồi so với một con voi đã cho thấy sức mạnh đáng gờm của thiết bị chiến đấu này. Thậm chí theo giới quan sát, cuộc tập kích còn phản ánh phần nào thực tế rằng những máy bay chiến đấu có người lái đang dần trở nên lỗi thời.
Với camera góc nhìn thứ nhất gắn trên UAV, các phi công điều khiển không khác gì phi công lái máy bay chiến đấu tìm đến mục tiêu để tấn công, chỉ có khác biệt là họ không phải ngồi trong buồng lái nên an toàn tuyệt đối. Điều này chính là một trong những đặc điểm tạo ra bước ngoặt trong tác chiến mà cuộc tập kích vừa qua đã thể hiện rõ trên thực tế.
